Khủng hoảng Syria nóng lên từng ngày vì vũ khí hóa học

• Những loại tên lửa chiến lược giúp Syria "bẽ gãy" Tomahawk của Mỹ
• Mỹ sẽ tấn công phủ đầu Syria như thế nào?
• Saudi Arabia sẵn sàng theo chân Mỹ tấn công phủ đầu Syria
• Mỹ điều tàu sân bay Truman đến Trung Đông giữa căng thẳng tại Syria
• Tấn công hóa học tại Syria: Mỹ sẵn sàng hành động không cần LHQ đồng ý

Bất đồng nối tiếp bất đồng

Rạng sáng 11-4 (theo giờ Việt Nam), HĐBA LHQ đã không thể thông qua dự thảo nghị quyết thứ 3 do Thụy Điển soạn thảo với sự ủng hộ của Nga liên quan tới việc khởi động cơ chế điều tra vụ nghi sử dụng vũ khí hóa học tại Douma, Syria.

Theo TASS, dự thảo nghị quyết này đề nghị Chính phủ Syria cho phép các nhà điều tra của Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học (OPCW) tới thị trấn Douma, nơi được cho là đã xảy ra vụ tấn công bằng vũ khí hóa học hôm 7-4, nhằm điều tra làm rõ sự thật. Song, dự thảo nghị quyết chung của Thụy Điển và Nga đã thất bại khi chỉ nhận được 5 phiếu ủng hộ, 6 phiếu trắng, và 4 phiếu chống trong đó có Anh và Mỹ.

Trước đó, HĐBA LHQ đã không thể thông qua 2 dự thảo nghị quyết khác lần lượt do Mỹ và Nga đệ trình về việc điều tra các vụ nghi sử dụng vũ khí hóa học tại Syria. Theo đó, dự thảo nghị quyết của Mỹ nhận được 12 phiếu thuận, song không được thông qua do lá phiếu phủ quyết của Nga. Trung Quốc bỏ phiếu trắng đối với dự thảo của Mỹ. Dự thảo nghị quyết của Nga nhận được 6 phiếu thuận bao gồm phiếu của Trung Quốc, song lại không đủ 9 số phiếu thuận tối thiểu cần thiết để được thông qua.

Điểm khác biệt giữa hai nghị quyết này nằm ở việc, văn bản của Mỹ yêu cầu tiến hành một cuộc điều tra để xác định kẻ chịu trách nhiệm tiến hành các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học tại Syria, còn văn bản của Nga đề nghị thành lập một cuộc điều tra để xác minh liệu một vụ tấn công hóa học có đúng là đã xảy ra ở Syria hay không, sau đó các nhà điều tra báo cáo kết quả điều tra lên HĐBA để ra kết luận cuối cùng.

Những trẻ em được cho là nạn nhân trong vụ tấn công bị tình nghi sử dụng vũ khí hóa học tại thị trấn Douma ở vùng Đông Ghouta của Syria hôm 7-4. Ảnh: Getty

Phát biểu tại HĐBA hôm 10-4, Đại sứ Nga tại LHQ Vassily A. Nebenzia cho rằng "Mỹ đang một lần nữa cố gắng đánh lạc hướng và lừa dối cộng đồng quốc tế". Ông nhấn mạnh dự thảo nghị quyết của Mỹ không tập trung vào việc điều tra sự thật mà chỉ nhằm chống Chính phủ Syria.

Đại sứ Nga tại LHQ cũng kêu gọi Mỹ kiềm chế đối với những kế hoạch dự định triển khai để chống lại chính quyền Damacus. Trong khi đó, Đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley lại nhận định, dự thảo của Nga sẽ cho Nga công cụ để "lựa chọn" các nhà điều tra, gây ảnh hưởng đến cuộc điều tra bằng các phương tiện khác; đồng thời khẳng định dự thảo nghị quyết của Mỹ "chỉ là điều tối thiểu" mà HĐBA có thể làm để phản ứng trước các vụ tấn công hôm 7-4.

Nguy cơ tấn công quân sự hiện hữu

Các cuộc bỏ phiếu tại HĐBA LHQ diễn ra trong bối cảnh Mỹ, Pháp và Anh tuyên bố rằng một sự đáp trả "vũ lực" nhằm vào Syria là cần thiết sau những cáo buộc Damascus sử dụng vũ khí hóa học để tấn công tại Douma làm ít nhất 40 người thiệt mạng. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoãn chuyến công du theo kế hoạch tới Mỹ Latinh vào cuối tuần này để tập trung xử lý vấn đề Syria.

Theo Telesur, Hải quân Mỹ đã triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay Harry Truman tới Trung Đông, gồm 6.500 thủy thủ, các tàu khu trục và tàu tuần dương được trang bị tên lửa dẫn đường. Cùng ngày, RT dẫn cảnh báo gấp do cơ quan kiểm soát không lưu châu Âu (Eurocontrol) đưa ra nêu rõ: "Do nguy cơ xảy ra không kích vào Syria bằng tên lửa trong vòng 72 giờ tới [...] các hãng hàng không cần xem xét cẩn thận khi lên kế hoạch thực hiện các chuyến bay ở phía Đông Địa Trung Hải và vùng thông báo bay Nicosia".

Mặc dù Nhà Trắng tuyên bố việc triển khai nhóm tàu chiến là hoạt động triển khai thông thường nhưng thời điểm diễn ra hoạt động này đã làm dấy lên những quan ngại về một đợt không kích có thể được phát động nhằm vào Syria. Phản ứng trước những động thái mới từ Mỹ, trong một tuyên bố được đưa ra hôm 10-4, Chủ tịch Ủy ban quốc phòng Hạ viện Nga Vladimir Shamanov khẳng định Nga sẽ áp dụng mọi biện pháp đáp trả, kể cả quân sự nếu cần thiết trong trường hợp Mỹ phát động một cuộc tấn công vào Syria.

Cũng theo nguồn tin Telesur, quân đội Nga đã được đặt trong tình trạng báo động giữa lúc gia tăng khả năng xảy ra một cuộc tấn công từ các lực lượng Mỹ nhằm vào Syria. Washington Post đồng thời đưa tin, toàn bộ đơn vị quân đội chính phủ Syria cũng đang được đặt trong tình trạng báo động chiến đấu cao và thực hiện biện pháp phòng ngừa tại các căn cứ, tiền đồn trên khắp cả nước.

Trước các tranh cãi giữa phương Tây cùng Nga và Syria về vụ tấn công, OPCW ngày 10-4 cho biết các thanh sát viên của cơ quan này sẽ tới thị trấn Douma của Syria để điều tra những thông tin về một vụ tấn công hóa học. OPCW cũng tiết lộ họ đã yêu cầu chính quyền Damascus bố trí những điều kiện cần thiết cho hoạt động triển khai điều tra này.

OPCW nêu rõ: "Hoạt động này thực hiện theo đề nghị của nước Cộng hòa Arab Syria và Liên bang Nga nhằm điều tra về những cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học ở Douma. Đội thanh sát viên đang chuẩn bị để sớm triển khai tới Syria".

Đặt trong bối cảnh chảo lửa Syria đang nóng lên từng ngày với nguy cơ đối đầu quân sự Nga-Mỹ ngày càng hiện hữu, một quá trình điều tra độc lập thực hiện bởi OPCW được cho là cần thiết và cấp bách hơn bao giờ hết, nhằm tìm kiếm một giải pháp mới cho vụ việc tấn công bằng vũ khí hóa học tại Syria.