Đại dịch COVID-19 với những biến đổi khôn lường trong những tháng đầu năm 2020 đã mang lại nhiều hệ lụy cho đa ngành nghề. Trong khi nhiều nghệ sĩ có điều kiện chung tay làm từ thiện thì cũng có nhiều nghệ sĩ, đặc biệt là những nghệ sĩ nghệ thuật truyền thống, những nghệ sĩ tự do, gặp nhiều khó khăn do không có trợ cấp, lại không thể đi biểu diễn vì mọi hoạt động đều tạm dừng để tránh sự lây lan của đại dịch...
Vừa qua, sự ra mắt của CD Xẩm Vol.1 "Trách ông Nguyệt Lão" của nghệ sĩ Nguyễn Quang Long đã thu hút được sự quan tâm của dư luận. Trước đó, nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa cũng ra mắt Album "Xẩm - Mai Tuyết Hoa vol 1" đánh dấu chặng đường 20 năm theo đuổi nghệ thuật hát Xẩm của mình...
Ca trù đã được công nhận là Di sản phi vật thể của nhân loại, nhưng rồi việc bảo tồn cũng chỉ rầm rộ lên được dăm năm rồi lại chìm dần. Di sản - không thể chỉ là để xưng tụng với thế giới, mà là việc chúng ta đã bảo tồn những di sản quý giá ấy như thế nào trong đời sống đương đại...
Lần đầu tiên, sau nhiều nỗ lực của những người yêu xẩm và muốn xẩm không bị thất truyền, Liên hoan các câu lạc bộ xẩm được tổ chức từ ngày 3 đến 5-12 tại Ninh Bình - cái nôi của xẩm. Hy vọng đó sẽ là những hoạt động thiết thực để xẩm thực sự có đời sống trong dòng chảy âm nhạc đương đại.
Sau nhiều nỗ lực của cộng đồng những người yêu xẩm và muốn bảo tồn, duy trì sự phát triển của bộ môn nghệ thuật truyền thống này trong đời sống hôm nay, từ ngày 3 đến 5-12 tới, tại Ninh Bình sẽ diễn ra Liên hoan các CLB hát xẩm khu vực phía bắc - Ninh Bình 2019, với sự tham gia của nhiều CLB từ Hà Nội, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Nam Định, Thái Bình...
Có lẽ, rất nhiều người sẽ ngạc nhiên khi Mai Tuyết Hoa ra một album về xẩm trong thời buổi âm nhạc truyền thống có đời sống khá trầm lặng. Nhưng chị đã lựa chọn con đường của mình, đó không đơn giản chỉ là thỏa mãn niềm đam mê mà còn là trách nhiệm của người nghệ sĩ để xẩm - một loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam không bị ngắt quãng trong đời sống.
Những ai yêu thích âm nhạc, nhất là âm nhạc dân gian không thể không nghe danh nghệ nhân Hà Thị Cầu (1917 - 2013) bởi bà có giọng hát xẩm rất đặc biệt, khi cất lên thì bất cứ người khó tính nào cũng phải lắng nghe và thích thú.
Họ là những nghệ nhân trẻ tuổi đã có nhiều năm đi theo những người thầy là các nghệ nhân dân gian, được chân truyền và quyết tâm theo đuổi nghiệp tổ để lại nhằm giữ gìn vốn văn hóa phi vật thể như Ca trù, hát Văn, hát Xẩm...
Không triển khai rầm rộ như những dự án quy mô lớn, được đầu tư từ ngân sách hay do các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp chủ trì, những chương trình, hoạt động nhằm bảo tồn, giữ gìn văn hóa, nghệ thuật được duy trì bởi các đội, nhóm, câu lạc bộ liên quan thời gian gần đây được thực hiện ngày càng nhiều.
Thay vì những hình ảnh, quan niệm đã in đậm trong tâm trí của số đông công chúng về một hình thức đàn hát dân gian của những người dân nghèo và cũng là phương tiện giúp họ mưu sinh bằng cách biểu diễn nơi công cộng như góc chợ, bến xe, ga tàu…, hát xẩm ngày nay đến với công chúng bằng không ít các chương trình biểu diễn được tổ chức một cách chuyên nghiệp, trên sân khấu chuyên nghiệp, sang trọng hơn.
Thu hút sự quan tâm của đông đảo các đại diện nhiều hội, nhóm, câu lạc bộ đang thực hành truyền dạy hoặc biểu diễn hát Xẩm tại nhiều tỉnh thành cả nước, sự kiện “Nghệ thuật hát Xẩm – Từ hè đường lên sân khấu” sẽ diễn ra vào ngày 18-11 tại phố cổ Hà Nội. Do nhóm Đình làng Việt và nhiều hội, nhóm, câu lạc bộ khác tổ chức, sự kiện này được coi như “đại hội” không chính thức của làng Xẩm Việt Nam đương đại.
Cách đây chừng dăm, bảy năm, trong dịp vào TP Hồ Chí Minh, một buổi tối ngồi uống cà phê tại quán vỉa hè, tôi thấy một người đàn ông khoảng ngoài 50 tuổi vừa đi bán kẹo kéo dạo, vừa hát.
Đọc tác phẩm văn chương, còn có cái thú là qua đó, có thể tìm thấy dấu vết sinh hoạt của một thời. Chẳng hạn, hát xẩm - cũng là một cách ăn mày thiên hạ.
Sau khi nghệ nhân Hà Thị Cầu mất, xẩm gần như ngày càng "lui" dần khỏi đời sống.Nhưng có một nhóm những người trẻ, lặng lẽ, bền bỉ, bằng tình yêu với xẩm đang đưa xẩm sống dậy, đó chính là nhóm Xẩm Hà Thành.
Cuộc hội ngộ giữa ca nhạc truyền thống và thơ đương đại do nhóm Đông Kinh Cổ Nhạc thể hiện sẽ được diễn ra lần đầu tiên tại TP.HCM vào lúc 19h ngày 22-10 tới tại 214 – 216 Pasteur, Q. 3, TP HCM.
Những ai yêu bộ môn nghệ thuật hát xẩm, hẳn không lạ lẫm gì với nữ nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa trong nhóm nghệ sĩ xẩm Hà Thành. Chị chính là cô học trò nhỏ của nghệ nhân Hà Thị Cầu, người đã được bà Cầu khi còn ở dương thế âu yếm nói với những người làm phim tài liệu về xẩm rằng: "Con bé được đấy!".
Bé Lê Thị Mai Anh (6 tuổi) –một tài năng nhí về hát xẩm sẽ hát “Xẩm thập ân” cùng nhóm xẩm Hà thành trong chương trình “Ngãi mẹ sinh thành” mùa Vu Lan sẽ diễn ra vào 20h30 ngày 12-8 tại Hà Nội.
Với tinh thần luôn song hành cùng các sự kiện thời sự, cùng hơi thở cuộc sống, Nhóm Xẩm Hà Thành vừa ra mắt bài xẩm “Đường lưỡi bò”, góp tiếng nói bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Mặc dù công việc tại Đài Tiếng nói Việt Nam chiếm phần lớn thời gian trong cuộc sống song nghệ sĩ (NS) hát xẩm Mai Tuyết Hoa – học trò của nghệ nhân Hà Thị Cầu vẫn dành những ưu ái nhất định cho đam mê hát xẩm, nhất là khi dòng nhạc dân tộc này đang ngày càng bị “ngó lơ”.
Nhìn Quang Long trên chiếu xẩm, khi anh cầm trống, lúc lại sênh, lúc lại trầm tư theo điệu hát… sống trọn cùng niềm đam mê tận cùng những giai điệu cổ xưa, trong cái màu áo nâu sồng gợi nhớ một thời quá vãng, không ít người sẽ phải tự hỏi rằng, liệu nếu không có những nghệ sĩ trẻ đam mê đến tận cùng ấy, thì nghệ thuật truyền thống sẽ đi về đâu, trong cái tất bật của thời đại công nghệ số và sự du nhập ồ ạt của văn hóa ngoại lai như bây giờ…
