Chiều 15/12, UNESCO xem xét hồ sơ Nghệ thuật Xoè Thái của Việt Nam

Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tổ chức Kỳ họp thứ 16 theo hình thức trực tuyến từ ngày 13 đến 18/12. Tại kỳ họp này, Ủy ban sẽ xem xét, thẩm định 48 Hồ sơ ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 6 Hồ sơ ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, 5 đề xuất đăng ký vào danh sách Thực hành tốt về di sản văn hóa phi vật thể.

Di sản văn hoá phi vật thể của Việt Nam được xem xét ghi danh lần này là nghệ thuật Xòe được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên. Trong đó, Trung tâm của Xòe có thể được coi ở Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và thành phố Điện Biên Phủ (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La).

Theo Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Xòe là một hình thức sinh hoạt không thể thiếu trong các hoạt động văn hóa, đời sống tinh thần của cộng đồng người Thái. Xòe được trình diễn trong nghi lễ, trong đám cưới, lễ hội, các sự kiện văn hóa của cộng đồng. Xòe có ba loại chính: Xòe nghi lễ, Xòe vòng, Xòe biểu diễn. Các điệu Xòe nghi lễ và Xòe biểu diễn thường kết hợp với các đạo cụ và được gọi theo tên đạo cụ như Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe nhạc, Xòe gậy, Xòe hoa… Xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người Xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người.

Trong các dịp lễ hội, các thành viên gia đình, cộng đồng, mỗi người một việc, cùng nhau tham gia chuẩn bị đồ cúng, tổ chức các hoạt động tế lễ, trò chơi dân gian, và cùng Xòe. Qua đó, Xòe thể hiện sự kết nối giữa các thế hệ, tăng cường mối quan hệ thân thiết giữa các thành viên cộng đồng, giữa các  thế hệ trong và ngoài cộng đồng.

Nghệ thuật Xòe Thái tượng trưng cho cái đẹp, chứa đựng những giá trị nghệ thuật vũ đạo, âm nhạc, ca hát, trang phục, ẩm thực và quan trọng hơn là sự ứng xử văn hóa của cộng đồng người Thái. Ngày nay, nghệ thuật Xòe đã trở thành biểu tượng của lòng cởi mở, hiếu khách, là dấu ấn văn hóa tộc người, và bản sắc văn hóa của người Thái vùng Tây Bắc Việt Nam.