Những cánh đồng nứt nẻ dưới cái nắng cháy bỏng ở vùng Sừng châu Phi, những đàn gia súc kiệt quệ bên những giếng nước đã khô cạn - đó không còn là hình ảnh xa xôi của một châu lục nghèo khó, mà đang trở thành lời cảnh báo nghiêm khắc với cả thế giới. Khủng hoảng lương thực đang âm ỉ bùng lên tại châu Phi không chỉ khiến hàng trăm triệu người rơi vào cảnh đói nghèo mà còn đe dọa trực tiếp tới chuỗi cung ứng, ổn định giá cả và an ninh lương thực toàn cầu.
Bóng ma đói nghèo đang bao trùm nhiều khu vực trên thế giới, đe dọa sinh mạng của hơn 783 triệu người, trải dài từ những vùng đất khô cằn của Hạ Sahara châu Phi, các khu ổ chuột ở Trung Mỹ, cho tới những điểm nóng xung đột như Sudan hay Gaza. Đây không chỉ là những con số thống kê khô khan, mà là những tiếng kêu cứu từ hàng trăm triệu phận người đang chật vật mưu sinh từng ngày.
Khi cuộc tiếp xúc giữa Nga và Ukraine được tiến hành trở lại sau hơn 2 năm, địa điểm được lựa chọn đầu tiên lại là thủ đô Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ giống như những lần trước đó. Điều này một lần nữa cho chúng ta thấy vai trò và vị thế đặc biệt trong thế giới ngày nay của quốc gia nằm ở điểm tiếp giáp của 3 châu lục này.
Trong bối cảnh thế giới đang liên tiếp xảy ra những biến động lớn thì nguồn lực cho những hoạt động cứu trợ toàn cầu lại giảm đột ngột khiến cho các tổ chức cứu trợ quốc tế lâm vào tình thế khó khăn, đẩy những cuộc khủng hoảng nhân đạo tiến gần hơn tới ngưỡng thảm họa.
Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng chứng kiến sự biến động về kinh tế, chính trị và khí hậu, an ninh lương thực không chỉ đơn thuần là vấn đề nội địa mà còn trở thành một yếu tố then chốt trong chiến lược ngoại giao của các quốc gia.
Bộ trưởng các nước thành viên Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) kêu gọi cách tiếp cận toàn diện và hành động khẩn cấp để giải quyết thách thức về an ninh lương thực, khi các vấn đề phức tạp này ảnh hưởng đến cả khu vực và toàn cầu.
Quan chức WHO mô tả tình hình lương thực hiện tại ở phía Bắc Dải Gaza "hoàn toàn khủng khiếp", khi số lượng lớn người dân trông đợi vào nguồn viện trợ vô cùng ít ỏi, còn các cuộc tấn công của Israel nhằm tiêu diệt phong trào Hamas vẫn tiếp tục diễn ra.
Giống như năng lượng, xung đột Nga-Ukraine đã giáng một “đòn chí mạng” vào an ninh lương thực của thế giới.
Phát biểu khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20), Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường niềm tin và sự tin cậy lẫn nhau. Ông nhấn mạnh, đã đến lúc thế giới phải cùng nhau hành động.
Hội nghị Thượng đỉnh G20 diễn ra tại thủ đô New Delhi của Ấn Độ trong hai ngày 9 và 10/9 là dịp để lãnh đạo các nền kinh tế hàng đầu thế giới đối thoại thu hẹp bất đồng, đồng thời thống nhất các biện pháp cải cách cơ cấu nợ quốc tế, cải thiện an ninh lương thực-năng lượng và chống biến đổi khí hậu.
Ngày 21/8, giá lúa gạo tại thị trường trong nước duy trì ổn định. Theo dự báo Việt Nam còn khoảng 2,67 triệu tấn gạo để xuất khẩu.
Cuộc chiến ở Ukraine đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu. Nga và Ukraine, thường được coi là “vựa lúa mỳ” của thế giới, nằm trong số những nhà sản xuất và xuất khẩu ngũ cốc và hạt có dầu quan trọng nhất.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 5/8/2023 về việc đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững trong giai đoạn hiện nay.
Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), với lượng dự trữ quốc gia hiện nay và chỉ mất khoảng 90 ngày để sản xuất một vụ lúa thì hoàn toàn yên tâm về an ninh lương thực, về chi tiêu cũng như chớp được thời cơ tốt nhất cho xuất khẩu.
Mới đây, Tân Hoa Xã dẫn thông tin từ Bộ Kinh tế Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) cho hay, UAE đã áp đặt lệnh cấm xuất khẩu và tái xuất khẩu gạo trong 4 tháng, đồng thời nhanh chóng tìm nguồn nhập khẩu gạo nhiều hơn từ các thị trường khác nhằm bù đắp lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ.
Hãng thông tấn RIA của Nga ngày 17/7 dẫn lời Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova cho biết Nga đã chính thức thông báo với Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên hợp quốc rằng Moscow phản đối việc gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen (thường được gọi là Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen).
Đầu tháng 6/2023, Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) tuyên bố ngừng hoạt động tại khu vực Dải Gaza. Chục ngày sau, cơ quan này tiếp tục thông báo: Họ sẽ phải cắt giảm một nửa khối lượng viện trợ lương thực cho Syria, do thiếu kinh phí. Tiếp sau đó, ngày 17/6, Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen - cơ chế cực kỳ quan trọng trong việc duy trì an ninh lương thực toàn cầu - một lần nữa bị đặt trước nguy cơ đổ vỡ.
Sáng 24/4, Hội nghị toàn cầu lần thứ 4 hệ thống lương thực thực phẩm bền vững do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đăng cai tổ chức đã khai mạc tại Hà Nội.
Ngày 22/4, Bộ trưởng Nông nghiệp các nước trong Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã nhóm họp tại TP Miyazaki, Tây Nam Nhật Bản, để tìm kiếm giải pháp nhằm đảm bảo nguồn cung cấp lương thực ổn định.
Bất chấp những nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong năm qua, nạn đói trên quy mô toàn cầu vẫn không hề suy giảm. Có lẽ, chúng ta cần một cách tiếp cận mới cho vấn đề nghiêm trọng này trong thời gian tới.
