Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc kêu gọi tôn trọng Luật Nhân đạo quốc tế

• Phiến quân Yemen bắn rụng trực thăng Apache của Saudi Arabia
• Kho lương thực cho 22 triệu người dân đói khổ ở Yemen bị thiêu rụi
• Yemen dùng tên lửa từ thời Liên Xô bắn hạ máy bay F-15 Saudi Arabia?

Ông nhấn mạnh tất cả các bên liên quan cần “tôn trọng các cam kết của họ trong luật nhân đạo quốc tế”, đồng thời “thường xuyên chú ý tránh tấn công dân thường và mục tiêu dân sự trong các chiến dịch quân sự”.

Phản ứng của cộng đồng quốc tế

Liên quân Arab do Saudi Arabia dẫn đầu hôm 9-8 đã thực hiện một cuộc không kích vào Saada, một tỉnh thành của Yemen do phiến quân Houthi kiểm soát, với mục đích là đáp trả vụ tấn công tên lửa của Houthi vào thành phố biên giới Jazan của Saudi Arabia diễn ra trước đó 1 ngày. Mục tiêu chính xác của vụ không kích chính là các bệ phóng tên lửa của Houthi tại đây.

Tuy nhiên, vụ không kích này đã khiến nhiều dân thường thương vong khi đánh trúng một xe buýt chở học sinh khi đang trên đường tới trường. Theo số liệu do giới chức y tế địa phương cung cấp, ít nhất 50 người đã thiệt mạng, phần lớn là trẻ em dưới 10 tuổi, và 77 người khác bị thương trong đó có 30 trẻ em.

Một bé trai bị thương trong vụ không kích. Ảnh: Reuters

Đại diện Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế và Quỹ Nhi đồng LHQ đã gọi vụ không kích là “khủng khiếp”, đã cho thấy rõ mức độ tàn bạo của cuộc chiến đang diễn ra tại Yemen. 

Không giấu nổi sự tức giận, Giám đốc UNICEF tại khu vực Trung Đông Geert Cappelaere đặt câu hỏi: “Liệu thế giới có thực sự muốn nhìn thấy thêm những đứa trẻ vô tội bị sát hại để chấm dứt cuộc chiến tranh tàn bạo tại Yemen?”. 

Trong khi đó, đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Yemen, Nevio Zagaria cho biết, cơ quan này đang gấp rút tiến hành mọi công tác hỗ trợ các nạn nhân bị thương, hiện được điều trị tại các bệnh viện; đồng thời chỉ trích vụ tấn công nhằm vào dân thường là điều “không thể chấp nhận được”. 

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi Liên quân Arab mở một cuộc điều tra về cuộc không kích. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Neather Nauert nói: “Chính phủ Mỹ bày tỏ lo ngại trước các báo cáo về một cuộc tấn công khiến nhiều dân thường thiệt mạng tại Yemen. Chúng tôi kêu gọi liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu tiến hành điều tra kỹ lưỡng và minh bạch về vụ việc. Chúng tôi đồng thời kêu gọi các bên thực hiện những biện pháp thích hợp để bảo vệ người dân theo luật pháp quốc tế và điều tra tất cả các vụ tấn công gây thương vong cho dân thường”. 

Trong một phản ứng khác về vụ việc, Bộ Ngoại giao Iran cũng đã hối thúc cộng đồng quốc tế gây sức ép đối với Saudi Arabia và các đồng minh của nước này, nhằm ngừng các chiến dịch quân sự tại Yemen, đồng thời gửi lời chia sẻ với gia đình các nạn nhân trong vụ không kích.

Về phần mình, Liên quân Arab do Saudi Arabia dẫn đầu cáo buộc phiến quân Houthi đã sử trẻ em làm “lá chắn sống”, khẳng định rằng, cuộc không kích trên là “một chiến dịch quân sự hợp pháp” và được thực hiện theo Luật Nhân đạo quốc tế.

Đối thoại để tránh thảm kịch

Trong bối cảnh đó, TTK LHQ Antonio Guterres ngay lập tức kêu gọi mở một cuộc điều tra “nhanh chóng và độc lập” về vụ việc, nhấn mạnh rằng, tất cả các bên liên quan cần phải tôn trọng Luật Nhân đạo quốc tế, đặc biệt là các quy định cơ bản về “phân biệt và thận trọng” trong các cuộc tấn công. 

TTK yêu cầu các bên “thường xuyên chú ý tránh tấn công dân thường và mục tiêu dân sự trong các chiến dịch quân sự”. Và hơn hết các bên liên quan tại Yemen nên bước vào cuộc đàm phán tìm kiếm một thỏa thuận chính trị nhằm chấm dứt hoàn toàn xung đột. 

Lời kêu gọi của TTK LHQ ngay lập tức được phiến quân Houthi tại Yemen hoan nghênh và ủng hộ. Một đại diện cấp cao của lực lượng này khẳng định sẽ sẵn sàng hợp tác và tạo mọi điều kiện cho một cuộc điều tra như vậy. Đồng thời cũng kêu gọi Nga, Trung Quốc và Pháp vận động Hội đồng Bảo an LHQ mở một cuộc họp khẩn về vụ việc.

Trong khi đó, đặc phái viên LHQ về Yemen Martin Griffiths hôm 10-8 kêu gọi các bên tại Yemen tham gia một cách xây dựng vòng tham vấn về hòa bình Yemen, dự kiến diễn ra vào mùng 6-9 tới tại Geneva, Thụy Sĩ. 

Theo đặc phái viên Martin Griffiths, tại cuộc gặp, các bên sẽ thảo luận những biện pháp nhằm hướng đến việc chấm dứt xung đột kéo dài nhiều năm qua tại quốc gia nghèo nhất Trung Đông này, tránh những thảm kịch chiến tranh có thể xảy ra. 

Người phát ngôn UNICEF Christophe Boulierac cho rằng, Yemen là quốc gia có số trẻ em cần hỗ trợ nhân đạo lớn nhất thế giới, với hơn 11 triệu người. Văn phòng nhân quyền LHQ cũng cho biết, người đứng đầu chiến dịch của tổ chức tại Yemen đã bị từ chối thị thực và không thể vào nước này, gây khó khăn cho các hoạt động triển khai nhóm cứu trợ tại Yemen.

Từ tháng 3-2015, Liên quân Arab đã can thiệp vào cuộc nội chiến tại Yemen giúp chính phủ của Tổng thống Mansour Hadi được quốc tế công nhận khôi phục quyền lực. Theo số liệu của LHQ, cuộc xung đột tại Yemen đã cướp đi sinh mạng của khoảng 10.000 người và 1/4 trong số đó là trẻ em, đồng thời gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nhất trên thế giới.