#ghép tạng

Mỗi năm, Việt Nam thực hiện 1.000 ca ghép tạng, cao nhất Đông Nam Á. Ghép tạng hiện đang được bảo hiểm y tế (BHYT) chỉ trả một phần, nhưng chưa đầy đủ, vì thế, rất nhiều người có nhu cầu ghép tạng lo lắng bất lực vì không có tiền, khi chi phí cho 1 ca ghép tim, ghép gan khoảng hơn 1 tỷ đến 2 tỷ đồng, hơn 2 tỷ đồng cho 1 ca ghép phổi… Để ghép tạng thực hiện đúng như mục tiêu là nhân đạo và công bằng, để người nghèo cũng được ghép tạng thì BHYT cần được chi trả đầy đủ cho ghép tạng, nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng mua bán tạng.

Khép lại cuộc đời của chàng thanh niên 18 tuổi, còn dang dở với bao hoài bão, nhưng trái tim ấy đã đập lại trong lồng ngực của một cuộc đời khác, ánh mắt ấy sẽ thắp sáng trên một hình hài mới. Dẫu chưa từng gặp mặt, nhưng sợi dây kết nối sinh mệnh đã gắn kết những con người xa lạ, cho hành trình tiếp nối sự sống…

Từ năm 2008 đến nay, trên một số trang mạng xã hội như Telegram, Clesrweb hoặc Darkweb đã xuất hiện những quảng cáo về “du lịch ghép tạng”, nhắm đến khách hàng là những người suy thận, suy gan, suy tim, hỏng giác mạc mắt…, muốn được cấy ghép để kéo dài sự sống. Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), chỉ riêng năm 2008, đã có khoảng 10.000 quả thận được ghép bất hợp pháp cho những người tham gia chương trình “du lịch” này…

2 quả thận được nhận từ người hiến thận đã được Hội đồng đánh giá chết não ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ chuyển về Huế để ghép cho 2 người bệnh đủ điều kiện nhận thận ghép sau quá trình rà soát các yếu tố chuyên môn.

Sau nhiều ngày được các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế thực hiện phẫu thuật ghép tạng, đến chiều 5/4, 3 bệnh nhân được ghép tim, gan và thận từ người cho chết não đang dần hồi phục tốt, các chỉ số sức khỏe ổn định.

Việt Nam đã làm chủ được các kỹ thuật ghép tạng khó như ghép phổi, ghép tim, ghép thận - tụy, thậm chí, cùng lúc lấy - ghép đa tạng, nhưng hai vấn đề khó nhất cũng là hai nguyên nhân hàng đầu đang làm cho ghép tạng chưa thể phát triển mạnh là thiếu nguồn tạng hiến chết não và thiếu bảo đảm tài chính cho ghép tạng.

Cuộc sống chỉ tính bằng giờ, bằng ngày, sau khi nhận 60% gan phải từ con trai, bà Phạm Vân Thanh (SN 1962, Hà Nội) đã thoát khỏi cửa tử. Sáu năm nhận mảnh gan từ con, bà Thanh có cuộc sống khoẻ mạnh và hạnh phúc bên con cháu. Bà là ca ghép gan cấp cứu đầu tiên được thực hiện ở Bệnh viện Trung ương Quân đội (Bệnh viện 108). Sau 6 năm, Bệnh viện 108 đã trở thành trung tâm ghép gan lớn nhất cả nước với 204 ca ghép thành công.

Nhu cầu ghép tạng ở nước ta đang rất lớn, hiện trong danh sách chờ ghép quốc gia có hơn 5.000 ca, nhưng đây là con số rất nhỏ so với thực tế. Ước tính, trung bình mỗi ngày có khoảng 36 người từ giã cõi đời vì không chờ được tạng ghép.

Phòng làm việc của Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Phúc - Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối về ghép bộ phận cơ thể người, Phó Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Chữ thập đỏ Việt Nam là một không gian xanh, từ bàn ghế, tủ tài liệu đến tranh treo tường. Trong không gian đó, cuộc trò chuyện này đã có một khởi đầu đặc biệt.

Ca ghép tạng đầu tiên trên thế giới được tiến hành năm 1954. Trải qua thời gian 27 năm sau đó, đến năm 1981, các kĩ thuật ghép tụy, gan, tim, ruột, phổi mới dần được làm chủ hoàn toàn. Ở Việt Nam, kĩ thuật ghép tạng xuất phát chậm. Năm 1992, ca ghép tạng đầu tiên của Việt Nam được thực hiện, đó là một ca ghép thận.

Không may bị tai nạn giao thông (TNGT) trên đường đi làm về, nam công nhân ở Phú Thọ đã khép lại thanh xuân ở tuổi 32. Anh ra đi nhưng đã hiến tặng tim để hồi sinh sự sống cho 1 bệnh nhân ở Huế và hiến tặng gan, 2 thận cho 3 bệnh nhân tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Bệnh viện Việt Đức). 4 ca ghép tạng được thực hiện ngay sau đó, đã mang lại sự sống cho 4 người.

Bệnh phổi là nguyên nhân gây tàn tật và tử vong hàng đầu trên thế giới. Tại Việt Nam, ghi nhận tại Khoa Hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung ương có khoảng 6,7% ca bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, 6-7% ca mắc bệnh phổi mô kẽ phải điều trị suốt đời.

700 triệu đồng cho một ca ghép thận, 1,2 - 1,5 tỷ đồng cho một ca ghép gan. Trong đó, người bán thận được trả số tiền từ 250-300 triệu đồng, đối tượng cầm đầu hưởng lợi từ 50-200 triệu/ca ghép rồi chúng chia chác cho những người cùng môi giới và chi phí ăn ở, đi lại, xét nghiệm ban đầu... Đó là những con số gây rúng động dư luận được Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an công bố khi kết thúc 2 chuyên án đấu tranh lớn nhất từ trước đến nay liên quan đến “Mua bán bộ phận cơ thể người”.

Bệnh viện Chợ Rẫy, TP Hồ Chí Minh vừa thông tin về một phần mềm quan trọng trong công tác tiếp nhận, quản lý và tuyển chọn, điều phối mô tạng hiến. Đây là một đề án được thực hiện để hình thành mạng lưới điều phối liên viện về hiến và ghép thận nhân đạo giữa Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, BV Thống Nhất và BV Nhi đồng 2.

“Mình có biết mình đang làm gì không nhỉ?”, bác sĩ phẫu thuật Bartley Griffith ngẫm nghĩ vào cái đêm trước khi ông thực hiện ca phẫu thuật điên rồ bậc nhất trong lịch sử y học: ghép tim lợn cho người. Ông đã có kinh nghiệm phẫu thuật 40 năm nhưng đêm đó ông gần như không ngủ được.

Ngày 19/5, TS. BS CK2 Nguyễn Tri Thức - Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy TP Hồ Chí Minh cho biết bệnh viện đã huy động, phối hợp hơn 200 nhân sự nội và ngoại viện để ghép tạng thành công ngày 2/5 và ngày 4/5 tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

“Người cha già tóc bạc phơ, giọng run run đứng bên chiếc xe cấp cứu của Bệnh viện Chợ Rẫy đã đưa cậu con trai 44 tuổi của ông về tới nhà: “Con ơi, tới nhà rồi, dậy đi con”... Không có tiếng trả lời, chỉ có tiếng nấc của những người hàng xóm xung quanh... Hôm nay, ông đưa con trai về thăm nhà lần cuối sau khi đã hiến tạng cứu người”. Đó là một đoạn trích trong nhật ký của Thạc sĩ Lê Minh Hiển, Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Chợ Rẫy ghi lại câu chuyện nhân ái về tình người mà ông vừa được chứng kiến.

Tai nạn giao thông đã khiến người con trai độc nhất của vợ chồng ông Lê Thanh Cương, sinh năm 1949 (trú tại thôn Xuyên Hử, xã Đông Xuyên, huyện Ninh Giang, Hải Dương) rơi vào tình trạng chết não. Đó là một cú sốc không gì diễn tả được đối với vợ chồng ông.

Nước mắt của người mẹ, người vợ, người thân của những người đã hiến tạng cho y học đã chạm đến trái tim chúng tôi sự xúc động sâu lắng. Trong một buổi chiều rét cuối cùng của năm cũ, họ đã gặp nhau tại buổi tri ân những gia đình có người hiến tạng của Bệnh viện Việt - Đức, để cùng chia sẻ nỗi lòng, nỗi nhớ thương người thân.

Năm 2020, thành tựu về ghép tạng của Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn vào bản đồ ghép tạng thế giới, với việc xác lập nhiều kỷ lục mới như ghép chi trên từ người cho sống đầu tiên trên thế giới, ghép ruột từ người cho sống...