Cuộc sống trên sao Hỏa có thể ẩn sâu dưới lòng đất?

• Tàu thám hiểm của NASA hạ cánh an toàn xuống sao Hỏa
• Hai ngôi sao Hoa Ngữ hồng nhan bạc mệnh
• NASA che giấu bằng chứng sự sống trên sao Hỏa?
• Cơ hội chiêm ngưỡng sao Hỏa bằng mắt thường "ngàn năm có một"

Thông thường, các sứ mệnh trên sao Hỏa tìm kiếm dấu hiệu sự sống nhắm vào bề mặt hành tinh, tại các địa điểm có dấu hiệu của nước cổ đại (một chỉ số đáng tin cậy về nơi tìm thấy sự sống trên Trái đất). Nhưng trong khi chưa có sự sống nào xuất hiện trên bề mặt Sao Hỏa, thì có thể có rất nhiều vi sinh vật sao Hỏa dưới lòng đất, theo nghiên cứu được trình bày vào ngày 11-12 tại cuộc họp thường niên của Liên minh Địa vật lý Mỹ (AGU).

Trong những thập kỷ gần đây, các cuộc thám hiểm dưới lòng đất trên Trái đất đã tiết lộ cái gọi là sinh quyển sâu - một môi trường dưới bề mặt có rất nhiều vi sinh vật. Và các nhà khoa học nghi ngờ rằng một khu vực giàu sinh học tương tự cũng có thể phát triển mạnh dưới bề mặt sao Hỏa. 

Trên thực tế, có lẽ chưa bao giờ có một sự thúc đẩy tiến hóa nào để cư trú trên bề mặt sao Hỏa, Joseph Michalski, Phó Giáo sư Khoa Khoa học Trái đất thuộc Đại học Hồng Kông, cho biết tại buổi thuyết trình. Kỳ vọng rằng sự sống phát triển trên bề mặt sao Hỏa có thể phản ánh bởi những gì chúng ta biết về cuộc sống trên hành tinh quê nhà của chúng ta, Michalski nói.

Hàng tỷ năm trước, khi các hành tinh trong hệ mặt trời còn trẻ, bề mặt sao Hỏa có vẻ khá giống với Trái đất. Điều đó đã thay đổi khi sao Hỏa mất từ trường, khiến nó bị bắn phá từ bức xạ cực mạnh khiến việc sinh tồn trên mặt đất trở nên vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, có thể cuộc sống đã thích nghi trên Sao Hỏa trước khi điều đó xảy ra. 

Các nhà khoa học cho rằng sự sống xuất hiện lần đầu tiên trên Trái đất khoảng 3,8 tỷ đến 3,9 tỷ năm trước, khi điều kiện ở một số điểm có thể giống với môi trường thủy nhiệt ngày nay - giống như sao Hỏa thời đó. Có lẽ, sự sống nảy sinh trên sao Hỏa đồng thời với khi nó hình thành trên Trái đất, nhưng lại thích nghi với sự sống dưới lòng đất. 

"Sự sống có thể đã xuất hiện trong những môi trường thủy nhiệt và tồn tại trong tầng ngầm trong một thời gian khá dài", ông Michalski nói.

Và nếu sinh quyển sâu của Trái đất là bất kỳ dấu hiệu nào, các cộng đồng vi sinh vật sao Hỏa ngầm có thể đặc biệt phong phú và đa dạng. Sinh quyển sâu của Trái đất lần đầu tiên được phát hiện chỉ khoảng 30 năm trước và ước tính từ đó đã cho rằng những vi sinh vật sống sâu này chiếm gần một nửa tổng số sự sống trên hành tinh, Michalski nói với Live Science. Vi khuẩn trong sinh quyển sâu của Trái đất đóng vai trò chôn vùi carbon có thể trở thành khí nhà kính, được liên kết với các nguồn năng lượng sâu "và rất quan trọng để hiểu nguồn gốc và sự tiến hóa của sự sống".

Bên dưới bề mặt của sao Hỏa là một nơi đặc biệt hứa hẹn để bắt đầu tìm kiếm các vi khuẩn ngoài Trái đất bởi vì nó "thậm chí còn dễ sống hơn" đối với các vi sinh vật so với sinh quyển sâu của Trái đất. Đá dưới bề mặt trên sao Hỏa xốp hơn trên Trái đất - tạo ra các túi để trao đổi chất dinh dưỡng và khí - và lõi lạnh hơn của sao Hỏa (mặc dù vẫn nóng chảy) cung cấp nhiệt độ dễ chịu hơn cho các vi khuẩn sống trong đá sâu. 

"Chúng ta có thể có những sinh vật đơn bào có thể không hoạt động trong một thời gian dài, nhưng có thể sống sót nhờ chuyển hóa hydro, metan, có khả năng lưu huỳnh", Michalski nói với Live Science. "Không quá cụ thể, chúng tôi nghĩ rằng có rất nhiều khả năng".