Lời kêu cứu từ vùng than (bài 1)

• Bắt quả tang hoạt động khai thác than trái phép tại Kim Bôi, Hòa Bình
• Nạn khai thác than lậu vẫn phức tạp ở TP Hạ Long
• Quảng Ninh: Truy quét tội phạm khai thác than trái phép ngụy trang tại những vườn rừng

Theo đơn tố cáo của người dân thì tại khu đất giáp ranh giữa 3 tổ dân (7,8,9) khu 7, phường Hà Tu đang có một điểm khai thác than trái phép hoạt động ngày và đêm. Xung quanh điểm than này trồng keo che chắn và một hàng rào tôn cao 2,5 đến 3m. Hoạt động khai thác than không những gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân vì việc nổ mìn gây nứt vườn nhà. Đặc biệt, để cho lò than hoạt động phải có dòng điện 3 pha, người dân cũng đặt câu hỏi ai cấp điện cho lò than khai thác?

Đào than gây sụt vườn của dân

Trong đơn tố cáo, người dân tỏ rõ sự bức xúc trước hoạt động khai thác than trái phép này. Theo người dân thì điểm khai thác than trái phép đã bị cơ quan chức năng của TP Hạ Long đánh sập vào ngày 19-5-2015.

Vết nứt trên bờ kè mương thoát nước Sẹc Lồ.

Thế nhưng, chỉ 4 tháng sau, lò than lại tái hoạt động cho đến nay. Tháng 11-2015, lò than này đã gây ra việc sạt đổ 10m mương thoát nước do TP Hạ Long quản lý, sụt vườn, nứt nhà một hộ dân ở tổ 8. Đến nay, lò than này gây ra vết nứt trên mặt đất dài và nguy hiểm trên đất vườn và chuồng trại của hộ dân ở tổ 7. Người dân cho rằng, lò than này hoạt động rất nông dưới lòng đất, có nguy cơ gây đổ nhà, sụt lún vườn đất của bà con các tổ dân giáp ranh.

Theo đơn tố cáo thì cửa lò than này có dạng giếng đứng xuống sâu khi gặp than sẽ đi các hướng. Để khai thác được than phải sử dụng điện 3 pha, máy sục than là loại khoan phá bê tông to, có ống thông gió… Nếu các cơ quan chức năng đánh sập như ngày 19-5-2015 thì không hiệu quả bởi phải có lực lượng của trung tâm cấp cứu mỏ đánh sập bằng thiết bị máy móc thì mới phá hủy được các đường lò và phá nát gương cửa lò từ dưới lên.

Người dân sống quanh khu vực này rất lo sợ đến an toàn tính mạng, lo xuất hiện những hố đất sụt như khu vực Đồi Chè, phường Cao Xanh, TP Hạ Long nên đã nhiều lần kiến nghị với khu phố, các cấp chính quyền, đặc biệt gọi điện đến một số đơn vị chức năng để kêu cứu nhưng không có người nghe máy.

Dân kêu cứu vì lo sập nhà

Men theo quốc lộ 18, chúng tôi tìm đến khu vực giáp ranh giữa 3 tổ dân phố (tổ 7,8,9) khu 7, phường Hà Tu theo đơn kêu cứu của người dân. Đây gần với khai trường của Công ty Than Núi Béo nên xe chở than và thải sít chạy suốt ngày, tiếng động cơ vang cả khu vực. Chúng tôi gặp một người dân ở tổ 7 ngay cạnh khu vực mà người dân tố cáo đang đào than trái phép.

Khi nghe chúng tôi hỏi chuyện, lúc đầu người dân này cảnh giác và không trả lời bất cứ câu hỏi nào của chúng tôi liên quan đến than. Dường như cái từ “than” trở thành nhạy cảm ở giữa vùng than này... Mãi sau nhiều lần gợi mở, người này mới dám lên tiếng than vãn: “Chúng tôi khổ lắm mà chẳng dám kêu vì sợ bị đe dọa, trả thù. Mọi người nhìn xem, đất, nhà tôi bị nứt đây này”. Nhiều vết nứt trong chuồng trại, sân nhà chạy dọc, ngang, có vết nứt trên sân mới được trát xi măng lại. “Tôi không dám nuôi con gì vì sợ chuồng trại sập, lại mất hết cả vốn lẫn lãi”.

Có người cho rằng, tối đến nằm ngủ nghe rõ tiếng nổ mìn vang lên từ lòng đất. “Tiếng nổ ngay dưới nhà tôi, khả năng đường lò đã chạy qua chỗ này, việc đổ nhà chỉ trong nay mai, tôi lo lắm, mùa mưa này nó sụt xuống lúc nào không biết. Tôi đã rao bán nhà đất lâu nay để đi chỗ khác sinh sống mà chẳng có ai mua” – người dân cho biết.

Chúng tôi đến một nhà dân ở ngay cạnh đó và khi nhắc đến hoạt động khai thác than trái phép, người này bức xúc: “Tối đến, họ khuân gỗ chống lò, xe chở than qua lại”. Theo người dân thì họ vô cùng bức xúc, đã báo với chính quyền địa phương nhưng khi vào kiểm tra lại không phát hiện ra việc khai thác than, bên trong chỉ là trang trại nuôi gà, vịt. “Năm 2014, dân chúng tôi bức xúc quá viết đơn tố cáo, sau đó nhà ông tổ trưởng tổ 7 bị ném vỡ hết cửa kính. Gần đây chúng tôi nhận được một số lời hăm dọa nên vô cùng lo lắng”.

Làm việc với đại diện tổ dân phố số 9 ngày 14-3, chúng tôi được biết: “Lò than trái phép này tái hoạt động hơn 1 tháng nay. Thời gian qua lực lượng chức năng có kiểm tra nhưng không phát hiện ra. Dân phản ánh đêm có xe chở than chạy ra và tập kết gỗ chống lò. Sáng nay tôi còn thấy máy xúc ở khu vực đấy. Nếu ngành điện làm chặt thì làm gì mà có điện 3 pha cho hoạt động khai thác than trái phép được. Bốn xung quanh họ rào tôn kín mít không cho ai ra vào. Nếu khai thác hầm lò ở đây thì rất nguy hiểm, nay mai đất tụt xuống thì hậu quả khôn lường”.

Những bức tường nứt toác, những ruộng rau chi chít vết rạn, những người dân hoang mang, lo sợ… đó là thực trạng chúng tôi ghi nhận được tại khu 7 phường Hà Tu, TP Hạ Long. Vấn nạn khai thác than trái phép vốn đã gây nhức nhối trong một thời gian dài ở Quảng Ninh.