Mỹ-Nhật kỷ niệm ngày ký thỏa thuận lịch sử

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh Reuters.

“Trong bối cảnh môi trường an ninh biến động và nhiều thử thách mới ngày càng gia tăng, điều cần thiết là liên minh của chúng ta trở nên mạnh mẽ và sâu sắc hơn”, ông Trump cho biết trong tuyên bố được đưa ra ngày 18-1. “Tôi tin tưởng rằng trong những tháng và năm tới, sự đóng góp của Nhật Bản cho an ninh hai nước sẽ tiếp tục gia tăng, và liên minh sẽ tiếp tục phát triển”.

Hồi tháng 6 năm ngoái, trong một cuộc họp báo tại Nhật Bản, ông Trump cho biết hiệp ước trên cũng như chính sách quốc phòng của Nhật Bản là “không công bằng” và cần thay đổi.

Thời điểm đó, ông Trump cho biết ông cân nhắc việc rút khỏi hiệp ước.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 19-1 cũng kêu gọi xây dựng hiệp ước trở nên mạnh mẽ hơn. “Chúng tôi đã nâng tầm mối quan hệ mà trong đó mỗi bên bảo vệ lẫn nhau, từ đó, tiếp thêm sức mạnh cho liên minh”, ông Abe phát biểu tại Tokyo nhân dịp kỷ niệm ngày ký hiệp ước. “Tiến về tương lai, chúng ta vẫn cần tăng cường hơn nữa hiệp ước này, biến nó trở thành trụ cột bảo vệ hòa bình và an ninh ở cả vũ trụ và không gian mạng”.

Theo hiệp ước này, Mỹ có nhiệm vụ bảo vệ Nhật Bản, đổi lại, Nhật Bản cho phép Mỹ xây dựng căn cứ quân sự để phô diễn sức mạnh tại châu Á.

Hiệp ước được ký năm 1951 và sử đổi năm 1960 dưới thời Thủ tướng bấy giờ, ông Nobusuke Kishi, ông ngoại của ông Abe. Ông Kishi buộc phải từ chức sau sự phản đối kịch liệt của người dân, những người cho rằng hiệp ước trên sẽ kéo đất nước rơi vào xung đột.

Kể từ khi nhậm chức hồi năm 2012, ông Abe đã tăng chi tiêu quốc phòng 10% sau nhiều năm suy giảm và chính phủ của ông năm 2014 phải diễn giải lại hiến pháp để cho phép quân đội Nhật Bản chiến đấu ở nước ngoài, lần đầu tiên kể từ Thế chiến 2.

Mặc dù nhìn chung ủng hộ liên minh, các cử tri Nhật Bản vẫn lo ngại về việc đất nước có thể bị kéo vào các cuộc xung đột do Mỹ lãnh đạo. Một cuộc khảo sát gần đây của hãng tin Kyodo cho thấy 58,4% phản đối quyết định của Tokyo về việc phái một tàu chiến và máy bay tuần tra đến Trung Đông để giúp bảo vệ tàu đưa hàng hóa đến Nhật Bản.

Chính quyền của ông Trump cũng đã thúc đẩy Nhật Bản trả nhiều tiền hơn cho các lực lượng Mỹ đóng quân tại nước này. Theo thỏa thuận đạt được năm 2015, Nhật Bản cam kết tăng chi tiêu cho lực lượng Mỹ đóng quân ở đó thêm 1,4% trong năm năm sau lên trung bình 189,3 tỷ Yên (1,72 tỷ USD) mỗi năm.