Liên thông kết quả xét nghiệm tiết kiệm được hàng trăm tỷ mỗi năm

• Ráo riết chuẩn bị cho liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện
• Liên thông kết quả xét nghiệm – cần phải có hệ thống kiểm chuẩn quốc gia
• Liên thông kết quả xét nghiệm của các bệnh viện TƯ

Tại hội nghị triển khai tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm y học, hướng tới liên thông kết quả xét nghiệm do Bộ Y tế tổ chức chiều 23-6, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết, đang có sự lạm dụng xét nghiệm, không công nhận kết quả lẫn nhau giữa các bệnh viện (BV), vừa lãng phí, vừa tốn kém, mất thời gian cho người bệnh. 

Vì thế, việc liên thông kết quả xét nghiệm y học từ 1-7-2017 là rất cần thiết, nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh (KCB), giảm phiền hà và chi phí cho người dân.

 Để có thêm thông tin về vấn đề này, PV Báo CAND đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Lương Ngọc Khuê –Cục trưởng Cục quản lý KCB (Bộ Y tế).

+ Thưa ông, việc lạm dụng xét nghiệm đã đẩy số xét nghiệm ở các BV lên cao. Ông có thể cho biết tình hình xét nghiệm hiện nay ở Việt Nam hiện nay?

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê: Mỗi năm, tại các BV có khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt xét nghiệm huyết học và khoảng 25 triệu lượt xét nghiệm vi sinh. Tỷ lệ tăng trưởng trong khối xét nghiệm khoảng 10% mỗi năm, cao hơn số tăng của bệnh nhân khá nhiều. Với số lượng xét nghiệm lớn như vậy, việc liên thông xét nghiệm sẽ mang lại nhiều lợi ích.

Chỉ cần giảm 1% số xét nghiệm thì mỗi năm, số xét nghiệm không phải thực hiện đã được giảm khoảng 4,75 triệu lượt. Tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đ thì việc liên thông đã tiết kiệm được khoảng 237,5 tỷ đồng!

Bên cạnh đó, để chuẩn bị cho liên thông kết quả xét nghiệm, các phòng xét nghiệm phải được đánh giá mức chất lượng, tiến hành nội kiểm, ngoại kiểm, hiệu chuẩn thiết bị và triển khai các giải pháp cải tiến quản lý chất lượng xét nghiệm. Do đó, sẽ nâng cao độ chính xác của xét nghiệm, để nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị, thậm chí, giúp chẩn đoán sớm hơn. Khi xét nghiệm chính xác, cơ sở KCB này có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của cơ sở KCB khác, giảm được số xét nghiệm phải làm lại, tránh lãng phí và chi phí không cần thiết cho nhân dân.

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê

+ Ngày triển khai kế hoạch liên thông đã cận kề và đã thấy những ý kiến lo lắng về sự chênh lệch chất lượng xét nghiệm giữa các BV giữa các tuyến và giữa BV công với BV tư hiện nay. Ông nghĩ sao về điều này?  

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê: Thực tế hiện nay, chất lượng xét nghiệm giữa các cơ sở và giữa các tuyến điều trị chưa đồng đều. Ở các BV tuyến trung ương và tuyến tỉnh thường có chất lượng xét nghiệm tốt hơn, nhưng ở các BV tuyến dưới còn hạn chế. Khi thực hiện liên thông, không chỉ các BV công, mà các BV ngoài công lập cũng phải tham gia nên cũng phải được đánh giá chất lượng. Vì thế, các phòng xét nghiệm thuộc cơ sở KCB công lập hay tư nhân đều phải thực hiện nội kiểm và tham gia các chương trình ngoại kiểm. Hiện nay, Việt Nam đã thành lập 3 trung tâm kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm để giúp các phòng xét nghiệm thực hiện việc này. Hiện nay, 3 trung tâm kiểm chuẩn thuộc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, Đại học Y Hà Nội và Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, đã triển khai khoảng gần 4.000 lượt chương trình ngoại kiểm cho các phòng xét nghiệm.

+ Điều kiện để thực hiện liên thông xét nghiệm giữa các BV là gì, thưa ông?

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê: Để thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm đòi hỏi phải có 2 điều kiện quan trọng: chất lượng xét nghiệm phải bảo đảm thông qua quy trình quản lý chặt chẽ, chính xác và độ tin cậy cao; xác định được danh mục những xét nghiệm có thể sử dụng lại kết quả trong khoảng thời gian nhất định. Còn để liên thông kết quả xét nghiệm trên quy mô quốc gia, phải đáp ứng 3 nội dung: Xây dựng được Tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm y học; tổ chức đánh giá và công bố mức chất lượng phòng xét nghiệm; xây dựng Danh mục xét nghiệm có thể liên thông;

+ Hệ thống trang thiết bị và nhân lực của các BV hiện đã đáp ứng yêu cầu về trang thiết bị và nhân lực cho việc thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm chưa thưa ông?

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê: Nhân lực, trang thiết bị, vật tư hóa chất là 3/12 thành tố liên quan đến quản lý chất lượng phòng xét nghiệm. Kết quả khảo sát 330 phòng xét nghiệm ở 22 tỉnh, thành phố cho thấy có 73% đạt yêu cầu về nhân lực; 90% phòng xét nghiệm đạt yêu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị, hóa chất.

Hội nghị chuẩn bị cho việc triển khai liên thông kết quả xét nghiệm

Để chuẩn bị cho việc công nhận mức chất lượng xét nghiệm, 10 năm qua, ngành y tế đã triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao chất lượng xét nghiệm. Bộ Y tế ban hành Chương trình hành động nâng cao chất lượng xét nghiệm, thành lập các trung tâm kiểm chuẩn có các Thông tư hướng dẫn quản lý chất lượng xét nghiệm, xây dựng quy trình chuẩn trong quản lý chất lượng, xây dựng Danh mục các xét nghiệm có thể được liên thông công nhận kết quả…

Bộ Y tế còn phối hợp với CDC Hoa Kỳ và chuyên gia của WHO tại Việt Nam tổ chức tập huấn, đào tạo các chương trình quản lý chất lượng xét nghiệm cùng gần 4000 chương trình ngoại kiểm cho các phòng xét nghiệm. Có hơn 50 phòng xét nghiệm đã đạt chứng chỉ ISO 15189, trong đó khoảng 50% có sự hỗ trợ của Bộ Y tế và CDC Hoa Kỳ. Chúng ta hiện đã lấy Tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189 làm Tiêu chuẩn Việt Nam cho phòng xét nghiệm.

+ Người dân rất mừng về chủ trương thực hiện liên thông xét nghiệm. Liệu có phải các BV trên cả nước sẽ đồng thời triển khai liên thông từ 1-7-2017?

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê: Theo đề án Tăng cường chất lượng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025, được Thủ tướng phê duyệt thì trước ngày 1-1-2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm giữa các BV hạng đặc biệt và hạng I. Đến năm 2020 sẽ liên thông xét nghiệm đối với các BV trong cùng địa bàn tỉnh, thành phố. Đến năm 2025 liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở KCB trên toàn quốc.

+ Cám ơn ông đã trao đổi!