Ngành thép cần chủ động trước các biện pháp phòng vệ thương mại

• Ngành thép loay hoay… giảm nhập siêu
• Tiếp tục đầu tư xây dựng để “cứu” ngành thép
• Ngành thép Việt Nam không bị đe dọa lớn khi ký Hiệp định thương mại tự do mới

Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho biết, trên thế giới có hơn 1.500 vụ việc phòng vệ thương mại (PVTM) trong đó ngành thép chiếm hơn 30% trong tổng số các vụ việc. Đặc biệt, “trong 2 năm gần đây, thép trên thế giới thường xuyên là đối tượng của các vụ việc điều tra áp dụng biện pháp PVTM với mức thuế suất áp dụng rất cao. 

Trong bối cảnh đó, xuất khẩu thép của Việt Nam đứng trước những thách thức lớn khi các nước nhập khẩu liên tục điều tra và áp dụng biện pháp PVTM đối với thép Việt Nam”, ông Nam nhấn mạnh.

Theo ông Nam, nguyên nhân chính là do thế giới đang trong tình trạng dư thừa công suất sản xuất thép toàn cầu và Hoa Kỳ áp dụng mức thuế 25% đối với các sản phẩm thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ với lý do bảo đảm an ninh quốc gia khiến cho nhiều quốc gia khác phải đối phó bằng cách sử dụng các công cụ PVTM để hạn chế nhập khẩu thép.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam Chu Đức Khải cho biết, Việt Nam là nước sản xuất thép thô lớn thứ 24 trên thế giới vào năm 2015, năm 2016 đứng thứ 19, năm 2017 đứng thứ 18 (sản xuất được 11,5 triệu tấn). 

Doanh nghiệp nên tự bảo vệ mình bằng cách trang bị những kiến thức cơ bản về pháp luật phòng vệ thương mại.

Về thị phần sản xuất thép thô, Trung Quốc là nước sản xuất gần 50% lượng thép thô toàn cầu. Theo ông Khải, Việt Nam đang trong tiến trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi công nghiệp vật liệu phát triển, trong đó có vật liệu kim loại. 

Chỉ số thép/người của Việt Nam mới chỉ ở mức trung bình của thế giới (240kg/người), Thái Lan là 285 kg/người, Malaysia 325kg/người, Singapore 506kg/người, do vậy ngành thép sẽ tiếp tục phát triển để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế.

Ngành thép Việt Nam cũng như đa số các nước khác đang phải đối mặt với Điều luật 232 của Mỹ với mức thuế 25% cho sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Mặc dù chúng ta chỉ xuất khẩu thép xây dựng dân dụng và chỉ chiếm 1,6% trong tổng lượng thép nhập khẩu của Mỹ; không thể ảnh hướng tới an ninh nước Mỹ. 

Điều này đặt các doanh nghiệp thép Việt Nam trước những khó khăn trong việc tìm giải pháp đối mặt với các vụ kiện, giữ vững thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh đó, Cục Phòng vệ thương mại cũng cho biết, thời gian gần đây, các quốc gia có xu hướng tăng cường áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo hộ sản xuất trong nước. Điều này đã và đang có tác động nhất định đến các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp FDI đã đầu tư tại Việt Nam nói riêng. 

Cùng với kim ngạch xuất khẩu có giá trị lớn và tiếp tục gia tăng theo từng năm, cũng đồng nghĩa với việc dễ bị vướng vào các vụ áp dụng phòng vệ thương mại từ các thị trường nhập khẩu, điển hình với các nhóm hàng xuất khẩu như sắt thép, xơ sợi, túi PE, thủy sản…

Để hạn chế thấp nhất việc bị khởi kiện PVTM khi tham gia vào các vụ kiện, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị các doanh nghiệp nên tự bảo vệ mình bằng cách trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về pháp luật phòng vệ thương mại. 

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên thường xuyên có hoạt động trao đổi thông tin với hiệp hội và cơ quan quản lý Nhà nước, nhằm nắm bắt được những thông tin cảnh báo sớm về khả năng bị khởi kiện tại thị trường xuất khẩu, từ đó lên phương án điều chỉnh hoạt động kinh doanh để tránh bị khởi kiện.