CPTPP và "sức hút" của Việt Nam
CPTPP đã mở ra một sân chơi mới với quy mô thị trường chiếm khoảng 13,5% GDP toàn cầu và bao trùm thị trường gần 500 triệu dân. Là một nước thành viên tham gia đàm phán và ký kết CPTPP, Việt Nam cũng đang đứng trước hàng loạt cơ hội, song cũng đối mặt với không ít thách thức.
Phát biểu tại lễ ký kết với sự tham gia của đại diện 11 nước thành viên, Tổng thống Chile Michelle Bachelet bày tỏ vui mừng về sự ra đời của CPTPP đồng thời cho rằng hiệp định này cũng là một thông điệp gửi tới tất cả các nước muốn giới hạn thương mại và làm giảm đi những cơ hội phát triển của các nước khác.
Theo nhà lãnh đạo Chile, CPTPP là một hình mẫu hợp tác đa phương đầy tham vọng và chiến lược trong một thế giới toàn cầu hóa như hiện nay. Ngoại trưởng Chile Healdo Munäos thì khẳng định CPTPP được ký kết đã phát đi một tín hiệu vào thời điểm rất phù hợp bởi vì tất cả đều nhận thức được những áp lực của chủ nghĩa bảo hộ có thể dẫn đến điều không ai mong muốn, đó là một cuộc chiến tranh thương mại.
Còn Quốc vụ khanh phụ trách Chính sách Kinh tế và Tài chính Nhật Bản Toshimitsu Motegi đánh giá, CPTPP là một thành tựu lịch sử giúp tạo ra những quy tắc tự do và công bằng trong thế kỷ 21 ở châu Á-Thái Bình Dương...
Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Canada Francois-Philippe Champagne, Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker, và Ngoại trưởng Chile Heraldo Munäos cũng đã ký một tuyên bố chung khẳng định tăng cường quan hệ hợp tác trong khuôn khổ hiệp định.
Đại diện cả 3 quốc gia đều nêu bật lợi ích của việc thiết lập sự hiểu biết chính trị để cùng nhau làm việc trong những vấn đề liên quan đến chương trình toàn diện và tiến bộ thương mại vì lợi ích của nhân dân mỗi nước.
 |
| Đại diện 11 nước thành viên CPTPP trong lễ ký kết sáng 9-3 (theo giờ Việt Nam). Ảnh: Businee Korea |
Theo thông tin từ hãng Reuters, CPTPP bao gồm 11 nền kinh tế tham gia gồm Canada, Mexico, Peru, Chile, New Zealand, Australia, Nhật Bản, Singapore, Brunei, Malaysia và Việt Nam, chiếm khoảng 13% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu. Hiệp định này về cơ bản giữ nguyên nội dung của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nhưng cho phép các nước thành viên tạm hoãn một số ít nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.
Trong số các nghĩa vụ được tạm hoãn, các nước đồng ý để Việt Nam miễn thực thi một số cam kết quan trọng liên quan đến sở hữu trí tuệ, đầu tư, mua sắm của chính phủ, dịch vụ tài chính, viễn thông... CPTPP sẽ có hiệu lực trong 60 ngày sau khi có ít nhất sáu quốc gia tham gia hoàn tất các thủ tục phê chuẩn.
Hiệp định bao gồm 30 chương và đề cập đến không chỉ các lĩnh vực truyền thống như hàng hóa, dịch vụ, đầu tư mà còn cả các vấn đề mới như thương mại điện tử, tạo thuận lợi cho dây chuyền cung ứng, doanh nghiệp nhà nước...
Và cũng như TPP, CPTPP được coi là một hiệp định thương mại tự do (FTA) tiêu chuẩn cao, không chỉ đề cập tới các lĩnh vực truyền thống như cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại... mà còn xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm của Chính phủ, doanh nghiệp Nhà nước...
Ngoài ra, hiệp định này đặt ra các yêu cầu và tiêu chuẩn cao về minh bạch hóa cũng như đưa ra cơ chế giải quyết tranh chấp có tính ràng buộc và chặt chẽ. Riêng về mở cửa thị trường, các nước tham gia hiệp định đồng ý xóa bỏ cho nhau gần như toàn bộ thuế nhập khẩu theo lộ trình; tự do hóa dịch vụ và đầu tư trên cơ sở tuân thủ pháp luật của nước sở tại, bảo đảm sự quản lý của Nhà nước; từ đó tạo ra cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp và lợi ích mới cho người tiêu dùng của các nước thành viên.
Vì vậy, với việc ký kết CPTPP, các quốc gia thành viên nhận được không chỉ là những lợi ích trước mắt và đơn thuần về thương mại, mà vấn đề cơ bản là những động lực mà hiệp định này sẽ mang lại cho sự phát triển của mỗi nước về các khía cạnh về kinh tế, chính trị, xã hội.
Riêng đối với Việt Nam, Hiệp định sẽ góp phần vào việc thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường lớn như Nhật Bản, Australia, Canada, Mexico v.v. cũng như thu hút đầu tư nước ngoài vào các ngành, lĩnh vực mà Việt Nam đang có nhu cầu phát triển.
Ước tính, Việt Nam có thể tăng tổng kim ngạch xuất khẩu khoảng 4% (tương đương 4,09 tỷ USD). Mặt khác, quá trình tự do hóa thương mại và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng thông qua CPTPP giúp Việt Nam trở thành một trong những địa chỉ hấp dẫn về đầu tư, có thể thu hút được dòng FDI với giá trị lớn hơn và công nghệ cao hơn.
Cùng với đó là cơ hội lớn cho Việt Nam đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế bởi nhu cầu đối với các ngành xuất khẩu trọng điểm như dệt may, da giày, đánh bắt cá gia tăng... sẽ dẫn tới việc mở rộng các ngành sản xuất nội địa, thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia đối với nhiều ngành nghề.
Từ đó, cấu trúc kinh tế của Việt Nam cũng phải được điều chỉnh toàn diện. Các nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) còn cho thấy, CPTPP có thể giúp Việt Nam giảm được gần 1 triệu người thuộc diện đói nghèo. Nếu chỉ tính riêng về triển vọng kinh tế, Việt Nam là quốc gia được đánh giá sẽ đạt được lợi ích lớn nhất từ CPTPP so với các thành viên khác.
Tiến sỹ Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Kinh tế thế giới, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội quốc gia (NCIF) thuộc Bộ Kế hoạch-Đầu tư (đơn vị trực tiếp thực hiện đánh giá tác động của CPTPP) đánh giá, CPTPP có thể giúp GDP của Việt Nam tăng thêm 1,32%, tương đương với 1,7 tỷ USD và có thể tăng tới 2,01% nếu Việt Nam thực hiện đồng thời cắt giảm thuế quan và tự do hóa dịch vụ theo kịch bản mở cửa dịch vụ.
Trước đó, GS Koichi Ishikawa, Viện Nghiên cứu châu Á, Đại học châu Á từng khẳng định Việt Nam là quốc gia có vai trò quan trọng trong chiến lược CPTPP của Nhật Bản.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, trưởng đoàn đại biểu Việt Nam tham dự lễ ký kết CPTPP trong cuộc trả lời phỏng vấn ngay sau lễ ký cũng nhấn mạnh, với tư cách là một quốc gia độc lập và có chủ quyền rất cao trong các hoạt động chính trị đối ngoại, cũng như kinh tế, việc Việt Nam tham gia ký kết CPTPP cũng chính là một bước cụ thể hóa chiến lược về đa phương hóa và đa dạng hóa các mối quan hệ hợp tác.
"Có thể nói, CPTPP là biểu hiện ở mức độ mới, trình độ mới của Việt Nam trong quá trình hội nhập khu vực và quốc tế. Đặc biệt, với vị thế là nước sáng lập Hiệp ước Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), CPTPP, Việt Nam có thể nói là đã đạt được nhiều mục đích".
Một là trên lĩnh vực chính trị đối ngoại, Việt Nam đã khẳng định được vai trò trên các diễn đàn chính trị song phương, đa phương, khu vực và quốc tế, khẳng định được vị thế trong sân chơi chung của toàn cầu.
Thứ hai, khi đã hội nhập vào CPTPP, về mặt thể chế Việt Nam sẽ có các điều kiện để hoàn thiện một nhà nước pháp quyền và một nền kinh tế mà năng lực cạnh tranh ngày càng cao dựa trên nền tảng minh bạch hàng hóa, công khai hàng hóa, cũng như tiếp tục tạo thuận lợi cho các hoạt động thương mại theo nguyên tắc của nền kinh tế thị trường.
Hơn nữa, với tư cách là một quốc gia sáng lập CPTPP, sau này khi đàm phán để xem xét cho một quốc gia khác gia nhập, Việt Nam có điều kiện để bảo vệ và tiếp tục tối đa hóa những lợi ích của mình.
Cuối cùng, những lợi ích về kinh tế thương mại gắn liền với lợi ích mang tính chiến lược lâu dài giúp Việt Nam có điều kiện tiếp tục cất cánh ở mức độ mới, cao hơn ở thị trường mới và những thị trường tiềm năng", Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định.
