Những sự kiện khuynh đảo chính trường năm 2018
- Chính trường Bỉ chao đảo vì Hiệp ước Di cư toàn cầu
- Chính trường Mỹ lại rối bời trước sự ra đi của Bộ trưởng Tư pháp
- Scott Morrison: Sẽ “dẹp loạn” chính trường Úc?
- Những gương mặt nữ nổi tiếng trên chính trường châu Á
Sau đây là những sự kiện nổi bật trên thế giới trong năm qua, theo trình tự thời gian:
1. Thông điệp đầu năm của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un
Ngày 1-1-2018, nhà lãnh đạo CHDCND Triều Tiên Kim Jong-un đã phát đi một thông điệp nhiều “ẩn ý”, được cho là sự gọi mở để dẫn đến những thay đổi trên bán đảo Triều Tiên suốt năm qua.
Trong thông điệp dài 9 trang, ông Kim khiến thế giới ngập tràn hy vọng khi ngỏ ý sẵn sàng đối thoại với Hàn Quốc và tham gia Thế vận hội Mùa đông sẽ tổ chức ở Hàn Quốc.
Chính việc ông Kim chủ động chìa “nhành ô liu” đã dẫn đến những sự kiện lịch sử sau đó như cuộc gặp thượng đỉnh Triều-Hàn và thượng đỉnh Mỹ-Triều sau đó.
2. Vụ đầu độc cựu điệp viên người Nga tại Anh
Hôm 4-3, cựu điệp viên hai mang người Nga Sergei Skripal và con gái ông được phát hiện trong tình trạng bất tỉnh và được kết luận bị đầu độc tại TP Salisbury, Anh. Phía London cáo buộc Moskva liên quan đến vụ hạ độc hai cha con cựu điệp viên Skripal, và ban hành lệnh bắt giữ 2 công dân Nga vì thực hiện vụ đầu độc ông Skripals hồi tháng 9. Tuy nhiên, Điện Kremlin bác bỏ mọi cáo buộc của phía London.
 |
Vụ hạ độc cựu điệp viên Skripal đã khiến quan hệ giữa Nga và Anh cũng như các nước phương Tây leo thang căng thẳng. Với cáo buộc Nga chịu trách nhiệm vụ đầu độc ông Skripal, các nước phương Tây đã trục xuất các nhà ngoại giao Nga và áp đặt các lệnh trừng phạt mới chống Nga. Trong một động thái trả đũa, phía Moskva cũng trục xuất hàng chục nhà ngoại giao các nước phương Tây.
3. Mỹ, Anh, Pháp không kích Syria
Ngày 14-4, liên quân 3 nước Mỹ-Anh-Pháp đã phóng tổng cộng 105 tên lửa hành trình, tấn công 3 cơ sở bị nghi sản xuất, tàng trữ vũ khí hóa học của Syria. Liên quân cho biết vụ tấn công là để trừng phạt chính quyền Syria đã dùng vũ khí hóa học tấn công dân thường ở TP Douma, Đông Ghouta làm khoảng 70 người chết.
Đây là động thái quyết liệt của liên quân Mỹ-Anh-Pháp, thể hiện thái độ cứng rắn của phương Tây đối với những vi phạm về vũ khí hóa học. Tuy nhiên, vụ tấn công cũng nhận nhiều chỉ trích từ Syria và Nga cùng một số nước khác, cho rằng nó đã vi phạm luật pháp quốc tế.
4. Cuba có tân Chủ tịch Hội đồng Nhà nước
Năm 2018, Quốc hội Cuba đã bầu Miguel Díaz-Canel làm lãnh đạo tiếp theo của quốc gia (nhậm chức ngày 19-4). Ông Raúl Castro đã thôi đảm nhiệm chức vụ này năm 2018 ở tuổi 86. Người kế nhiệm ông, Miguel Díaz-Canel, trước đây là một người quyền lực trong đảng Cộng sản Cuba và từng làm Phó Chủ tịch.
 |
5. Mỹ rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran
Ngày 8-5, Tổng thống Donald Trump chính thức rút Mỹ khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran. Hiệp ước được ký năm 2015 nhằm hạn chế chương trình vũ khí hạt nhân của Iran, đổi lại các nước phương Tây phải nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Tehran. Tuy nhiên, Tổng thống Trump từ lâu đã chỉ trích thỏa thuận này không ngăn chặn được việc Iran tiếp tục phát triển bom hạt nhân.
Trong thực tế, thỏa thuận chỉ có hiệu lực trong 10 năm, sau đó sẽ không có gì để bảo đảm Tehran không phát triển vũ khí hạt nhân bằng nguồn lực tích lũy được trong 10 năm dỡ bỏ cấm vận. Tháng 8, chính quyền Washington đã tái áp đặt vòng 1 các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Iran. Chính quyền Mỹ cũng khôi phục toàn bộ lệnh trừng phạt chống Tehran từ tháng 11.
6. Mỹ chính thức chuyển Đại sứ quán tại Israel đến Jerusalem
Ngày 14-5, Mỹ chính thức khai trương Đại sứ quán mới tại TP Jerusalem. Đây là động thái nhằm hiện thực hóa tuyên bố của Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel vào năm 2017.
Động thái gây nhiều tranh cãi trên toàn thế giới, và đặc biệt vấp phải sự phản đối quyết liệt của người Palestine. Tuy nhiên, ông Trump nói quyết định này là “thành thật với lịch sử”, vì Jerusalem vốn là thủ đô của người Do Thái từ hàng ngàn năm trước.
Ông cũng cho biết đây là việc hiện thực hóa ý nguyện của người dân Mỹ, vì Quốc hội nước này từ lâu đã thông qua luật công nhận Jerusalem là thủ đô Israel. Theo sau Mỹ, có một số nước cũng hành động tương tự.
7. Thượng đỉnh Mỹ-Triều
Ngày 12-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã có cuộc gặp gỡ lịch sử tại Khách sạn Capella trên đảo Sentosa, Singapore. Đây là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ tại nhiệm gặp gỡ một nhà lãnh đạo Triều Tiên kể từ sau Chiến tranh Triều Tiên (1950 - 1953).
 |
Trong tuyên bố Trump-Kim, Mỹ cam kết sẽ đảm bảo an ninh cho Triều Tiên, trong khi Bình Nhưỡng hứa sẽ phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, tuyên bố chung không đưa ra bất kỳ kế hoạch, phác thảo hay bằng chứng cụ thể nào về phi hạt nhân hóa nói trên.
Cho đến nay vẫn chưa có nhiều tiến triển về việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên, nên nhiều người tỏ ý nghi ngờ liệu Kim Jong-un có ý định giữ lời hứa hay không. Ông Kim sau đó nói với các quan chức Hàn Quốc rằng ông muốn phi hạt nhân hóa trước khi nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump kết thúc vào năm 2021.
8. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung
Ngày 6-7 được xem là phát súng đầu tiên khai hỏa cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, khi Mỹ bắt đầu áp mức thuế 25% với 818 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá 34 tỷ USD. Đáp trả, Trung Quốc đánh thuế 25% với 545 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ với trị giá 34 tỷ USD.
Tính đến nay, Tổng thống Mỹ Trump đã 3 lần áp thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và luôn đe dọa nâng gấp đôi con số này. Trung Quốc cũng đáp trả bằng thuế với 110 tỷ USD hàng hóa Mỹ.
Hiện nay 2 nước đang trong thỏa thuận “đình chiến” 90 ngày để đàm phán, nhưng không ai biết trước được điều gì, đặc biệt sau khi Mỹ yêu cầu bắt Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu ở Canada.
Điều đó có nghĩa 2019 có thể là một năm không thể đoán trước đối với hai siêu cường thế giới. Mỹ và Trung Quốc có thể đạt được thỏa thuận, hoặc tất cả có thể sụp đổ, và cuộc chiến thương mại có thể leo thang một lần nữa.
9. Nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại
Ngày 2-10, nhà báo mang quốc tịch Ảrập Xêút Jamal Khashoggi đã mất tích sau khi đi vào Lãnh sự quán Ảrập Xêút tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để làm thủ tục kết hôn. Sau 2 tuần phủ nhận, Chính phủ Ảrập Xêút đã phải thừa nhận nhà báo Khashoggi đã bị một nhóm đặc vụ “nổi loạn” sát hại. Sau đó, Riyadh đã cho truy tố 11 người, trong đó 5 nghi phạm có thể lĩnh án tử hình.
 |
Vụ giết hại nhà báo Khashoggi đã dấy lên làn sóng phẫn nộ toàn cầu bởi tính chất man rợ, khiến cho danh tiếng của Thái tử Ảrập Xêút Mohammad bin Salman bị tổn hại nghiêm trọng. Các nước Mỹ, Pháp, Đức đã áp lệnh trừng phạt với những quan chức bị nghi ngờ liên quan đến sự việc. Thượng viện Mỹ cũng đã thông qua nghị quyết cáo buộc Thái tử Salman ra lệnh giết nhà báo Khashoggi.
10. Bầu cử giữa kỳ ở Mỹ năm 2018
Sau cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 5-11, đảng Dân chủ đã lật đổ 41 ghế trong Hạ viện và giành lại quyền kiểm soát từ đảng Cộng hòa. Trong khi đó, đảng Cộng hòa gia tăng thế đa số tại Thượng viện. Chiến thắng của đảng Dân chủ tại Hạ viện đã chấm dứt sự kiểm soát thống nhất Nghị viện của đảng Cộng hòa.
Điều này đánh dấu cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp, trong đó ít nhất một phòng của Nghị viện chuyển sang đảng không phải của tổng thống.
Trong các cuộc bầu cử thống đốc, đảng Dân chủ đã giành quyền kiểm soát 7 chính phủ tiểu bang và phá vỡ sự kiểm soát thống nhất của đảng Cộng hòa ở 4 chính quyền bang. Đảng Cộng hòa đã thiết lập quyền kiểm soát thống nhất ở Alaska bằng cách giành đa số tại Hạ viện Alaska và chiến thắng cuộc đua thống đốc Alaska.
