Mở đường cho cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ-Trung

Cuộc hội đàm của Bộ trưởng Yellen với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong nhằm giúp đặt nền móng cho cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tuần tới bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại San Francisco, đây sẽ là lần tham dự đầu tiên của cả hai nhà lãnh đạo trong gần một năm.

Theo giới quan sát, Nhà Trắng không đặt nhiều kỳ vọng cuộc gặp mặt trực tiếp sẽ dẫn đến những thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa hai quốc gia. Các nhà phân tích cho rằng kỳ vọng nên được giữ ở mức thấp do tính chất cạnh tranh trong mối quan hệ giữa các nước.

Nicholas Szechenyi, phó giám đốc khu vực châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết tại một sự kiện trước hội nghị thượng đỉnh APEC rằng “có vẻ như Mỹ khó có thể nhấn mạnh một cách đáng tin cậy các chủ đề như tính toàn diện, tính liên kết - các chủ đề của thượng đỉnh APEC năm nay”, khi động lực chính cho chiến lược kinh tế của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương không nhất thiết phải là hợp tác kinh tế mà là cạnh tranh kinh tế”. “Chiến lược của Mỹ tập trung nhiều vào cuộc cạnh tranh với Trung Quốc”, ông Szechenyi nói.

Vào tháng 8, Tổng thống Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm điều chỉnh và ngăn chặn các khoản đầu tư công nghệ cao của Mỹ vào Trung Quốc, một động thái mà chính quyền cho biết là dựa trên việc bảo vệ an ninh quốc gia. Năm ngoái, Mỹ đã có biện pháp chặn xuất khẩu chip máy tính tiên tiến sang Trung Quốc.

Đầu năm nay, các nhà lập pháp Mỹ đã tổ chức các phiên điều trần về bảo mật dữ liệu và nội dung có hại với Giám đốc điều hành TikTok Châu Thụ Tư, nhằm cân nhắc xem có nên cấm ứng dụng cực kỳ phổ biến này do có kết nối với Trung Quốc hay không.

Căng thẳng giữa hai nước đã gia tăng vào đầu năm nay khi một khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc được phát hiện di chuyển trên không phận của Mỹ, bị quân đội Mỹ bắn hạ và rơi ngoài khơi bờ biển Carolina sau khi đi ngang qua các địa điểm quân sự nhạy cảm trên khắp Bắc Mỹ. Trung Quốc khẳng định đây chỉ là khí cầu dân sự.

Dù vậy, hai quốc gia đã nỗ lực để làm dịu đi căng thẳng trong mối quan hệ kinh tế.

Ông Biden đã nói chuyện với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Nhà Trắng khoảng một giờ vào cuối tháng trước, khi nhà ngoại giao hàng đầu của Bắc Kinh đến Washington để hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan.

Ông Tập đã gặp Ngoại trưởng Blinken vào tháng 6 khi nhà ngoại giao Mỹ đến Bắc Kinh.

Bộ trưởng Yellen đã gặp nhiều quan chức Trung Quốc trong suốt năm nay. Vào tháng 1, bà đã có cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên với cựu Phó Thủ tướng Lưu Hạc tại Zurich. Bà đã tới Trung Quốc vào tháng 7 để thảo luận về chính sách kinh tế giữa các quốc gia và kêu gọi các quan chức chính phủ Trung Quốc hợp tác về biến đổi khí hậu và các thách thức toàn cầu khác, đồng thời không để những bất đồng gay gắt về thương mại và các vấn đề khác làm hỏng mối quan hệ.

Vào tháng 9, Bộ Tài chính Mỹ và Bộ Tài chính Trung Quốc đã thành lập hai nhóm công tác kinh tế nhằm nỗ lực giảm bớt căng thẳng và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa các quốc gia.