“Công trường” cát lậu lộng hành ở Đà Lạt

• Cuối năm phát hiện 3 đối tượng vận chuyển gần 1.000 bao đường cát lậu
• Cát lậu lộng hành ngay Đà Lạt
• ‘Ma tốc độ’ chở đường cát lậu gây tai nạn chết người
• Bắt 4 vụ khai thác cát lậu trên sông Lòng Tàu

Ngang nhiên khai thác cát trái phép

Từ làng hoa Vạn Thành, phường 5, TP Đà Lạt, theo vết trắng do nước cát để lại trên mặt đường đưa chúng tôi tới tổ 14, xã Tà Nung ẩn mình sâu trong rừng thông. Nơi đây đầu nguồn của một con suối nhỏ và là điểm dân cư cuối cùng của xã Tà Nung. 

Công trường khai thác cát trái phép tại tổ 14, xã Tà Nung, TP Đà Lạt.

Trong vai những du khách đi dã ngoại bị lạc đường, không quá khó khăn để chúng tôi tiếp cận được với hầm cát có quy mô rất lớn mà theo phản ánh của người dân địa phương, hầm cát này ngang nhiên hoạt động cả ngày lẫn đêm nhưng không vấp phải sự kiểm tra nào của cơ quan chức năng. 

Còn cách hầm cát cả cây số đã thấy những chiếc xe ben trọng tải lớn đậu dọc bên đường chờ đến lượt vào hút cát. Có những chiếc tới sau được tài xế điều khiển núp vào các vườn cà phê kề đó. Hầu hết những chiếc xe ben này đều gắn dòng chữ Vật liệu xây dựng Ngọc Dung, có địa chỉ tại đường Nguyên Tử Lực, phường 8, TP Đà Lạt.

Con suối nhỏ chảy qua tổ 14, xã Tà Nung đục ngầu, đặc sệt bùn đất. Còn cách hiện trường vài trăm mét đã nghe tiếng máy nổ hoạt động hết công suất. Gần chục người hối hả bơm, hút cát. Hầm cát lớn, nằm lọt vào thung lũng giữa hai quả đồi. Việc bơm hút cát được chia thành 2 công đoạn cùng hoạt động song song dưới sự hỗ trợ đắc lực của những chiếc máy bơm công suất lớn. 

Trước tiên, để có cát một số người cầm vòi nước phun thẳng vào những taluy thẳng đứng, cao tới 3m. Trước sức mạnh của vòi nước lớn, từng mảng đất cát đổ ập xuống phía dưới, gặp nước nhanh chóng tan rả. Các máy hút cát được lắp đặt phía dưới lúc này có nhiệm vụ bơm hút cát thẳng lên những chiếc xe tải đã chờ sẳn. 

Theo quan sát của chúng tôi, đây là hầm cát được khai thác quy mô lớn bậc nhất xã Tà Nung hiện nay, diện tích lên tới khoảng 1.000m2 và đang tiếp tục khoét sâu vào chân núi. Một số người dân địa phương cho biết, hầm cát này đã được khai thác từ nhiều tháng qua. Mỗi ngày có hàng chục chiếc xe ben trong tải lớn vào lấy cát, hoạt động rầm rộ nhất từ chiều tối và ban đêm.

Những hầm cát đã khai thác sát vào chân núi.

Cát ở đây được khai thác và chở thẳng lên Đà Lạt nhiều tới nỗi tuyến đường nhựa từ tổ 14, xã Tà Nung lên tới điểm du lịch thác Cam Ly có chiều dài trên 15km mặt đường bị chia thành hai màu khách nhau. Chiều từ xã Tà Nung đi lên hướng trung tâm Đà Lạt mặt đường có màu trắng mốc do quá trình vận chuyển nước và cát rớt xuống mặt đường. Chiều ngược lại mặt đường vẫn có màu đen bình thường. 

Theo tìm hiểu của chúng tôi, cát lậu khai thác tại tổ 14, xã Tà Nung được vận chuyển lên tập kết tại những bãi cát gần khu vực điểm du lịch thác Cam Ly, sau đó được vẩn chuyển vào thành phố Đà Lạt bán cho những người có nhu cầu xây dựng.

Tỉnh kiên quyết, địa phương còn buông lỏng

Trao đổi tới chúng tôi, đại diện Công ty TNHH Ngọc Dung, đơn vị có xe ben khai thác cát trái phép ở tổ 14, xã Tà Nung cho biết: “Tài xế họ hút cát về bán lại cho chúng tôi chứ tôi cũng không biết họ khai thác ở đâu!...”. 

Tiếp đó, đại diện doanh nghiệp này đưa cho chúng tôi số điện thoại của một người tên Hùng để hỏi cụ thể. Tuy nhiên, khi chúng tôi gọi điện cho người tên Hùng hẹn làm việc thì người này từ chối với lý do không khai thác ở Tà Nung như đại diện Công ty TNHH Ngọc Dung nói.

Ông Nguyễn Thanh Lý, Bí thư Đảng ủy xã Tà Nung sau khi được phóng viên cung cấp những thông tin, hình ảnh ghi nhận tại hiện trường vụ khai thác cát lậu đã xác nhận vị trí này thuộc tổ 14, xã Tà Nung. Ông Lý đã phải thốt lên rằng việc để cát lậu lộng hành như vậy là “không chấp nhận được”. 

Theo ông Nguyễn Thanh Lý, trong các cuộc họp của xã ông đã nhiều lần chỉ đạo, đôn thúc bên chính quyền phải mạnh tay, ngăn chặn dứt điểm nạn khai thác trái phép trên địa bàn “nhưng không ngờ vẫn còn để xảy ra tình trạng này”. Ông Lê Quang Húy, Chủ tịch UBND xã Tà Nung cho biết, tại địa điểm khai thác cát trái phép này, ngày 22-3, xã đã phối hợp với kiểm lâm địa bàn, công an tiến hành kiểm tra, bắt quả tang một số người đang khai thác cát và đã được đình chỉ. 

Hiện UBND xã Tà Nung đang củng cố hồ sơ chuyển UBND TP Đà Lạt xử phạt hành chính vì vụ việc vượt quá thẩm quyền của xã. Tuy nhiên, cũng trong chiều ngày 22-3, phóng viên có mặt tại hiện trường hầm cát, việc khai thác cát trái phép vẫn diễn ra bình thường như chưa từng có sự can thiệp của cơ quan chức năng.

Những năm qua, UBND tỉnh Lâm Đồng đã liên tục chỉ đạo các cơ quan chức năng, UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, ngăn chặn hoạt động khai thác khoáng sản trái phép. Cụ thể, ngày 16-12-2015, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản số 7795/UBND-ĐC, về việc phòng, chống vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông. Trong đó, chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, các cơ quan chức năng, UBND các huyện, thành phố tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả luật Khoáng sản và chỉ thị số 05/CT-TTg về việc tăng cường quản lý, bảo vệ khoáng sản và hoạt động khoáng sản trên địa bàn Lâm Đồng. 

Những chiếc xe được giấu trong rẫy ca phê chuẩn chờ ra lấy cát.

Đường chiều từ xã Tà Nung lên Đà Lạt trắng vì xe chở cát rơi vãi nước, cát.

Theo đó, nếu địa phương nào để xảy ra tình trạng khai thác trái phép cát, sỏi phức tạp kéo dài thì người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm. Gần đây nhất, ngày 10-3-2016, UBND tỉnh lại có văn bản số 1125/UBND-ĐC chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các huyện, thành phố “tiếp tục thực hiện phòng, chống vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông”.

Rõ ràng, liên quan đến tình trạng khai thác cát, sỏi bất hợp pháp tại các con sông, suối trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Lâm Đồng đã đặc biệt quan tâm, liên tục có chỉ đạo, đôn thúc các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát địa bàn nhằm thực hiện có hiệu quả Luật Khoáng sản và Chỉ thị số 05/CT-TTg, thế nhưng tại tổ 14, xã Tà Nung việc khai thác cát trái phép vẫn diễn ra với quy mô lớn, trong thời gian dài. Để xảy ra nạn khai thác trái phép phải chăng UBND xã Tà Nung đã buông lỏng quản lý, chưa thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của UBND tỉnh Lâm Đồng?.