Điều tra hơn 100.000 trường hợp mất tích bí ẩn ở Syria

• Khủng bố Syria thừa nhận được tuồn vũ khí do Mỹ sản xuất
• Quân đội Syria tiến thẳng vào Hama chiếm lại 2 thị trấn

Giám đốc chính trị của LHQ, bà Rosemary DiCarlo cho biết, con số này có được từ nghiên cứu của các cơ quan và các tổ chức nhân quyền thuộc LHQ. Nhưng rất khó để kiểm chứng trên thực tế bởi thiếu quyền truy cập tài liệu hoặc kiểm tra, giám sát các nhà tù hoặc địa điểm giam giữ tại Syria. 

Phát biểu trước Hội đồng Bảo an LHQ trong cuộc họp về những người mất tích trong các cuộc xung đột hôm 9-8, bà Rosemary DiCarlo còn cho biết, nhiều người đã biến mất khi ở tù và không ai còn có thể biết hay nghe ngóng thông tin gì về họ. Những cái chết diễn ra thường xuyên trong các nhà giam ở Syria và của cả lực lượng chống đối. Phần lớn những người này thiệt mạng do bị tra tấn dã man, bị bỏ bê trong đói và rét. 

Cũng theo Giám đốc chính trị của LHQ, các nhóm vũ trang đối lập ở Syria thường xuyên tiến hành bắt giam tùy tiện, tra tấn và bắt cóc dân sự trong các khu vực thuộc quyền kiểm soát của họ. Tình trạng này đã trở nên đáng báo động và bà Rosemary DiCarlo kêu gọi công lý và trách nhiệm giải trình vì tội lạm dụng phải được xử lý ngay lập tức, bất kể thủ phạm là ai.

Một báo cáo khác được bà Rosemary DiCarlo cung cấp trong cuộc họp ở Hội đồng Bảo an LHQ cũng cho hay, ngay từ khi cuộc nội chiến nổ ra, chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã giam giữ hàng chục ngàn người Syria phản đối sự cai trị của ông. Nhiều người bị buộc tội tham gia các nhóm khủng bố hoặc phe đối lập vũ trang, những người khác chỉ đơn giản là những nhà hoạt động tham gia biểu tình... Các vụ giam giữ vẫn tiếp tục cho đến ngày hôm nay. 

Tháng 6 vừa qua, Đài quan sát nhân quyền Syria cho biết, hàng ngàn người Syria lại bị bắt giữ một cách tùy tiện trong năm 2018, vì các bên đều muốn tái khẳng định quyền kiểm soát tại các khu vực của đất nước mà mình đang đóng chiếm. 

Theo tờ The Obsever của Anh, hơn 3.600 người đã bị giam giữ trong khoảng thời gian từ tháng 4 năm 2018 đến tháng 6 năm 2019. Trong số này có một số lượng không nhỏ là phụ nữ và trẻ em. Và trong khi một số người đã được thả sau khi được thẩm vấn thì vẫn còn 2.400 vẫn đang bị giam giữ tại nhà tù khét tiếng của nước này. Phần đông những người bị nhốt trong hệ thống nhà tù ở Syria có rất ít cơ hội để sống sót.

Hàng ngàn người đang bị giam giữ vô cớ trong các nhà tù của Syria. ảnh: AP.

Tổ chức Ân xá quốc tế mới đây đã mô tả các nhà tù ở Syria là nơi giết người, tra tấn, thực hiện các vụ mất tích và tiêu diệt một cách nhanh gọn. Tổ chức này ước tính rằng từ 5.000 đến 13.000 người đã bị xử tử một cách lạ thường trong khoảng thời gian từ tháng 9-2011 đến tháng 12-2015. 

Các nhóm vũ trang chống đối ở Syria thậm chí còn phạm tội bắt bớ và tội ác đối với tù nhân và xử tử dã man các cộng tác viên và binh lính chính phủ. Lực lượng Dân chủ Syria do Mỹ hậu thuẫn thì tiến hành nhiều vụ giam giữ mật, bắt giữ những người đàn ông không hợp tác... 

Vì vậy, bà Rosemary DiCarlo đã đề nghị cộng đồng quốc tế cùng lên án và điều tra vụ việc này, tạo cơ hội để gia đình có người thân bị mất tích bí ẩn hoặc bắt giữ vô cớ khiếu nại vấn đề này lên Liên Hợp Quốc và tòa án quốc tế.

Hãng tin CNN cho hay, tại cuộc họp ở Hội đồng Bảo an, bà Rosemary DiCarlo đã mời chị Amina Khoulani-người đồng sáng lập tổ chức Gia đình vị Tự do. Amina Khoulani cho hay, hai vợ chồng chị và các thành viên khác trong gia đình đều bị bắt giữ vô cớ. Hai thành viên trong gia đình chị đã bị kết án tử hình vào năm 2013, trong cùng một ngày và bị xử tử cùng lúc. Riêng chị, sau 30 tháng ngồi tù thì được thả ra. 

Vì vậy, Amina Khoulani bày tỏ mong muốn Hội đồng Bảo an LHQ cùng thông qua nghị quyết gây áp lực lên các bên ở Syria để họ công bố danh sách những người bị giam giữ và ngừng ngay các trò tra tấn, ngược đãi. Trong trường hợp những người tử vong trong tù thì cần có báo cáo về nguyên nhân cái chết và vị trí chôn cất cho thân nhân các gia đình.

Trước những thông tin này, Phó Đại sứ LHQ tại Nga Dmitry Polyanskiy đã yêu cầu phải điều tra và kiểm chứng lại những dữ liệu này, đưa ra thông tin khách quan về tình hình Syria. Dmitry Polyanskiy cũng nhấn mạnh rằng, tại các vùng đất do lực lượng vũ trang đối lập Syria kiểm soát và các khu vực do tổ chức Hồi giáo tự xưng (IS) đang nắm quyền, luật pháp không được thực thi và tính mạng con người đang bị coi rẻ. Cộng đồng quốc tế cần phải có biện pháp mạnh mẽ hơn nữa trong vấn đề này.