Người dân đặt niềm tin vào tân Tổng thống Zimbabwe

• Zimbabwe sắp có tân tổng thống
• Đệ nhất phu nhân Zimbabwe và “giấc mơ Tổng thống”
• Nhìn lại gần 4 thập kỷ cầm quyền của vị Tổng thống Zimbabwe 93 tuổi
• Tổng thống Zimbabwe chấp thuận từ chức dưới sức ép từ quân đội

Lễ tuyên thệ nhậm chức diễn ra khoảng 12h ngày 24-11 (giờ địa phương) tại sân vận động quốc gia ở thủ đô Harare của Zimbabwe, nơi có sức chứa hơn 60.000 người, dưới sự chủ trì của chánh án tối cao Zimbabwe Luke Malaba. 

Trong tiếng hò reo của hàng chục nghìn người, tân Tổng thống Zimbabwe dõng dạc tuyên bố: "Tôi, Emmerson Dambudzo Mnangagwa, thề rằng với tư cách là Tổng thống của Zimbabwe, tôi sẽ trung thành với Zimbabwe và tuân theo, duy trì và bảo vệ hiến pháp và tất cả các luật lệ khác của Zimbabwe… Tôi sẽ bảo vệ và thúc đẩy các quyền của người dân Zimbabwe".

Ông Mnangagwa, 75 tuổi, được cho là đã sống lưu vong hai tuần tại Nam Phi sau khi bị Tổng thống Robert Mugabe cách chức Phó Tổng thống vào ngày 6-11. Chính quyết định sa thải này đã khiến quân đội can thiệp, dẫn tới việc ông Mugabe bị mất chức sau 37 năm cầm quyền.

Vào tối 22-11, ông Mnangagwa đã đáp máy bay từ thủ đô Johannesburg của Nam Phi tới căn cứ không quân Manyame tại thủ đô Harare của Zimbabwe để chuẩn bị cho lễ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 24-11. Ngay sau khi xuống sân bay, vị cựu bộ trưởng quốc phòng từng cùng làm việc chặt chẽ với ông Mugabe trong 4 thập kỷ đã đi thẳng tới trụ sở chính của đảng cầm quyền Zanu- PF.

Trong bài diễn văn công khai đầu tiên của ông Mnangagwa kể từ khi trở về, ông nói rằng mình trở lại Zimbabwe để bắt đầu nền dân chủ mới đang được mở ra cho đất nước Zimbabwe. 

Ông cũng cam kết mang lại thịnh vượng và sự ổn định cho đất nước nghèo khó. "Chúng ta sẽ phát triển nền kinh tế. Chúng ta muốn hòa bình cho đất nước. Chúng ta muốn việc làm, việc làm, và việc làm", ông tuyên bố.

Kể từ hôm nay, sau giây phút tuyên thệ nhậm chức đầy thiêng liêng, ông sẽ chính thức lên nắm quyền và theo đuổi cam kết đó. Theo một lãnh đạo đảng Zanu-PF, ông Mnangagwa sẽ thay thế ông Mugabe hoàn thành hết nhiệm kỳ tổng thống cho đến khi diễn ra cuộc tổng tuyển cử dự đoán là vào tháng 9-2018.

Trước đó, giữa áp lực từ quân đội và nguy cơ bị quốc hội luận tội, Tổng thống Robert Mugabe ngày 21-11 đã quyết định từ chức, sau 7 ngày khủng hoảng chính trị tại Zimbabwe kể từ thời điểm ông bị quân đội quản thúc hôm 14-11, chính thức kết thúc 37 năm cầm quyền ở quốc gia này. Người phát ngôn đảng Zanu-PF cầm quyền xác nhận cựu Phó tổng thống Emmerson Mnangagwa là nhân vật được đảng này lựa chọn để thay thế ông Mugabe.

Tân Tổng thống của Zimbabwe cùng vợ vẫy chào người dân tại lễ tuyên thệ nhậm chức. Ảnh: AP

Cuộc chính biến ở Zimbabwe xảy ra sau khi ông Mugabe sa thải Phó tổng thống Emmerson Mnangagwa, một hành động được cho là để dọn đường cho vợ mình - bà Grace Mugabe lên nắm quyền lực, từ đó châm ngòi cuộc can thiệp của quân đội và dẫn đến sự rút lui của ông Mugabe.

Giới quan sát cho rằng, quyết định truất quyền Phó Tổng thống Mnangagwa là một sai lầm chiến lược hiếm thấy của ông Mugabe. Ngay sau khi ông Mugabe tuyên bố từ chức, cộng đồng quốc tế đã chào mừng quyết định này và kêu gọi một cuộc bầu cử tự do, dân chủ để tìm người lãnh đạo Zimbabwe.

Các quan chức đảng Zanu-PF cũng cho biết, cựu Tổng thống Mugabe và vợ được phép sống ở Zimbabwe thay vì phải sống lưu vong ở nước ngoài. Ông Ziyambi Ziyambi, cựu bộ trưởng và thành viên của đảng này tiết lộ vợ chồng ông Mugabe sẽ được đảm bảo miễn trừ truy tố và duy trì tài sản cá nhân.

Một nguồn tin chính phủ giấu tên cũng hé lộ với Reuters rằng cựu tổng thống mong muốn yên nghỉ ở Zimbabwe và không có kế hoạch sống lưu vong ở nước ngoài. "Ông ấy rất xúc động. Điều rất quan trọng với ông ấy bây giờ là được bảo đảm an toàn khi ở lại đây", nguồn tin này tiết lộ.

Cần nhìn nhận một thực tế rằng, trong suốt quãng thời gian 37 năm cầm quyền, ông Mugabe đã biến Zimbabwe từ một đất nước thịnh vượng bậc nhất châu Phi trở thành một quốc gia trì trệ với nền kinh tế lao dốc không phanh, lạm phát kỷ lục, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao và tình trạng thiếu lương thực liên tục diễn ra. 

Mặt khác, vợ ông - đệ nhất phu nhân Grace Mugabe cũng không được lòng dân chúng, thậm chí bà còn nhiều lần bị kiện cáo và bị gọi tên là "Gucci Grace" bởi đam mê hàng hiệu của mình. Do đó, sự xuất hiện của tân Tổng thống Emmerson Mnangagwa cùng những chính sách mới và kinh nghiệm dày dặn trên chính trường của ông được kỳ vọng sẽ mang lại một tương lai tươi sáng hơn, xứng đáng với những gì người dân Zimbabwe đã mong mỏi và chờ đợi.

Tại sân vận động Harare vào giây phút đăng quang của tân Tổng thống, những tiếng hò reo đã vang lên không ngớt, những lời kêu gọi từ đảng cầm quyền cũng nhận được sự hưởng ứng của đông đảo dân chúng: "Hãy đến đây và tận mắt chứng kiến thời khắc làm nên lịch sử, thời khắc mở ra một kỷ nguyên mới của một đất nước tốt đẹp hơn".