Những dự án... phá rừng ở Phú Yên: Sai phạm đã rõ, cần xử lý nghiêm

• Thanh tra vụ “Xóa sổ hàng trăm hec-ta rừng để… nuôi bò thịt”
• Kiến nghị dừng dự án phá rừng để chăn nuôi bò thịt ở Phú Yên

Đó là những vụ việc nổi cộm trên địa bàn Phú Yên thời gian gần đây khiến cho dư luận bức xúc cơ quan chức trách vào cuộc thanh tra và làm rõ hàng loạt sai phạm về quản lý, bảo vệ rừng...

1 Nổi cộm nhất trong số các dự án kinh tế ở Phú Yên chuyển đổi mục đích đất rừng sang mục đích khác là dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" của Công ty cổ phần Chăn nuôi (CPCN) Thảo Nguyên Phú Yên, có trụ sở giao dịch ở 39 Lý Tự Trọng, phường 7, TP Tuy Hòa.

Lúc đầu, UBND tỉnh Phú Yên ban hành quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án "Chăn nuôi bò thịt và bò sữa" nhưng sau đó điều chỉnh thành dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" với tổng nguồn vốn đầu tư hơn 1.500 tỷ đồng, thời gian hoạt động 50 năm.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư triển khai thực hiện dự án, ngoài việc áp dụng các chính sách ưu đãi miễn giảm tiền thuê đất, thuế thu nhập doanh nghiệp, trong những ngày cuối năm 2016 và đầu năm 2017, UBND tỉnh Phú Yên ban hành một loạt quyết định thu hồi đất, cho thuê đất, phê duyệt phương án bồi thường và chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích không phải lâm nghiệp thuộc tiểu khu 310, 311 thuộc địa bàn xã Sông Hinh, huyện Sông Hinh. 

Theo đó, tổng diện tích đất thu hồi và cho thuê 463,37ha, trong đó có 342,44ha rừng tự nhiên và 108,38ha rừng trồng; diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng 377,73ha, có 273,44ha rừng tự nhiên và 104,29ha rừng trồng.

Đốn hạ rừng tự nhiên ở Tiểu khu 310, 311 ở huyện Sông Hinh để triển khai dự án chăn nuôi bò thịt.

Rà soát lại trình tự, thủ tục hành chính liên quan hoạt động đầu tư dự án này mới thấy nhiều chuyện lạ lùng. Khi hàng trăm hécta rừng tự nhiên nằm trong tầm ngắm của chủ đầu tư dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao", những cán bộ chức trách ở Phú Yên thừa biết rằng: Đối với các dự án đầu tư mở mới, khi phê duyệt dự án đầu tư phải đồng thời phê duyệt phương án trồng rừng thay thế. Mọi trường hợp không có phương án trồng rừng thay thế được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thì kiên quyết không phê duyệt phương án đầu tư.

Thế nhưng, không hiểu sao Công ty CPCN Thảo Nguyên Phú Yên chưa hoàn thiện phương án trồng rừng thay thế diện tích rừng thu hồi, chuyển mục đích sử dụng, nhưng vẫn được UBND tỉnh Phú Yên vội vã thu hồi đất, cho thuê đất, phê duyệt phương án bồi thường và chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích không phải lâm nghiệp để chuyển giao cho nhà đầu tư (?!).

Trớ trêu hơn nữa là khi UBND tỉnh Phú Yên chưa ban hành các quyết định chuyển mục đích sử dụng thu hồi đất, cho thuê đất, phê duyệt phương án bồi thường và chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích không phải lâm nghiệp tại hai tiểu khu nêu trên, nhưng ngày 28-11-2016, Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Phú Yên đã có hai quyết định phê duyệt hồ sơ thiết kế và cấp giấy phép khai thác lâm sản tận thu trên diện tích 271,84ha rừng tự nhiên với tổng khối lượng 2.725,1m3 gỗ tròn, 10.065,5 ster củi. 

Động thái bất thường này trái với quy định tại Thông tư 21/2016/TT-BNNPTNT ngày 28-6-2016 của Bộ NN-PTNT về khai thác chính và tận dụng, tận thu lâm sản.

Bất chấp những quy định về thủ tục pháp lý và sự phản ứng từ phía dư luận ở địa phương, UBND tỉnh Phú Yên vẫn chỉ đạo Sở Tài nguyên-Môi trường Phú Yên bàn giao đất trên thực địa cho Công ty CPCN Thảo Nguyên Phú Yên vào ngày 20-1-2017 để thực hiện dự án giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư 627,7 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn của chủ đầu tư gần 110,7 tỷ đồng, vốn vay ngân hàng 516 tỷ đồng.

Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Hinh là đơn vị đảm nhiệm tận thu lâm sản, Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm là doanh nghiệp trúng thầu khai thác 271,84ha rừng tự nhiên. 

Cơ quan chức năng ước tính nguồn gỗ, củi tận thu từ diện tích rừng nêu trên gần 10 tỷ đồng, sau khi khấu trừ hàng loạt chi phí, doanh nghiệp trúng thầu khai thác nộp ngân sách nhà nước hơn 4,2 tỷ đồng.

Theo đó, sau khi 271,84ha rừng tự nhiên bị "xóa sổ", tỉnh Phú Yên chỉ thu hơn 4,2 tỷ đồng. Một con số quá rẻ so với sự sinh tồn hàng trăm hécta rừng tự nhiên, trong khi hiệu quả kinh tế dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" vẫn còn mù mờ, xa tít.

Chính vì thế, khi Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm huy động nhân lực, phương tiện thiết bị đốn hạ, phát dọn trắng hàng chục hécta rừng đầu tiên đã vấp phải sự phản ứng của nhiều người dân và cán bộ lão thành ở địa phương. 

Tổng cục Lâm nghiệp thuộc Bộ NN-PTNT quyết định thành lập đoàn thanh tra xác minh, làm rõ sai phạm chuyển mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp sang mục đích khác ở Phú Yên, trong đó có dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" của Công ty CPCN Thảo Nguyên Phú Yên.

Ngoài những sai phạm nêu trên, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Lâm nghiệp xác định diện tích thực hiện dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" là khu vực tiếp giáp và trải dài hơn 20km từ đập chính công trình thủy điện Sông Hinh, "ôm trọn" vành đai bảo vệ lòng hồ thủy điện nên khu vực này có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng hộ trực tiếp lòng hồ thủy điện Sông Hinh, dự án tác động trực tiếp đến đảm bảo an toàn, an ninh hồ thủy điện Sông Hinh, nhưng UBND tỉnh Phú Yên chưa rà soát, đánh giá hiệu quả thực hiện theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường chỉ đạo các biện pháp bảo vệ rừng, ngăn chặn tình trạng phá rừng, chống người thi hành công vụ và Chỉ thị 13-CT/TW ngày 12-1-2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.

Diện tích rừng ngày càng bị thu hẹp bởi bàn tay con người.

2 Giữa lúc những sai phạm tại dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao" đang được cơ quan chức trách làm rõ, thì người dân Phú Yên phát hiện chính quyền địa phương "bật đèn xanh" cho Công ty TNHH New City Việt Nam "dọn" rừng phòng hộ ven biển để xây dựng sân golf khi chưa hoàn tất các thủ tục theo quy định pháp luật.

Doanh nghiệp này được cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City, có các hạng mục sân golf, câu lạc bộ golf, khu vui chơi, tổ hợp khách sạn, resort, khu biệt thự sang trọng, siêu thị, công viên, bãi tắm cao cấp, cảng du thuyền quốc tế, dịch vụ lặn biển, câu cá, thể thao giải trí… ở xã An Phú, TP Tuy Hòa và xã An Chấn, huyện Tuy An. Tổng diện tích đất dự án sử dụng 122,52ha, trong đó 64,12ha rừng phòng hộ ven biển, được trồng từ năm 1979-1980, có tác dụng chắn gió, cát, triều cường xâm thực.

Mặc dù chưa lập hồ sơ báo cáo các Bộ, ngành liên quan xem xét, đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích đất rừng phòng hộ sang mục đích khác, chưa được Bộ Tài nguyên-Môi trường phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, nhưng tỉnh Phú Yên đã "ưu ái" cho chủ đầu tư dự án "dọn" rừng phi lao ven biển để làm sân golf từ tháng 10-2016. 

Theo Kết luận thanh tra của Tổng cục Lâm nghiệp, dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp của Công ty TNHH New City Việt Nam triển khai đầu tư khi chưa có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ là vi phạm khoản 1, điều 58 Luật Đất đai 2013 và điều 29 Nghị định 23/2006/NĐ-CP ngày 3-3-2006 về thi hành Luật Bảo vệ và phát triển rừng.

Khi báo chí lên tiếng về sai phạm tại dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City, ngày 24-4-2017, UBND tỉnh Phú Yên có thông báo gửi đến Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên và một số cơ quan báo chí với nội dung thừa nhận thiếu sót và lý giải rằng: "Việc triển khai các dự án du lịch ven biển nói chung và dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City tại xã An Phú, TP Tuy Hòa nói riêng nhằm khai thác và phát huy lợi thế về tài nguyên du lịch biển, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh...".

Tỉnh Phú Yên cho phép nhà đầu tư đốn hạ rừng phòng hộ để làm sân gofl trong dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City ở TP Tuy Hòa sai quy định.

3 Không chỉ kiến nghị cơ quan có thẩm quyền đề nghị UBND tỉnh Phú Yên dừng triển khai thực hiện dự án "Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao", bổ sung diện tích rừng tại tiểu khu 310, 311 ở xã Sông Hinh, huyện Sông Hinh vào quy hoạch rừng phòng hộ, mà tại kết luận thanh tra ngày 14-7-2017, Tổng cục Lâm nghiệp còn kiến nghị Bộ NN-PTNT đề nghị UBND tỉnh Phú Yên tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm đối với các tập thể và cá nhân để xảy ra sai phạm; rà soát toàn diện các dự án liên quan chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để khắc phục thiếu sót trong quá trình xác lập, phê duyệt và thực hiện dự án, kiên quyết không chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác khi chưa đủ điều kiện theo quy định pháp luật; rà soát, điều chỉnh quy hoạch 3 loại rừng đúng quy định pháp luật; ban hành văn bản áp dụng "cơ chế đặc thù" theo quy định pháp luật vì các văn bản của UBND tỉnh Phú Yên áp dụng "cơ chế đặc thù" một số dự án là nguyên nhân dẫn đến những sai phạm đã được làm rõ.

Dư luận cho rằng cần xử lý nghiêm minh những cán bộ công chức - viên chức gây ra sai phạm để bảo đảm kỷ cương phép nước.