Kỹ sư Hồ Quang Cua: Người đưa gạo Việt vang danh thế giới

• Xuất khẩu gạo Việt Nam bứt phá ngay từ đầu năm
• Lúa gạo Việt Nam chuyển mình với Đề án tái cơ cấu 7.000 tỷ đồng
• Gộp 5 dự án trọng điểm để phát triển thương hiệu gạo Việt Nam

Kỹ sư Hồ Quang Cua sinh ra ở xã nghèo thuần nông Hòa Đông, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Tuổi thơ gắn liền với ruộng đồng, làng quê, vì thế sau khi học xong phổ thông, ông thi vào Khoa Nông nghiệp Trường Đại học Cần Thơ. 

Tốt nghiệp kỹ sư trồng trọt của trường này vào năm 1978, chàng kỹ sư trẻ trở về Sóc Trăng. Thời gian đầu, ông làm việc tại Phòng Nông nghiệp huyện Mỹ Xuyên, về sau được đề bạt làm Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng.

Cách nay 27 năm, kỹ sư Hồ Quang Cua tham gia nhóm nghiên cứu của Viện lúa ĐBSCL và Trường ĐH Cần Thơ sưu tập, thử nghiệm các giống lúa thơm cổ truyền của Việt Nam, Thái Lan và Đài Loan. Cũng trong thời gian này, người kỹ sư của đất Sóc Trăng có ý tưởng làm lúa thơm cao cấp cho Việt Nam, mà trước hết là cho quê hương Sóc Trăng. 

Theo lời kể của ông, tình cờ trong một lần xuống đồng, ông phát hiện phát hiện có những cây lúa lạ, gốc màu tím, hạt thon dài rất đẹp. Từ sự tình cờ đó, công trình lai tạo, nhân giống với hàng loạt giống lúa thơm mang tên “ST” ra đời.

Kỹ sư Hồ Quang Cua - tác giả của hàng loạt giống lúa thơm chất lượng cao hiệu ST.

Theo kỹ sư Hồ Quang Cua, sự phát hiện này tình cờ nhưng rất có ý nghĩa đối với công tác lai tạo, nhân giống lúa thơm của Sóc Trăng. Có khoảng 1.050 cá thể đột biến đầu tiên được ông cùng các cộng sự thu thập, sau đó tiến hành trồng thử nghiệm, rồi cho lai tạo theo nhiều cách khác nhau để chọn những cá thể vượt trội nhất đưa vào sản xuất… 

Từ đó đến nay, lúa thơm ST đã có mặt không chỉ ở Sóc Trăng mà còn có mặt ở nhiều tỉnh ven biển khác của khu vực ĐBSCL. Cuối năm 2011, có 5 đơn vị được Sở NN&PTNT Sóc Trăng trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận thương hiệu “Gạo thơm Sóc Trăng”.

Từ những giống lúa thơm ST, nhiều nông dân đã đổi đời, giá lúa thơm ST cao hơn gấp đôi so với lúa hàng hóa khác. Không chỉ vậy, kỹ sư Hồ Quang Cua còn tiên phong trong việc đưa chế phẩm sinh học vào qui trình sản xuất lúa thơm ST, để sản phẩm không chỉ ngon mà còn an toàn cho người tiêu dùng và thân thiện với môi trường. Lúa thơm ST đã góp phần đưa sản lượng lúa của Sóc Trăng có sự bứt phá ngoạn mục. 

Năm 2017, tổng sản lượng lúa toàn tỉnh đạt trên 2 triệu tấn; trong đó, lúa thơm và lúa đặc sản chiếm trên 50%. Cây lúa Sóc Trăng trở thành một trong những chỉ dẫn địa lý hấp dẫn về lúa thơm trong cả nước; vươn lên tốp đầu những tỉnh sản xuất lúa lớn nhất trong khu vực ĐBSCL, giúp hàng chục nghìn hộ dân thoát nghèo. 

Đặc biệt, năm 2017, tại Hội nghị quốc tế lần 9 về mua bán gạo, tổ chức tại Ma Cao, trước các chuyên gia ẩm thực nổi tiếng thế giới, gạo ST24 có những phẩm chất vượt trội, như: ngắn ngày, hạt gạo dài, trắng trong, dẻo cơm, thơm thoảng hương lá dứa... đã được chọn và vinh danh là 1 trong 3 loại gạo ngon nhất thế giới. 

Với thắng lợi này, ngành lúa gạo Việt Nam đã khẳng định được vị thế của mình trên thị trường quốc tế, đồng thời thể hiện năng lực sản xuất và quyết tâm xây dựng thương hiệu gạo Việt ra thế giới. Công lao này có sự đóng góp rất lớn của kỹ sư Hồ Quang Cua.

Nói về tương lai của gạo ST24, kỹ sư Hồ Quang Cua cho biết: “Gạo ST 24 trở thành thương hiệu gạo thế giới. Trong thời gian tới, nếu có điều kiện, chúng tôi sẽ dự thi mỗi năm để góp phần cho Việt Nam có một vị thế mới trên bản đồ gạo cao cấp, qua đó giúp nâng giá trị gạo Việt Nam lên. Ngay từ bây giờ, chúng tôi sẽ có sự chuẩn bị cho từng năm để có thể tham gia dự thi. Tuy nhiên, chúng tôi đề nghị Sở NN&PTNT có biện pháp quản lý về giống; đề nghị Bộ NN&PTNT đặc cách công nhận ST24 là giống Quốc gia; đề nghị Bộ Công thương đưa giống ST24 vào danh mục để xây dựng thương hiệu gạo Quốc gia”.

Ông Trần Văn Chuyện, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, chia sẻ: “Những năm qua, thị trường có nhiều loại gạo ST nổi tiếng, giúp nhiều nông dân tăng thu nhập. Tỉnh Sóc Trăng đã, đang và sẽ có nhiều dự án phát triển, mở rộng diện tích sản xuất lúa đặc sản, tập trung vào lúa chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Chúng tôi đánh giá và ghi nhận sự đóng góp to lớn của kỹ sư Hồ Quang Cua cho ngành lúa gạo của địa phương riêng, Việt Nam nói chung”.