Phòng không Syria có gì để ngăn chặn các đòn không kích ồ ạt?

• Tàu USS Harry S. Truman của Mỹ đang áp sát Syria "khủng" thế nào?
• Mỹ sẽ tấn công phủ đầu Syria như thế nào?
• Saudi Arabia sẵn sàng theo chân Mỹ tấn công phủ đầu Syria

Theo ước tính của các nhà quan sát quân sự, kho khí tài của không quân Syria có hàng chục hệ thống phòng không Pantsir-S1 do Nga cung cấp từ năm 2008 tới năm 2013; 3-6 tiểu đoàn Buk-M2; 5 trung đoàn tên lửa đất đối không tầm trung Kvadrat và 8 trung đoàn tên lửa tầm xa S-200 Vega.

Pantsir-S1

Cái tên đầu tiên cần được nhắc đến trong “kho” vũ khí phòng thủ của Syria chính là Pantsir-S1. Đây là tổ hợp pháo - tên lửa phòng không hỗn hợp phát triển từ nền tảng 2K22 Tunguska, được bổ sung nhiều tính năng và vũ khí mới để đối phó với các mối đe dọa trên không tầm thấp và trung.

Một hệ thống Pantsir-S1 của quân đội Nga. Ảnh: Vitaly Kuzmin

Một hệ thống Pantsir-S1 gồm hai pháo tự động 2A38M cỡ nòng 30 mm với tốc độ bắn 5.000 phát/phút, trang bị 1.500 viên đạn nổ mảnh hoặc xuyên giáp với tầm bắn tối đa 4 km. Bên cạnh đó, nó có thể mang thêm 12 tên lửa tầm ngắn 57E6 để tiêu diệt mục tiêu trên không từ khoảng cách 10-20 km.

Về hệ thống radar, Pantsir-S1 trang bị radar điều khiển hỏa lực băng tần kép 1RS2 khả năng hoạt động trong dải tần UHF và EHF bước sóng nhỏ. Tầm trinh sát của 1RS2 khoảng 30km, theo dõi mục tiêu từ cự ly 24km (đối với các mục tiêu có diện tích phản xạ sóng radar từ 2cm2-3cm2).

Với khả năng tìm kiếm và chỉ thị mục tiêu thông qua cả radar và hệ thống ngắm quang điện tử, Pantsir-S1 có khả năng tấn công cùng lúc nhiều mục tiêu di động như tên lửa hành trình, UAV hay cả chiến đấu cơ.

Trong cuộc không kích rầm rộ hồi tháng 4 của liên quân Mỹ - Anh - Pháp, Nga khẳng định Pantsir-S1 đã bắn hạ thành công mọi tên lửa bay vào vùng nhận dạng của nó.

S-200 Vega

Tổ hợp phòng không tầm xa S-200 Angara/Vega được Liên Xô phát triển vào thập niên 1960 để bảo vệ các khu vực hành chính, công nghiệp và quân sự tối quan trọng khỏi các cuộc tập kích đường không. Đây được xem là tổ hợp tên lửa phòng không có tầm bắn lớn nhất do Liên Xô sản xuất trong Chiến tranh Lạnh, vào khoảng 240km.

Tên lửa S-200 Vega của Syria trong một vụ phóng. Ảnh: ITN

S-200 Vega được biên chế cho quân đội Syria từ những năm 1970. Dựa trên các nguồn tin, hiện tại Syria sở hữu khoảng 48 bệ phóng S-200 cùng hàng ngàn quả đạn tên lửa. Trong hàng chục năm qua, S-200 luôn đóng vai trò chủ lực trong công tác phòng không của Syria.

Lần gần đây nhất S-200 Syria lập công là vào ngày 10-2, khi hệ thống tên lửa đánh chặn này được cho là đã bắn rơi một chiến đấu cơ F-16I hiện đại của Không quân Israel khi nó xâm nhập không phận Syria.

Mỗi tiểu đoàn S-200 thường gồm 6 bệ phóng tên lửa đơn và đài radar điều khiển hỏa lực, có khả năng kết nối với các hệ thống radar tầm xa khác. Đạn tên lửa của S-200 là loại 5V28 dài 10,8 m, nặng 7,1 tấn, mang đầu đạn nổ mảnh nặng 217 kg và trang bị ngòi nổ chạm hoặc cận đích.

Một quả đạn tên lửa 5V28. Ảnh: ITN

Đạn tên lửa do S-200 bắn đi có tốc độ tối đa 9.000 km/h, đủ sức tiêu diệt mục tiêu ở độ cao 40km, nghĩa là vượt qua trần bay của mọi loại chiến đấu cơ hiện tại.

Điểm yếu của hệ thống S-200 chính là bệ phóng cố định và radar cồng kềnh, không có khả năng cơ động trong điều kiện chiến tranh. Bởi vậy, nó rất dễ bị đối phương vô hiệu hóa nếu không được “che chắn” đủ tốt.

S-125 Pechora

S-125 Pechora là hệ thống tên lửa đất đối không được thiết kế bởi Tập đoàn Isayve OKB với tham vọng cùng lúc mang các tính năng chiến đấu ưu việt của các hệ thống phòng không S-25 và S-75 từ thời Xô Viết.

Mỗi tổ hợp S-125 gồm 4 bệ phóng với tối đa 16 quả đạn trong tình trạng sẵn sàng phóng. Đạn tên lửa  5V27 trên tổ hợp này có tầm bắn 35 km và trần bắn 18 km, tốc độ tối đa 4.320 km/h, rất phù hợp để đối phó với mục tiêu bay thấp như tên lửa hành trình.

Một dàn tên lửa S-125 Pechora. Ảnh: ITN

5V27 gồm 2 phần: phần thân dưới là động cơ đẩy phụ-nhiên liệu rắn, thời gian hoạt động 2,6 giây, gắn 4 cánh vây hình chữ nhật có thể xoay 90 độ; phần trên đường kính nhỏ hơn là động cơ đẩy chính-nhiên liệu rắn, thời gian hoạt động 18,7 giây và đầu đạn, được gắn 4 vây đuôi cố định để đảm bảo đường bay.

S-125 Pechora là loại tên lửa hiếm hoi đủ sức bắn hạ máy bay tàng hình. Vào năm 1999, trung đoàn tên lửa phòng không 250 của quân đội Nam Tư trang bị hệ thống S-125 đã bắn hạ một chiếc máy bay tàng hình F-117 Nighthawk của Mỹ trong Chiến tranh Kosovo.

Buk-M2

Buk là hệ thống phòng không tầm trung tự hành do Liên Xô phát triển và được Nga cải tiến, nhằm thay thế những tổ hợp 2K12 Kub lạc hậu. Bên cạnh Pantsir-S1, đây là một trong những vũ khí phòng không hiện đại nhất trong biên chế quân đội Syria hiện nay. Theo các nhà quan sát quốc tế, Nga đã bàn giao cho Syria khoảng 5 tiểu đoàn Buk-M2E với tổng trị giá một tỷ USD trong giai đoạn 2010-2013.

Dàn tên lửa Buk-M2E xuất hiện bên cạnh xe tăng trong một cuộc tập trận. Ảnh: TASS

Buk-M2E là hệ thống phòng không cực kỳ nguy hiểm, có thể tiêu diệt các mục tiêu bay trong cự ly lên tới 50km như máy bay chiến đấu, trực thăng, tên lửa hành trình và tên lửa chiến thuật.  

Theo các chuyên gia quân sự, xác suất tiêu diệt máy bay tiêm kích F-15 của Buk đạt 90-95%; với tên lửa hành trình tấn công mặt đất đạt 70-80%; tên lửa đạn đạo chiến thuật đạt 60-70%; trực thăng và máy bay không người lái đạt 70-80%.

Ngoài ra, Buk-M2E còn có cả các thiết bị chế áp điện tử để bảo vệ hệ thống trước các tên lửa dẫn đường và bom thông minh của đối phương. 

Mỗi hệ thống Buk-M2E đều được trang bị radar chiếu xạ và dẫn bắn 9S36E để tăng tính độc lập, cho phép tổ lái tự phát hiện và tấn công mục tiêu mà không cần dữ liệu từ đài chỉ huy trung tâm, theo đó giúp họ cùng lúc theo dõi và tấn công 24 mục tiêu từ các hướng khác nhau.

Kvadrat

Kvadrat là phiên bản xuất khẩu của tổ hợp tên lửa phòng không lục quân Xô Viết Kub và đã được sử dụng rất hiệu quả trong cuộc Chiến tranh “Ngày tận thế” giữa các nước A rập và Israel năm 1973 và trong cuộc xung đột tại Thung lũng Bekaa năm 1982.

Hệ thống tên lửa phòng không Kvadrat. Ảnh: ITN

Đến cuối những năm 80, Kvadrat Syria cũng đã được nâng cấp, có độ tin cậy cao hơn, khả năng chống nhiễu tốt hơn.

Hệ thống này có khả năng phát hiện, đánh chặn mục tiêu máy bay ở độ cao tối đa 7 km ở khoảng cách 100km và tấn công mục tiêu tên lửa hành trình độ cao 3-7 km với cự ly 25 km.