Dấu ấn những chuyến thăm Việt Nam của các Tổng thống Hoa Kỳ

• Nhiều nghị sĩ Hoa Kỳ hoan nghênh chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama
• Tổng thống Mỹ Barack Obama rất trông đợi chuyến thăm Việt Nam sắp tới

Đây được coi là “chuyến công du vì tương lai” và theo bình luận của báo giới Mỹ, chuyến thăm lần này không chỉ giúp Washington củng cố chính sách xoay trục sang châu Á mà còn là cơ hội để thắt chặt mối quan hệ về an ninh, kinh tế với một đối tác.

Tờ Washington Times số ra ngày 21-5 đã có một bài phân tích khá sâu sắc về chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Barack Obama. Theo bài báo, từng là cựu thù nhưng đến nay, Việt Nam và Hoa Kỳ ngày càng chia sẻ lợi ích chiến lược và có thể điều chỉnh mối quan hệ hợp tác an ninh để đảm bảo lợi ích chung.

Bài báo cũng khẳng định, từ năm 1995 đến nay, ông Barack Obama là Tổng thống Hoa Kỳ thứ 3 liên tiếp thăm Việt Nam khi còn đương nhiệm. Mục tiêu của chuyến thăm, theo bài báo là ông Barack Obama sẽ làm rõ vị trí trung tâm của Việt Nam trong chiến lược xoay trục hướng tới khu vực châu Á- Thái Bình Dương trong 6 tháng còn lại của nhiệm kỳ Tổng thống.

Hơn nữa, chuyến thăm Việt Nam lần này là cơ hội cuối cùng để ông Barack Obama đưa ra các ưu tiên thảo luận vốn bị trì hoãn từ lâu, đó là sự thay đổi trọng tâm của Mỹ từ khu vực Trung Đông bất ổn sang khu vực có nền kinh tế năng động nhất thế giới, đồng thời cũng là một trong những vũ đài chính trị tới đây cho các siêu cường cạnh tranh quyền lực.

Cựu Tổng thống Bill Clinton đã 5 lần tới Việt Nam. ảnh: CNN

Một số hãng thông tấn khác của Mỹ thì so sánh, chuyến thăm của ông Barack Obama và chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton khi còn tại vị năm 2000 diễn ra trong những bối cảnh hoàn toàn khác nhau nhưng lại mang lại những dấu ấn mới trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ. Nếu như ông Bill Clinton là vị Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên tới thăm Việt Nam năm 2000 và là người đóng góp quan trọng vào quá trình bình thường hóa quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ cả khi còn đương chức lẫn lúc đã rời nhiệm sở thì ông Barack Obama lại thăm Việt Nam để đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong quan hệ hai nước.

Chuyến thăm này càng trở nên có ý nghĩa lớn khi trước đó, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng có chuyến công du đầu tiên tới Mỹ.

Hãng AP nhận định rằng, chuyến đi lịch sử năm 2000 của Tổng thống Bill Clinton đã giúp hai cựu thù hàn gắn những vết thương chiến tranh để lại. Nó giúp hai bên phát triển, đẩy mạnh quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực. Còn chuyến đi của Tổng thống Barack Obama là lời nhắc nhở đáng hoan nghênh cho hai thế hệ ở Hoa Kỳ và Việt Nam trưởng thành sau khi chiến tranh kết thúc.

Các con số thống kê từ Tổng cục thống kê Việt Nam cho thấy, năm 1995, thương mại giữa hai nước chỉ 200 triệu USD. Năm 2015, con số ấy lên tới 43,5 tỷ USD. Đặc biệt, từ năm 2005, Mỹ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Về đầu tư: đầu tư trực tiếp của Mỹ vào Việt Nam ước đạt 11,08 tỷ USD với 748 dự án (tính đến tháng 6-2015) , xếp thứ 7. Hai bên đã kết thúc đàm phán TPP và ký hiệp định vào tháng 2-2016, hiện đang phối hợp chặt chẽ để Quốc hội hai nước sớm thông qua.

Nhiều nhà bình luận đã nói, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ chắc chắn sẽ không phát triển, gần gũi, thân thiện như hôm nay nếu như ông Clinton không dám mạnh dạn bỏ lệnh cấm vận, thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam hơn 20 năm trước. Và lần này, câu hỏi được đưa ra là liệu ông Barack Obama có tạo được bước đột phá mới trong việc dỡ bỏ lệnh cấm vũ khí đối với Việt Nam hay không?

Riêng đối với chuyến thăm của Tổng thống George Bush năm 2006, nhiều người cho rằng nó ít quan trọng và ý nghĩa hơn do ông Bush đến để tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Việt Nam. Tuy nhiên, bản thân ông George Bush khi trả lời phỏng vấn báo chí cũng cho thấy ông thực sự ngạc nhiên và lấy làm thú vị khi được biết thêm về đất nước và con người Việt Nam.

Một điểm đáng chú ý là nếu nhìn vào lịch sử quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ thì ông Barack Obama thực chất là Tổng thống thứ 5 của Hoa Kỳ đến Việt Nam. Hai Tổng thống khác của Hoa Kỳ từng tới Việt Nam là Lyndon B.Johnson và Richard Nixon. Tuy nhiên, thời điểm mà hai vị Tổng thống này công du Việt Nam là khi xảy ra chiến tranh và đất nước Việt Nam đang bị chia cắt và mục đích những chuyến thăm đó thực sự không mang lại ý nghĩa nào đối với quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ sau này. Nhưng những trang sử đen đã khép lại và như thông điệp mà Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã đưa ra, Hoa Kỳ- Việt Nam đang tập trung vào tương lai thay vì quá khứ . Sau nhiều thăng trầm, Việt Nam và Hoa Kỳ đang đứng trước những cơ hội mới để tăng cường mối quan hệ song phương trong bối cảnh cục diện khu vực và thế giới có nhiều biến động. 

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama sẽ vừa là cơ sở, vừa là chất xúc tác để mối quan hệ giữa hai bên tiếp tục đà phát triển trong thời gian tới.