Trộm cắp gas: Câu đố hình sự mới nhất của Mexico

• Mexico sẵn sàng cho cựu Tổng thống Bolivia tị nạn
• Tị nạn ở Mexico, cựu Tổng thống Bolivia tiếp tục đấu tranh chính trị
• Mexico bắt giữ nghi phạm đầu tiên trong vụ thảm sát 9 người

Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà Phân phối khí hóa lỏng Mexico (Amexgas), 13 tỷ peso (670 triệu USD) khí đốt hóa lỏng (LPG) đã bị đánh cắp vào tháng 10-2019. Hơn 500 vòi bí mật của cơ sở hạ tầng LPG đã được phát hiện từ đầu năm 2019 cho đến nay, tăng từ mức 215 vòi trong cả năm 2018.

Amexgas báo cáo rằng hành vi trộm cắp LPG đã trở thành một vấn nạn, nó đã gây thiệt hại cho Công ty Dầu khí quốc gia Pemex trị giá 500 triệu peso (26 triệu đô la) mỗi tháng, tương đương 11% tổng doanh số bán LPG. 

Tội phạm mới, được gọi là "gaschicol" ở Mexico, rất giống với hành vi trộm cắp dầu, với các băng đảng đục lỗ đường ống và lắp đặt vòi hoặc vòi thoát nước để chuyển hướng khí gas. 

Một điểm khác biệt là trong khi dầu có thể bị đánh cắp khi các đường ống đầy, việc đánh cắp khí đòi hỏi phải tạm thời dừng hoạt động của đường ống. 

Tiếp theo, các nhóm này bán container LPG trực tiếp trên thị trường chợ đen cho các hộ gia đình, ngụy trang cho các phương tiện giao hàng của họ trông giống như xe tải phân phối khí thông thường.

Nhưng việc khai thác và phân phối khí theo cách này là một công việc rủi ro. Ruben Salazar, Giám đốc Công ty tư vấn Elleket, nói với BBC rằng khai thác LPG dễ bay hơi hơn nhiều so với khai thác xăng hoặc dầu diesel vì "kỹ thuật thô sơ được sử dụng". 

Theo ông, các băng đảng thường vận chuyển LPG trong xe chở nước, không phù hợp với mục đích và có thể phát nổ. Ngoài ra, khí bị đánh cắp thường được lưu trữ gần khu dân cư, tạo ra nguy cơ hỏa hoạn. 

Vào tháng 8, một vụ trộm cắp nhiên liệu tại đường ống LPG Cactus-Zapotlanejo ở phía bắc thành phố Mexico đã dẫn đến một vụ rò rỉ khí đốt buộc phải sơ tán 3.000 người. Để ngăn chặn sự rò rỉ và phân tán đám mây khí, Pemex đã phải tắt đường ống và 3 thiết bị đầu cuối.

Cho đến nay, việc trấn áp tội phạm trộm cắp dầu là tâm điểm chiến lược chống tội phạm của Tổng thống López Obrador. Nhưng trong khi ông đã thành công trong việc giảm đáng kể số lượng dầu bị đánh cắp, thì tổng số vòi khí đốt bất hợp pháp trên đường ống đã tăng nhẹ vào năm 2019. 

Sự gia tăng của trộm cắp LPG là một triệu chứng khác của nền kinh tế tội phạm béo bở này. Vị trí địa lý và các nhóm đằng sau trộm cắp khí đốt rất giống với trộm cắp dầu. Ví dụ, trộm cắp khí đốt vẫn tập trung ở Mexico, các bang miền Trung đông dân cư và công nghiệp hóa, theo Carlos Serrano, Chủ tịch của Amexgas. 

"Các vụ trộm này tập trung ở trung tâm, tại Mexico City, bang Mexico, Puebla, Veracruz, Hidalgo, Tlaxcala và Guanajuato", ông Carlos Serrano nói với La Jornada trong một cuộc phỏng vấn.

Jalisco Cartel Thế hệ mới (Cartel Jalisco Nueva Generación - CJNG) và Santa Rosa de Lima Cartel, những băng đảng đấu tranh để kiểm soát các đường ống dẫn dầu đã thúc đẩy bạo lực gia tăng đáng kinh ngạc ở bang Guanajuato, cũng tham gia rất nhiều vào việc đánh cắp khí đốt, theo BBC.

Và quy mô hoạt động của tội phạm LPG trên khắp Mexico khiến hành động của chính phủ chống trộm cắp gas trở nên vô cùng khó khăn. Kể từ năm 2016, việc vận chuyển và phân phối LPG đã được tư nhân hóa, cho phép các công ty cung cấp khí đốt cho hàng triệu gia đình và doanh nghiệp. Sự phân cấp này là một phần của Cải cách Năng lượng Mexico nhưng đã khiến cho việc xác định người chơi bất hợp pháp trên thị trường trở nên khó khăn hơn.

Tháng 1-2019, ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống López Obrador đã tạm thời đóng cửa 4 đường ống chính và thông báo rằng nhiên liệu sẽ được chuyển bằng xe tải và đường sắt. Động thái này đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt lớn trên cả nước. Ngay cả khi ông muốn thử lại điều này, vì LPG bị đánh cắp đang được di chuyển trong các phương tiện được ngụy trang thành xe tải phân phối.

Một yếu tố khác là các công nhân Pemex tham nhũng thông báo cho các băng đảng về thời điểm lý tưởng để tấn công. Chính phủ tuyên bố sẽ làm sạch công ty lớn nhất Mexico và xóa bỏ hoạt động đó, nhưng theo BBC, các công nhân hiện đang chia sẻ thông tin cụ thể giúp bọn trộm cắp gas.