Vụ giết ông Kim Jong-Nam: Ai, tại sao và như thế nào?

• Các nghi phạm dùng chất độc VX ám sát ông Kim Jong Nam?
• Những tranh cãi quanh cái chết của Kim Jong-nam
• Xác định 11 nghi phạm liên quan đến cái chết của ông Kim Jong-nam
• Xuất hiện clip về khoảnh khắc Kim Jong Nam bị tấn công
• Vụ ám sát ông Kim Jong Nam: Nghi phạm thứ tư là một chuyên gia hóa học

Thế giới gần đây xuất hiện một số vụ mưu sát hoặc mưu sát không thành theo kiểu đầu độc, như trường hợp đối với cựu điệp viên FSB Litvinenko hoặc với ông Victor Yuschenko (cựu chính trị gia Ukraine)…

Và mới đây,  vụ giết người đang xôn xao dư luận bởi nạn nhân được cho là ông Kim Jong-nam, con trai của cố chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il. Nếu thực sự đúng như giả thuyết người bị giết là ông Kim Jong-nam thì đây là một vụ mưu sát có rất nhiều điều kỳ lạ.

Ai, vì sao…     

Tất nhiên, có thể xác định ngay đây là một vụ có dự mưu, chứ không thể là một vụ án mạng vãng lai. Để thực hiện một vụ như thế này đòi hỏi phải có sự chuẩn bị trước, đặc biệt cần thông tin tình báo chi tiết về hoạt động của mục tiêu. Tấn công một mục tiêu xác định, có bảo vệ nghiêm ngặt (không chỉ là ám sát, mà có thể nhiều mục đích khác) thì tấn công vào nơi ở hay làm việc là hạ sách và khi đối tượng, mục tiêu di chuyển là cơ hội trời cho để lên kế hoạch.

Một mục tiêu di chuyển bảo vệ khó trăm lần so với mục tiêu cố định, đặc biệt khi mục tiêu đó đang ở "trong hang". Đây chính là trường hợp của ông Kim Jong-nam. Không khó để nhận ra rằng kế hoạch này dựa trên những thông tin tình báo chính xác, vì bản thân ông Kim Jong-nam khi di chuyển cũng dùng hộ chiếu tên người khác, và chắc chắn ông cũng quen với một cuộc sống mà sự nguy hiểm đe dọa là thường xuyên.

Nghi vấn nổi lên là, tại sao một người như ông Kim luôn luôn có hai vệ sĩ đi kèm, mà lần này lại bị tấn công một cách dễ dàng, có thể nói là đơn giản đến thế? 

Theo thông tin của tờ New Straits Times (Malaysia) thì hành động tấn công được thực hiện khi ông Kim đứng ở quầy check-in, một người đứng phía trước phân tán sự chú ý của ông, người đứng đằng sau siết cổ và sau đó ông bị tác động bằng một loại chất độc vào mặt. Ông Kim chết trên đường đến bệnh viện, trước đó ông có những biểu hiện khó thở khi tìm được quầy cấp cứu của sân bay.

Hành động tấn công cũng cho thấy rõ ràng là của những sát thủ chuyên nghiệp, vì để hạ sát một người như ông Kim Jong-nam trong hoàn cảnh như thế, với cách họ chọn là siết cổ và xịt thuốc, người bình thường không làm được. Tuy nhiên, vụ tấn công đã được thực hiện khá… suôn sẻ, có thể nói là dễ dàng.

Không chỉ thực hiện một cách dễ dàng, đơn giản đến khó tin, vụ tấn công còn để lại nhiều dấu vết đến mức ngờ nghệch, như tại sao những người chủ mưu ngoài sử dụng những sát thủ chuyên nghiệp mà lại có thêm vai trò của hai phụ nữ, một Malaysia và một người đang được thông báo là mang hộ chiếu Việt Nam; đến nay được biết là có vẻ như được thuê để thực hiện một… trò đùa? Không những thế, một trong hai người đó lại còn mặc một chiếc áo trắng nổi bật có in dòng chữ cũng cực kỳ dễ nhận dạng (LOL) và chắc chắn không thể thoát sau khi vụ đó được thực hiện xong.

Phải chăng những chi tiết này chính nằm trong kế hoạch của những người dự mưu, và thông tin rằng những người phụ nữ đó tham gia vụ tấn công với lòng tin tưởng họ đang tham gia vào một trò đùa là có căn cứ? Nếu đúng là như vậy, phải chăng một tổ chức tình báo sừng sỏ đứng sau đang muốn đánh dư luận sang một hướng khác, chẳng hạn những nghi vấn sẽ tập trung vào các chi tiết đời tư của ông Kim Jong-nam.

Ngay từ thời cố chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il còn sống, người ta đôi lúc cũng nói đến người con trai lớn của Chủ tịch, ông được biết đến như một thanh niên thông minh, có học nhưng cũng rất được nuông chiều. Tuy nhiên chỉ từ thời kỳ nắm quyền của người em trai cùng cha khác mẹ của ông, Kim Jong-un thì thực sự hình ảnh của ông Kim Jong-nam mới trở thành "con cừu đen" của gia đình.

Một mặt, Kim Jong-nam được biết đến như một tay cờ bạc sành sỏi, mà từ năm 2001 đến nay, chủ yếu ông sống ở Macao - thủ phủ cờ bạc của châu Á. Điều đó cho thấy ông đã thoát khỏi vòng ảnh hưởng của không chỉ em trai ông, mà từ trước đó, đã thoát khỏi người cha của mình. 

Cả hai anh em đều du học, nhưng rõ ràng Kim Jong-nam đã có những mối quan hệ rộng mở hơn so với em trai của mình (ông học ở Geneve và Moscow), và với đam mê đỏ đen thì nếu cho rằng ông có những mối quan hệ xã hội phức tạp thì cũng không có gì là khó hiểu.

Mặt khác, Kim Jong-nam là con trai lớn trong gia đình, anh em trai không lạ gì nhau thì nếu ông có thái độ xem thường hay thách thức em trai cũng không phải khó xảy ra, đặc biệt với một người từng trải, va chạm với bên ngoài nhiều như ông, đối lập với người em trai Kim Jong-un khép kín của mình.

Hơn nữa, là con trai lớn trong một gia đình quyền lực kiểu châu Á, nơi mà việc "phế con trưởng lập con thứ" vẫn được xem là hành động tiềm tàng gây họa, đã nhiều trường hợp dẫn đến việc anh em tàn sát lẫn nhau.

… Và như thế nào?

Từ những lập luận đó, phía Hàn Quốc đã đưa ra một giả thuyết cho rằng, liệu có phải  chính Triều Tiên đứng đằng sau âm mưu ám sát ông Kim Jong-nam (theo phát biểu của người phát ngôn Bộ Thống nhất hai miền của Hàn Quốc.) Nếu đúng như vậy thì tại sao lại vào thời điểm này?

Xin đưa ra lập luận theo kiểu giả thuyết - nếu cố Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il là một vị hoàng đế, thì cũng không tàn nhẫn đến mức xuống tay với con đẻ của mình, trừ phi thái tử tham gia âm mưu tạo phản. 

Trường hợp của Kim Jong-nam đã bị phế truất khỏi địa vị Đông Cung Thái tử. Từ đó trở đi, ông có vẻ lặng lẽ, để tình hình yên ổn với lối sống đầy đam mê của mình nhưng ít ảnh hưởng đến gia đình và chính trị trong nước.

Với thời của Kim Jong-un thì khác, một con bài như anh trai của ông tiềm tàng nhiều nguy hiểm, như một âm mưu "phế vua này lập vua khác" từ trong nước, hoặc như trên đã nói, ông Kim Jong-nam có vị trí rất dễ để đe dọa uy tín của Chủ tịch hiện nay của nước CHDCND Triều Tiên…

Đó là một giả thuyết, vậy còn ai là những "nghi can" tiềm tàng của vụ tấn công này? Nhiều lắm, như Cơ quan Tình báo Hàn Quốc (NIS mà tiền thân của nó là KCIA) hay thậm chí là… CIA. Tất nhiên với những giả thuyết theo hướng này, người ta sẽ đặt câu hỏi rằng: "Tại sao lại là Kim Jong-nam?".

Một thái tử đã bị thất sủng, một quân bài ít giá trị và chỉ quan tâm đến đỏ đen, về logic mà nói đối với những thế lực muốn lật đổ hoặc phá hoại Nhà nước Triều Tiên, Kim Jong-nam sống có lợi hơn là chết. Tật xấu đỏ đen, chỗ yếu của ông ta lại trở nên điểm mạnh dễ khai thác của các cơ quan đặc biệt nước ngoài. Không loại trừ kể cả với phía Trung Quốc, lâu nay có trong tay quân bài Kim Jong-nam đồng thời cũng luôn luôn là một kế hoạch lâu dài đối với Triều Tiên.

Nếu như với mạch logic như vậy thì việc quay lại với giả thuyết ban đầu, tức là việc "giải quyết mâu thuẫn anh em" trở nên hợp lý hơn bao giờ hết. Đến đây thì sự hoàn hảo của kế hoạch đã đặt ra cho chúng ta một sự nghi ngờ khó dập tắt, vì bao giờ một kế hoạch hoàn hảo đến từng chi tiết, đặc biệt là về tính logic của nó nếu nó có chủ đích muốn hướng dư luận đến một kết luận hiển nhiên.

Điều đó có nghĩa là "CHDCND Triều Tiên đứng sau vụ ám sát ông Kim Jong-nam" là điều dễ nghĩ tới nhất. Phải chăng tính logic hiển nhiên cỡ đó đã dẫn tới việc Hàn Quốc nhanh chóng phát biểu ý kiến theo chính hướng này?

"Điều hợp lý nhất chính là điều đáng nghi ngờ nhất" - nếu như có một cơ quan đặc biệt, tình báo nước ngoài ngoài Triều Tiên đứng sau vụ này, thì đây lại trở thành một vụ hoàn hảo để làm mất uy tín của Chủ tịch Triều Tiên hiện nay, ông Kim Jong-un. Từ khi lên nắm quyền, ông Kim Jong-un dù trẻ tuổi, nhưng đã tỏ ra là người sắt đá. Việc ông ra lệnh xử tử chồng của cô ruột mình đủ thấy ông đủ lạnh thế nào trên con đường củng cố quyền lực.

Ngược lại những gì ông làm cũng sẽ làm tăng thêm tính hà khắc (nếu có) trong tổ chức Nhà nước nói riêng và toàn xã hội Triều Tiên nói chung. Có rất nhiều giả thuyết phụ phát sinh, như có những âm mưu chống lại lãnh tụ trong nội bộ, nhưng nếu theo hướng này thì phải loại trừ kế hoạch "phế vua này lập vua khác" (cần Kim Jong-nam còn sống) mà sẽ phải theo hướng đảo chính hoặc lật đổ.

Về phần mình, CHDCND Triều Tiên vẫn yêu cầu Malaysia trả xác ông Kim Jong-nam để tự mình khám nghiệm tử thi. Việc này cũng có thể được giải thích theo hai hướng: hoặc là để che giấu sự thật về một kế hoạch đứng sau, hoặc là để cố gắng tìm ra sự thật mà nếu để cơ quan điều tra của một nước khác tiến hành, khó có thể thực hiện được.

Tất nhiên từ góc độ luật quốc tế, thì yêu cầu đó của CHDCND Triều Tiên là khó có thể được chấp nhận. Malaysia không dễ gì từ bỏ chủ quyền quốc gia của mình trong một vụ như thế này; ở đây là quyền tài phán, thụ lý vụ án hình sự xảy ra trên lãnh thổ nước mình.

Chúng ta cũng không nên quên chỉ trước đây một tuần, Triều Tiên bắn thử tên lửa ngay sau cuộc gặp gỡ của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Mỹ, và cũng tuần vừa qua có sự kiện sinh nhật cố Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il (16-2.)

Nhưng nếu cho rằng ám sát anh của Chủ tịch Triều Tiên để nước này dừng những hành động được gọi là "ngoại giao tên lửa" thì quá nực cười, câu chuyện không đơn giản như vậy. Một hành động ám sát chỉ đổ thêm dầu vào lửa, nhất là trong những chuyện liên quan đến an ninh thế giới, ám sát một cá nhân ít ảnh hưởng không phải là mục tiêu ưu tiên. Giả thuyết theo hướng này chỉ có tính thuyết phục nếu ông Kim Jong-nam là người quan trọng trong chương trình tên lửa của Triều Tiên chẳng hạn…

Tất cả chỉ là những giả thuyết, nhưng cũng không thể ngờ là ở thời đại của bùng nổ công nghệ thông tin và sự tranh giành ảnh hưởng địa chính trị, vẫn còn chỗ cho những hành động ám sát cá nhân. Dù là ai đứng sau chăng nữa, chúng ta cần tin là nó vẫn sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến cục diện an ninh khu vực và thế giới.

Còn ai là thủ phạm thực sự, chắc câu trả lời cũng còn lâu mới có.