Vì sao lợn chết hàng loạt sau tiêm vaccine dịch tả lợn châu Phi

Ông Nguyễn Văn Long cho biết, sau khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đồng ý giao Cục Thú y cấp phép lưu hành, Công ty Navetco phối hợp các địa phương tổ chức cung ứng 600.000 liều vaccine NAVET-ASFVAC với sự giám sát của cơ quan thú y. Tất cả 3 lô vaccine mẫu đều gửi đến Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc thú y Trung ương I để kiểm nghiệm, kiểm tra chất lượng. Kết quả, cả 3 đạt yêu cầu chất lượng về vô trùng, an toàn và hiệu lực bằng phương pháp công cường độc.

Từ đầu tháng 7/2022 đến ngày 26/8, Công ty Navetco cung ứng tổng cộng 23.344 liều vaccine tới 20 tỉnh, TP bao gồm: 4.494 liều vacxin để địa phương sử dụng theo chỉ đạo của Bộ NN&PTNT; 17.750 liều cung ứng nhưng không có giám sát của cơ quan thú y, không đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ NN&PTNT và hướng dẫn của Cục Thú y và còn 1.100 liều chưa sử dụng.

Đến nay, những đàn lợn tiêm theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT, Cục Thú y đều phát triển tốt, tỷ lệ chết sau tiêm khoảng 0,6%, mức bình thường tương tự các vaccine thú y khác. Sự cố chỉ mới được ghi nhận xảy ra tại Bình Định, Phú Yên và Quảng Ngãi, khiến 743 con lợn chết sau tiêm. Cụ thể Bình Định 282 con, Phú Yên 431 con và Quảng Ngãi 30 con. Số lợn chết chiếm 4,2% trong tổng số lợn đã tiêm.

Ngay khi có thông tin phản ánh về hiện tượng lợn tiêm vaccine NAVET-ASFVAC của Công ty Navetco bị chết, vào ngày 23/8, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Cục Thú y thành lập nhiều đoàn công tác cùng các đơn vị liên quan của 3 tỉnh nói trên và Công ty Navetco kiểm tra thực tế, xác định nguyên nhân, hướng dẫn các địa phương thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết, kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm.

Cũng theo ông Long, nguyên nhân chủ quan khiến đàn lợn ở một số địa phương bị chết sau khi tiêm vaccine dịch tả lợn châu Phi được Đoàn công tác Bộ NN&PTNT xác định là do cung ứng, bán vaccine trực tiếp cho thú y cơ sở và người chăn nuôi tự tiêm không đúng đối tượng chỉ định. Cụ thể, khuyến cáo của Công ty Navetco chỉ tiêm vaccine cho lợn từ 8-10 tuần tuổi, nhưng người dân lại tiêm cho tất cả các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ...).

Một lý do nữa, người chăn nuôi tự tiêm vaccine nhưng không có sự giám sát của các cơ quan thú y và Công ty Navetco. Hệ thống thú y cơ sở và người chăn nuôi do không tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh, sát trùng, sử dụng chung kim tiêm, dẫn đến lây lan virus dịch tả lợn châu Phi thực địa trong quá trình tiêm. Điều này thể hiện ở việc lợn chết khu trú nhiều ở một số vùng. Cùng với đó, các bên liên quan chưa giám sát kỹ lợn sau tiêm để kịp thời có biện pháp xử lý.

Nguyên nhân khách quan, theo ông Long có thể các đàn lợn đang bị nhiễm virus dịch tả lợn Châu Phi thực địa hoặc mầm bệnh nguy hiểm khác trước khi được tiêm phòng, nên khi tiêm vacxin dẫn đến phản ứng mạnh hơn, gây chết, đặc biệt là đối với lợn có thể trạng ốm yếu, lợn không thuộc đối tượng sử dụng vaccine. Thực tế, các đoàn công tác của Cục Thú y đã lấy mẫu bước đầu xét nghiệm và phát hiện có virus dịch tả lợn châu Phi thực địa, virus tai xanh, virus PCV2 (gây hội chứng còi cọc sau cai sữa) và một số mầm bệnh ó khác. Từ những dẫn chứng trên, có thể khẳng định chỉ đạo của Bộ NN&PTNT và hướng dẫn của Cục Thú y là có cơ sở. Thực tiễn đã chứng minh việc sử dụng vaccine NAVET-ASFVAC có giám sát của cơ quan thú y sẽ đạt hiệu quả tương đương trong các cuộc khảo nghiệm.

Ông Long cho biết, trước mắt, Công ty Navetco cam kết hỗ trợ 2 triệu đồng với lợn nái và lợn đực giống; 1 triệu đồng với lợn thịt bị chết sau tiêm vaccine NAVET-ASFVAC. Bên cạnh đó, Công ty cũng hỗ trợ miễn phí thuốc, chất bổ trợ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con lợn có phản ứng sau tiêm phòng. Sau khi có kết quả thống kê rà soát chính xác từ phía các địa phương và cơ quan chức năng sẽ có những tính toán hỗ trợ cụ thể hơn.