Việt Nam từng bước chủ động nguồn vaccine và tiến tới xuất khẩu

• Việt Nam chuẩn bị sản xuất thêm 3 loại vaccine mới
• Việt Nam không nhập vaccine từ công ty Trung Quốc đang bị điều tra hình sự
• Bệnh viện Bạch Mai thành lập phòng tư vấn và tiêm vaccine
• Các đơn vị phải đảm bảo cung ứng đủ các loại vaccine

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Việt Nam hiện là 1 trong 42 nước sản xuất được vaccine phòng bệnh, đặc biệt, tự chủ được phần lớn các loại vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia. 

Việt Nam cũng là 1 trong 39 quốc gia được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận là Cơ quan quản lý vaccine đạt chuẩn quốc tế. Hiện tại, Việt Nam có 4 nhà máy sản xuất được các loại vaccine lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, bại liệt, viêm gan B, viêm gan A, viêm não Nhật Bản B, tả, thương hàn…

Từ tháng 4-2018, Trung tâm nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC), Bộ Y tế đã sản xuất được vaccine sởi-rubella (Mrvac) và đưa vào sử dụng trên quy mô toàn quốc cho trẻ từ 18 tháng tuổi đến 24 tháng tuổi, thay thế cho loại vaccine sởi- rubella nhập khẩu lâu nay. 

Cho đến nay, đã có trên 50.000 trẻ từ 18-24 tháng tuổi được tiêm vaccine Mrvac ở các tỉnh, thành trong cả nước, nhưng không phát hiện trường hợp nào bị phản ứng nặng sau tiêm chủng. Việc chủ động sản xuất được vaccine sởi-rubella giúp Việt Nam đảm bảo được nguồn vaccine trong tiêm chủng thường xuyên trong công tác phòng chống dịch, giúp ngăn chặn và khống chế được dịch bệnh sớm và nhanh.

Việt Nam đã sản xuất được nhiều loại vaccin phòng bệnh

Theo Bộ Y tế, 8/12 loại vaccine sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng ở nước ta là sản xuất trong nước. Từ nay đến 2019, Bộ Y tế cho biết sẽ có thêm 3 loại vaccine để phòng bệnh cúm mùa, viêm não Nhật Bản tế bào và vaccine bại liệt bất hoạt. 

Đối với vaccine cúm mùa, Viện Vaccine và sinh phẩm y tế được giao thực hiện nghiên cứu phát triển từ năm 2015-2019. Khi thành chính phẩm, vaccine cúm mùa sẽ phòng được 3 chủng virus cúm thông thường là chủng A(H1N1), A(H3N2) và cúm B.

Cũng theo Bộ Y tế, kết quả kiểm định chất lượng và nghiên cứu tiền lâm sàng trên các mô hình động vật thí nghiệm cho thấy, vaccine cúm mùa này đạt tiêu chuẩn chất lượng, đạt yêu cầu về an toàn, dung nạp tốt theo đường tiêm bắp và tạo được đáp ứng miễn dịch tốt trên động vật thí nghiệm phù hợp với khuyến cáo của WHO và quy định của Việt Nam. Dự án đã được nghiệm thu vào tháng 5-2018 và dự kiến vaccine này ra thị trường trong nước vào đầu năm 2019, đồng thời, hướng tới việc xuất khẩu.

Viện Vaccine và sinh phẩm y tế cũng đang thực hiện dự án “Nghiên cứu sản xuất vaccine phối hợp 5 trong 1 hấp thụ, dạng dung dịch”. Viện dự kiến sẽ tự sản xuất được vaccine 5 trong 1 (phòng các bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và Hib). Hiện việc nghiên cứu vaccine này đang trong giai đoạn nghiên cứu trên động vật và chuẩn bị phối trộn. Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và Sinh phẩm y tế thực hiện nghiên cứu vaccine bại liệt bất hoạt và hiện đã được thử nghiệm trên 60 người lớn khỏe mạnh và trẻ từ 2 tháng tuổi. Kết quả cho thấy, không có bất cứ phản ứng phụ nghiêm trọng nào.

Vaccine viêm não Nhật Bản trên tế bào Vero do Công ty TNHH MTV vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech) thực hiện trong giai đoạn 2015-2019. Vaccine đã thử nghiệm lâm sàng ở giai đoạn 3 và được đánh giá đạt tính an toàn trên người tình nguyện. 

Hiện công ty đang chuẩn bị hồ sơ xin đăng ký lưu hành tại Việt Nam. Thời gian tới, công ty tiếp tục thử nghiệm lâm sàng đánh giá mức độ tồn lưu kháng thể ở thời điểm 12 tháng sau khi tiêm 2 mũi vaccine và hiệu quả của liều tiêm nhắc lại (liều 3) vaccine viêm não Nhật Bản, đồng thời hoàn thiện quy trình nhân nuôi tế bào để sản xuất vaccine viêm não Nhật Bản ở quy mô 1-2 triệu liều/năm.

Việc ngành y tế Việt Nam đang từng bước mở rộng việc sản xuất vaccine, sẽ không chỉ giúp nước ta chủ động được nguồn vaccine trong phòng chống dịch bệnh, mà còn là cơ hội để Việt Nam có thể đưa tên mình vào bản đồ các nước sản xuất và xuất khẩu vaccine ra thị trường thế giới.

Theo Thứ trưởng Nguyên Thanh Long, để thực hiện mục tiêu chủ động hoàn toàn được vaccine và đảm bảo an toàn vaccine, Bộ Y tế đặt mục tiêu cho các đơn vị hướng đến là đến năm 2020, Việt Nam có ít nhất 7 loại vaccine đảm bảo thay thế vaccine nhập khẩu đồng thời có thể xuất khẩu. Trong chủ trương nghiên cứu và phát triển vaccine mới tại Việt Nam hiện nay thì dạng vaccine đa giá (5 trong 1 và 6 trong 1) phối hợp nhiều loại kháng nguyên được coi là ưu tiên hàng đầu của người y tế. Điều này đòi hỏi các đơn vị nghiên cứu và sản xuất vaccine phải không ngừng nâng cao công nghệ cũng như nâng cao trình độ của cán bộ, để đáp ứng được yêu cầu.