Tại sao WHO vẫn chưa cử được nhóm điều tra nguồn gốc COVID-19 tới Trung Quốc?

• Trung Quốc xác nhận chuyên gia WHO tới Bắc Kinh điều tra nguồn gốc COVID-19
• Tình báo Đức nghi ngờ cáo buộc nguồn gốc COVID-19 xuất phát từ Vũ Hán
• WHO: Mỹ chưa cung cấp bằng chứng về nguồn gốc COVID-19

Giám đốc điều hành Chương trình khẩn cấp về sức khỏe của WHO, Mike Ryan, cho biết tổ chức này đã chọn các ứng viên chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới cho nhiệm vụ điều tra nguồn gốc COVID-19 và hiện đang chờ Bắc Kinh chấp thuận ai được phép tới nước này để thực hiện nhiệm vụ.

"Danh sách các ứng viên đã được đệ trình lên chính quyền Trung Quốc để họ xem xét và thực hiện các bước tiếp theo để triển khai đội ngũ đó", ông Ryan cho hay.

Virus SARS-CoV-2 lần đầu tiên được phát hiện ở thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc. (Ảnh: SCMP)

WHO đang chịu áp lực lớn tới từ các quốc gia thành viên về việc điều tra, làm rõ nguyên nhân vì sao virus SARS-CoV-2 lại có thể lây từ động vật sang người.

Vào đầu tháng 8, hai chuyên gia WHO đã làm việc với các quan chức y tế và nhà khoa học Trung Quốc để tạo cơ sở cho cuộc điều tra. Trước đó, WHO cho biết nhóm chuyên gia quốc tế sẽ bắt đầu cuộc điều tra tại thành phố Vũ Hán, tâm chấn đầu tiên của đợt bùng phát dịch COVID-19.

Tại cuộc họp hôm 5/10, đại diện phía Mỹ, Liên minh Châu Âu và Australia đã kêu gọi WHO cử nhóm chuyên gia tới Trung Quốc và yêu cầu chia sẻ chi tiết hơn về về sứ mệnh. “Sự minh bạch về công việc này là rất quan trọng, chúng tôi muốn biết thêm thông tin về thành viên của nhóm quốc tế và chương trình làm việc của nhóm”, Phó Thư ký Y tế Australia và là thành viên ban điều hành WHO Caroline Edwards cho biết.

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho biết WHO không thể cử một nhóm đến một quốc gia thành viên mà không có sự cho phép của họ.

“Nếu Trung Quốc đưa ra điều kiện để thẩm định danh sách chuyên gia, thì từ góc độ pháp lý quốc tế, nhiệm vụ của WHO sẽ bị ràng buộc”, Ayelet Berman, thành viên nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Luật quốc tế tại Đại học Quốc gia Singapore nhận định.

Các nhà phân tích cho biết tính hợp pháp của sứ mệnh lần này sẽ phụ thuộc vào việc ai tham gia và cách thức hoạt động của nó, đặc biệt sau những chỉ trích rằng WHO đã "bao che" cho Trung Quốc trong những tuần đầu bùng phát dịch.

Washington đã đổ lỗi việc COVID-19 lây lan là do WHO quá phụ thuộc vào thông tin ban đầu từ Bắc Kinh, phải mất vài tuần sau khi dịch bệnh xuất hiện để xác nhận lây truyền từ người sang người.

“Trung Quốc luôn minh bạch và có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ quốc tế”, Zhang Yang, đại diện Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc cho biết trong cuộc họp hôm 5/10.

Theo David Fidler, một chuyên gia cao cấp về sức khỏe toàn cầu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở Mỹ, việc WHO không có thẩm quyền để thông qua danh sách các chuyên gia của mình đồng nghĩa với việc “sứ mệnh này của WHO là khó khăn”.

Đầu năm nay, Bắc Kinh đã từ chối lời kêu gọi từ Mỹ và Australia về việc điều tra nguồn gốc của virus SARS-CoV-2, gọi đây là hành động đổ lỗi cho Trung Quốc về đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, Bắc Kinh cuối cùng đã ủng hộ một nghị quyết được thông qua bởi cơ quan quản lý của WHO, kêu gọi điều tra khoa học.