Cần công khai, minh bạch những hạng mục xe buýt nhanh BRT

• Đề xuất cấm xe taxi trên tuyến đường có xe buýt nhanh BRT1
• Dư luận lên tiếng việc Hà Nội dành “đặc quyền” cho xe buýt nhanh

Cần nói thêm rằng, suốt quá trình thực hiện dự án kéo dài 10 năm, dự án xe buýt nhanh đã nhận được những phản ứng trái chiều do liên tục gia hạn, các hạng mục chưa sử dụng đã xuống cấp…

Ngày 8-3, ông Phạm Hoàng Tuấn - Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố Hà Nội (đơn vị mới được giao làm chủ đầu tư dự án) đã chính thức có báo cáo về những thông tin liên quan đến việc xe buýt nhanh “đội giá” như một số phương tiện thông tin đại chúng phản ánh. Báo cáo nêu, giá xe buýt nhanh do Nhà thầu Trường Hải cung cấp theo quyết định phê duyệt trúng thầu khoảng 5,03 tỷ/xe (trong đó giá xe đã bao gồm thuế là 4,91 tỷ/xe, còn lại là các chi phí vận hành, đào tạo lái xe và nộp thuế VAT...).

Xe buýt nhanh có thiết kế riêng với sàn xe cao và cửa mở bên trái (khác xe buýt thông thường) với sức chứa 90 hành khách và có hệ thống đóng mở cửa tự động khi tiếp cận cửa nhà chờ; xe buýt nhanh được thiết kế với các đặc tính, thông số kỹ thuật cao như: Động cơ Hino của Nhật Bản; hộp số tự động 6 cấp của Cộng hòa Liên bang Đức; hệ thống treo khí nén, kết hợp với hệ thống điều khiển nâng hạ sàn tự động của Cộng hòa Liên bang Đức; hệ thống điều khiển bậc tự động tiếp cận thuận lợi với bậc nhà chờ; chế độ bảo hành kéo dài hơn và xe được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế.

Để đảm bảo cho việc vận hành đoàn xe buýt nhanh được thuận lợi, sau khi thống nhất với Ngân hàng Thế giới, UBND TP chấp thuận cho phép bổ sung thêm các hạng mục vào gói thầu đoàn xe bao gồm: Hệ thống dây cáp tín hiệu và tủ rack, thiết bị lắp đặt trên xe đảm bảo vận hành cho xe BRT; hệ thống đóng, mở cửa tự động giữa nhà chờ và trên xe (hệ thống này được lắp trên nhà chờ)... với kinh phí khoảng 17,7 tỷ đồng.

Các hạng mục bổ sung trên đã được Sở GTVT phê duyệt thiết kế, dự toán và được triển khai lắp đặt trên xe và tại các nhà chờ đảm bảo đưa xe buýt nhanh vào vận hành đồng bộ. Hiện tại toàn bộ gói thầu đoàn xe chưa được quyết toán.

Xe buýt nhanh đã vận hành chính thức từ 1 -1-2017.

Về công tác đấu thầu gói thầu cung cấp đoàn xe buýt nhanh, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng cũng khẳng định, gói thầu đoàn xe được tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi trong năm 2014 theo đúng các quy định của Việt Nam và Ngân hàng Thế giới.

Kết quả đấu thầu đã được Sở GTVT (chủ đầu tư) phê duyệt tại Quyết định số 1367/QĐ-SGTVT ngày 20-10-2014 với giá trúng thầu là 11.656.061 USD (trong đó đã bao gồm chi phí vận hành, đào tạo và chuyển giao công nghệ; chi phí kiểm tra xe và thuế). Nhà thầu trúng thầu là Liên danh Openasia Equipment Limited – Volvo Bus. Tuy nhiên do việc thương thảo, đàm phán hợp đồng với nhà thầu liên danh này sau đó không thành công nên Sở Giao thông Vận tải (GTVT) đã ban hành Quyết định số 329/QĐ-SGTVT ngày 18-3-2015 hủy đấu thầu.

Lý do cơ bản của việc đàm phán, thương thảo hợp đồng không thành công là do nhà thầu đã đưa ra các điều kiện làm thay đổi nội dung chung đã quy định trong hồ sơ mời thầu và không chấp nhận yêu cầu của bên mời thầu (nhằm tránh các rủi ro cho phía mời thầu) về điều khoản tạm ứng, thanh toán hợp đồng, đồng thời không chấp nhận thực hiện gia hạn hiệu lực của hồ sơ đấu thầu cũng như gia hạn bảo lãnh dự thầu tương ứng theo yêu cầu của bên mời thầu.

Tiếp đó, sau khi hủy thầu và được sự thống nhất của Ngân hàng Thế giới, Ban Quản lý Dự án đầu tư phát triển giao thông đô thị Hà Nội (cũ) thuộc Sở GTVT triển khai công tác đấu thầu lại theo đúng các quy định và đã được Sở GTVT phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu (Quyết định số 2257/QĐ-SGTVT, ngày 5-11-2015) với giá trị trúng thầu là 176,29 tỷ đồng (tương đương 7,9 triệu USD), trong đó đã bao gồm chi phí vận hành, đào tạo và chuyển giao công nghệ; chi phí kiểm tra xe và thuế. Nhà thầu trúng thầu là Liên danh Công ty cổ phần Thiên Thành An và Công ty cổ phần Ôtô Trường Hải….

Trước những thông tin đang được dư luận hết sức quan tâm, trả lời PV Báo CAND ngày 9-3, ông Lê Như Tiến, đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng: “Phát triển xe buýt cũng đồng nghĩa với việc hạn chế phương tiện cá nhân. Tôi rất ủng hộ chủ trương phát triển các phương tiện công cộng như metro, xe buýt, ôtô điện, đường sắt trên cao, tàu điện ngầm… thay thế phương tiện cá nhân như các nước trên thế giới đã làm.

Tuy nhiên, làm gì thì cũng cần phải minh bạch, công khai. Rõ ràng, nếu như thông tin mà các phương tiện thông tin đại chúng đang đưa về dự án xe buýt nhanh Hà Nội là mỗi xe buýt “đội giá” hơn 1 tỷ đồng so với giá xe khách thông thường cùng chủng loại, kích cỡ là một điều không thể chấp nhận được. Tại sao không để trong nước sản xuất?

Tại sao lại phải nhập của nước ngoài để giá thành chênh lên hơn 1 tỷ như báo chí phản ánh? Tôi đề nghị các cơ quan nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật, các cơ quan kiểm toán… phải vào cuộc để làm rõ sự việc.