Phần tử khủng bố, người đang bị LHQ trừng phạt nằm trong chính phủ mới của Taliban

Gần 3 tuần sau khi lên nắm quyền tại Afghanistan, Taliban hôm 7/9 đã bổ nhiệm ông Mullah Mohammad Hasan Akhund làm Thủ tướng chính phủ lâm thời. Người này từng là cộng sự thân cận và cố vấn chính trị của Mullah Omar - người sáng lập phong trào và là nhà lãnh đạo tối cao đầu tiên của lực lượng này.

Ông Mullah Akhund là người đứng đầu lâu năm của cơ quan ra quyết định quyền lực của Taliban, hay còn gọi là hội đồng lãnh đạo của Taliban. Ông từng là Ngoại trưởng và phó Thủ tướng trong chính quyền trước đây của Taliban từ năm 1996 đến năm 2001.

Hiện tại, ông Mullah Akhund đang bị Liên Hợp Quốc, Liêu minh châu Âu và Vương quốc Anh coi là phần tử khủng bố, đồng thời cũng nằm trong danh sách trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc do có liên quan đến "các hành vi và hoạt động" của Taliban.

Người đồng sáng lập Taliban Abdul Ghani Baradar sẽ là phó Thủ tướng. Baradar từng bị Mỹ truy lùng, trước khi bị chính quyền Pakistan bắt và bỏ tù. Sau 8 năm bị bắt giam trong nhà tù ở Pakistan, ông Baradar được trả tự do vào năm 2018 và hai năm sau đó đã làm nên lịch sử khi trở thành thủ lĩnh Taliban đầu tiên nói chuyện trực tiếp với một tổng thống Mỹ, khi đó là Donald Trump, trong sự kiện ký thỏa thuận hòa bình tại Doha, Qatar hồi tháng 2/2020.

Sirajuddin Haqqani, người đứng đầu Mạng lưới Haqqani của Taliban giữ chức Bộ trưởng Nội vụ. Mạng lưới Haqqani có trụ sở tại khu vực biên giới Afghanistan - Pakistan và trong những năm gần đây bị cáo buộc gây ra một số vụ tấn công chết người ở Afghanistan. 

Theo AP, Mỹ xếp Mạng lưới Haqqani vào danh sách khủng bố vào năm 2012. Việc nhóm này tham gia vào chính phủ ở Afghanistan có thể cản trở khả năng Mỹ hợp tác với Taliban, đặc biệt là trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Joe Biden thúc giục Taliban cắt đứt mọi quan hệ với các nhóm khủng bố.

Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) treo thưởng lên tới 5 triệu USD cho người cung cấp thông tin có thể giúp Mỹ bắt giữ Haqqani. 

Haqqani bị truy nã liên quan đến vụ tấn công một khách sạn ở Kabul năm 2008, khiến 6 người thiệt mạng, trong đó có một công dân Mỹ. Haqqani cũng bị cáo buộc đã tham gia vào các cuộc tấn công xuyên biên giới nhằm vào lực lượng Mỹ và liên quân ở Afghanistan, đồng thời bị cáo buộc âm mưu ám sát Tổng thống Afghanistan khi đó là Hamid Karzai vào năm 2008.

Mullah Yaqoob, con trai của người sáng lập Taliban Mullah Mohammed Omar, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng. Bất chấp dòng dõi của mình, Yaqoob được phương Tây coi là người ôn hòa và ủng hộ việc đàm phán kết thúc cuộc xung đột kéo dài 20 năm ở Afghanistan.

Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Amir Khan Muttaqi và Thứ trưởng Ngoại giao Abas Stanikzai đều đã được phương Tây biết đến sau khi tham gia các cuộc đàm phán hòa bình ở Qatar vào năm ngoái.

Đặc biệt, ông Stanikzai đã công khai ủng hộ mối quan hệ thân tình với Washington. Tháng trước, ông đã xuất hiện trên truyền hình quốc gia để tuyên bố Afghanistan có giới hạn đối với các hoạt động của Pakistan chống lại Ấn Độ và cam kết sẽ tôn trọng quyền của các nhóm dân tộc thiểu số.

Việc Taliban thành lập chính phủ diễn ra một tuần sau khi Mỹ rút quân hoàn toàn khỏi thủ đô Kabul, và gần một tháng sau khi Kabul bị nhóm chiến binh đánh chiếm. Mặc dù Mỹ không còn nhà ngoại giao nào ở Afghanistan, nhưng Washington sẽ đàm phán với Taliban và thúc giục các nhà cầm quyền mới của Afghanistan bảo vệ quyền phụ nữ và các nhóm thiểu số tôn giáo, Ngoại trưởng Tony Blinken nói trong cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 3/9. Ông Blinken nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ sử dụng bất cứ "đòn bẩy"  nào có thể để định hình hành vi của Taliban.