#chiến tranh lạnh

Helene "Elli" Barczatis (7/1/1912 - 23/11/1955) là một nhân viên đánh máy kiêm thư ký đã làm việc trong giai đoạn tháng 4/1950 đến tháng 1/1953 dưới tư cách là Tổng thư ký của Thủ tướng CHDC Đức Otto Grotewohl. Bị kết án vì hoạt động gián điệp, bà Elli Barczatis cùng người tình Karl Laurenz bị đưa lên máy chém vào ngày 23/11/1955. 

Theo dõi các vụ ám sát chính trị và khủng bố thời gian gần đây ở Liên bang Nga, một số chuyên gia cho rằng nhà nước Nga hiện nay vẫn chưa có những quyết định mạnh mẽ đối với bọn khủng bố. Trong khi đó, dưới thời Liên Xô, sự trả thù của các cơ quan tình báo cho đồng đội của mình là không thể tránh khỏi. Những đòn tấn công được thực hiện một cách chính xác và kịp thời.

Gần nửa thế kỷ trước, giới thể thao thế giới đã thực sự rung chuyển bởi một sự kiện hy hữu. Nhà vô địch Olympic, VĐV của thập kỷ và là một trong những VĐV đấu kiếm giỏi nhất trong lịch sử, một huyền thoại và là thần tượng của hàng triệu người, hóa ra là một điệp viên, hơn thế lại là điệp viên hai mang. Ông làm việc đồng thời cho hai cơ quan tình báo - Ba Lan và Mỹ...

Máy bay do thám U-2 của Mỹ với biệt danh “Quý bà rồng”, dù bay cao, bay xa, hoạt động bí mật nhưng vẫn nhiều lần bị bắn hạ trên lãnh thổ Liên Xô (cũ), Cuba và Trung Quốc.

Trong bài phát biểu tại lễ duyệt binh Ngày Hải quân ở St. Petersburg hôm 28/7 (giờ địa phương), Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố Nga sẽ tự coi như nước này đã rút khỏi lệnh tạm dừng triển khai tên lửa tầm trung và tầm ngắn, nếu Mỹ triển khai tên lửa tại Đức.

Từ đầu những năm 70 của thế kỷ trước, ngành thể thao của Cộng hòa Dân chủ Đức đã giành được những thành tựu đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, sau khi bức tường Berlin sụp đổ và các tài liệu của bộ An ninh quốc gia (Stasi) được giải mật, người ta phát hiện ra rằng các vận động viên Đức thường xuyên sử dụng doping trong các cuộc thi đấu thể thao. Hành vi này được sự hỗ trợ của một chương trình cấp nhà nước.

Trong giới tình báo, ngay từ thời cổ đại, đã tồn tại cái gọi là hoạt động “gián điệp tình yêu”. Bất kỳ cơ quan tình báo nào cũng luôn luôn đánh giá cao những điệp viên phù hợp với vai người tình quyến rũ.

Trong thời kỳ đỉnh điểm Chiến tranh Lạnh, Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tuyển mộ những người có “công năng đặc dị”, tức những năng lực đặc biệt, nhằm tìm kiếm, khai thác thông tin tuyệt mật của nước ngoài.

Tài liệu được công bố kèm lời tựa “Mỹ sử dụng vấn đề tâm linh ra sao?”. Trong một loạt các tòa nhà hẻo lánh nằm trong một căn cứ quân sự gần Washington DC, từng diễn ra một kiểu thu thập rất khác lạ. Đó là một đơn vị gồm các sĩ quan và những người được lựa chọn đang tìm kiếm những đối tượng tình nghi bằng Nhận thức ngoại giác quan (ngoại cảm - ESP) như cách họ gọi nó. Một số người nằm trong những căn phòng tối om và cố gắng hình dung ra nơi ẩn náu bị nghi ngờ.

Trong các tài liệu của Canada từng nhắc một cách tự hào rằng họ đã tuyển dụng được một “mỏ vàng” - là người đại diện thương mại Liên Xô. Điệp viên “Akvarius” (sao Bảo Bình) đã tiết lộ cho người Canada thông tin về các điệp viên Liên Xô và những mặt trái về ngành công nghiệp của các nước đồng minh. Tại xứ sở lá phong, người Canada không hề biết rằng suốt thời gian đó, họ đã được cung cấp những thông tin sai lệch.

Đất nước Liên Xô đã sản sinh rất nhiều nhà tình báo kiệt xuất, bằng chiến công thầm lặng của mình, họ đã góp phần không nhỏ vào chiến thắng của nhân dân Liên Xô trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Mặc dù vậy, tên tuổi và chiến công của họ hiếm khi được nhắc đến trên báo chí và các tác phẩm văn học, nghệ thuật. Nhân Ngày Tình báo 19/12/2023, Đại tá an ninh Viktor Sokolov bồi hồi nhớ lại các đồng nghiệp cũ của mình.

Trước và trong thời Thế chiến II, cũng như thời hậu chiến và chiến tranh lạnh, đất Tiệp Khắc có số lượng khá lớn những điệp viên tài ba.

Theo Sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô "Về việc áp dụng hình phạt tử hình đối với những kẻ phản bội Tổ quốc, làm gián điệp, phá hoại" và "theo yêu cầu của nhân dân lao động”, ngày 12/1/1950, Nhà nước Liên Xô đã áp dụng lại án tử hình vì tội phản quốc, gián điệp và phá hoại ngầm. Dưới đây là 5 gián điệp bị tử hình ở Liên Xô vì tội phản bội Tổ quốc.

Sau Chiến tranh Lạnh, nhiều tổ chức tình báo của các nước như CHDC Đức, Liên Xô, Hungary, Tiệp Khắc... hoặc thiêu hủy toàn bộ kho tài liệu của mình, hoặc không giải mật hết. Chỉ riêng Ba Lan là nước hoàn toàn mở cửa các kho tài liệu của Cục An ninh (Sluzba Bezpieczenstwa - SB) với hàng triệu tài liệu mật.

Chiến tranh Lạnh đã tạo ra một số trò gián điệp nổi tiếng nhất trong tâm trí dư luận. Đó là thời kỳ có sự gói gọn nhất về các hoạt động tình báo và phản gián. Hoạt động nghe lén đã xuất hiện từ khá sớm khi mà nó là một trong những nguyên lý mà Mỹ và Liên Xô đã đấu tranh trong cuộc chiến vô hình này. Nhưng làm cách nào để phát hiện ra những thiết bị tinh vi như vậy?

Những tài liệu của CIA được giải mật gần đây cho thấy cơ quan này từng ráo riết đeo đuổi những hoạt động mật nhằm làm suy yếu tinh thần của Đông Đức ngay lúc đỉnh cao thời Chiến tranh lạnh. Một phần tài liệu tuyệt mật này được trích trong tuyển tập của Lưu trữ an ninh quốc gia kỹ thuật số mang tựa đề “Các hoạt động mật của CIA: Những năm tháng của Eisenhower, 1953-1961”, cung cấp cái nhìn ngắn gọn về một số mối quan hệ đã được phân loại trước đây của CIA liên quan đến những tổ chức mật tại Đức thời Chiến tranh lạnh.

Ông Mikhail Gorbachev, Tổng thống đầu tiên và duy nhất của Liên Xô, đã qua đời ở tuổi 91, Bệnh viện Lâm sàng Trung ương tại Moscow cho biết ngày 30/8.

Ngày 19-8-1991, một nhóm bao gồm các chỉ huy quân sự, các quan chức cấp cao của KGB và một số thành viên trong nội các Nga đã cố gắng lật đổ chính phủ Gorbachev bằng cách ban bố tình trạng khẩn cấp. Dù cuộc đảo chính thất bại nhưng sự kiện này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với nền chính trị Liên Xô, bao gồm cả việc Mikhail Gorbachev từ chức và Liên Xô tan rã vào tháng 12-1991.

Hồ sơ về vụ mất tích của ông Mehdi Ben Barka, chính khách người Morocco, lại được xới lại với những tình tiết mới, trong đó có một số chi tiết cho thấy ông không chỉ là một nhà hoạt động cánh tả đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc, mà còn có mối quan hệ với nhiều “đối tác” khác nhau thuộc cả hai phe trong Chiến tranh Lạnh. Và không phải ngẫu nhiên ông bị mật vụ Pháp bắt cóc và sát hại tại Paris vào năm 1965.

Mỹ sẽ không ngăn cản Trung Quốc phát triển kinh tế, nhưng muốn nước này tuân thủ các luật lệ quốc tế, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh trong bài phát biểu về chính sách mới của Washington với Bắc Kinh ngày 26/5.