TP Hồ Chí Minh: Nhiều tồn tại trong thu ngân sách, chi đầu tư xây dựng cơ bản
Qua kiểm toán ngân sách địa phương (NSĐP) năm 2021 tại TP Hồ Chí Minh, Đoàn kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) khu vực IV đã kiến nghị xử lý tài chính hơn 3.294 tỷ đồng. Ngoài ra, KTNN cũng phát hiện nhiều tồn tại trong thu ngân sách, chi đầu tư xây dựng cơ bản.
Nhiều khu đất chưa có quyết định giao, chưa xác định nghĩa vụ tài chính nhưng vẫn cho thuê
Về quản lý thu thuế, việc xây dựng kế hoạch kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế chưa đảm bảo một số tiêu chí tại ứng dụng phần mềm phân tích thông tin rủi ro của người nộp thuế (TPR). Cụ thể, một số doanh nghiệp thuộc trường hợp kiểm tra sau hoàn thuế theo quy định tại Thông tư 26/2015/TT-BTC chưa được Cục Thuế kiểm tra, thanh tra sau hoàn thuế trong thời hạn 1 năm kể từ ngày có quyết định hoàn thuế; quản lý nợ thuế chưa hoàn thành chỉ tiêu thu nợ được giao.
Về quản lý tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, còn tình trạng các khu đất đang được các tổ chức sử dụng nhưng chưa được xác định nghĩa vụ tài chính do các sở ngành chưa xác định giá đất; các khu đất chưa có quyết định giao đất, hợp đồng thuê đất hoặc hết hạn hợp đồng thuê đất đang tạm xác định nghĩa vụ tài chính theo bảng giá đất hàng năm.
KTNN cũng nêu rõ, về tuân thủ Luật và chế độ thu tại các đối tượng nộp thuế, kết quả kiểm tra, đối chiếu 281 doanh nghiệp có: 239 doanh nghiệp sai sót, chưa kịp thời trong việc chấp hành kê khai, nộp thuế. KTNN xác định và kiến nghị tăng thu NSNN 276,5 tỷ đồng, giảm thuế GTGT đầu vào được khấu trừ 23,9 tỷ đồng, giảm số lỗ doanh nghiệp kê khai 556,6 tỷ đồng; 26 doanh nghiệp có dấu hiệu kê khai thuế chưa đúng quy định. Ngoài ra, có 9 doanh nghiệp không cung cấp đầy đủ hồ sơ tài liệu phục vụ cho công tác đối chiếu thuế vi phạm quy định tại Điều 68 Luật KTNN, 2 doanh nghiệp có hoạt động mua bán xăng dầu nhưng không có giấy phép kinh doanh.
Về kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) nguồn ngân sách TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025 xây dựng, trình và được Thủ tướng Chính phủ thông báo thấp hơn so với tổng kế hoạch vốn khoảng 176.730 tỷ đồng.
Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu cho UBND TP nội dung “Bố trí vốn trung hạn bằng với giá trị vốn đã bố trí trong kế hoạch vốn (KHV) năm 2021 đối với các dự án đã có quyết định đầu tư nhưng chưa bồi thường, chưa thi công, chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu, chưa triển khai đầu tư xây dựng và chưa có khả năng tiếp tục triển khai thực hiện”. Theo đó, đã tạm dừng không tiếp tục bố trí vốn đối với 148 dự án đã giao KHV trong năm 2021, là những dự án đã có quyết định phê duyệt quyết định đầu tư, có khả năng dẫn tới nợ đọng xây dựng cơ bản.
Việc chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án trong hai giai đoạn đầu tư công, giai đoạn 2016-2020 và 2021-2025 chưa xác định và cân đối được nguồn vốn dẫn tới khi xây dựng KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 có 148 dự án đã có quyết định phê duyệt dự án không cân đối được nguồn vốn nên đề xuất tạm dừng chưa tiếp tục triển khai, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.
Cùng đó, ngân sách nhà nước năm 2021 không đảm bảo theo quy định; giao kế hoạch vốn cho 93 dự án nhưng sau đó không cân đối được nguồn vốn phải tạm dừng thực hiện; phân bổ kế hoạch vốn cho 2.666 dự án trước khi có quyết định điều chỉnh thời gian thực hiện, chưa tuân thủ quy định tại Điều 51 Luật Đầu tư công và khoản 3 Nghị quyết số 81/NQ-HĐND của HĐND TP; bố trí kế hoạch vốn năm 2021 cho 1.307 dự án chuyển tiếp từ giai đoạn 2016-2020 có thời gian bố trí vốn quá thời gian quy định.
Việc quản lý, thực hiện kế hoạch vốn đầu tư công (KHVĐTC) năm 2021 qua kiểm toán cho thấy, tổng số vốn KHĐTC của TP đã giải ngân đạt tỷ lệ 62%, thấp hơn tỷ lệ bình quân chung cả nước và thấp hơn tỷ lệ các chủ đầu tư đã đăng ký với UBND TP. Trong đó, 414 dự án được bố trí KHV 2.335 tỷ đồng nhưng chưa giải ngân; 73 dự án tỷ lệ giải ngân thấp hơn 30% KHV năm 2021 được giao, số vốn còn lại phải hủy bỏ 8.787 tỷ đồng; 532 dự án có tỷ lệ giải ngân thấp hơn tỷ lệ bình quân chung của TP, với giá trị KHV không được giải ngân 9.471 tỷ đồng.
Chi thường xuyên còn nhiều bất cập cần khắc phục
KTNN cũng chỉ ra rằng, trong lĩnh vực ngân sách, UBND quận là đơn vị dự toán trực thuộc UBND thành phố dẫn đến tình trạng không đảm bảo kịp thời kinh phí thực hiện nhiệm vụ cấp bách, quốc phòng, an ninh, công tác phòng, chống, khắc phục thiên tai, dịch bệnh và nhiệm vụ đột xuất trên địa bàn (do không còn kết dư ngân sách địa phương). Theo số liệu thu chi ngân sách đến thời điểm ngày 31/7/2021, có 10 quận, huyện bị hụt thu điều tiết ngân sách, tuy nhiên ngân sách TP chưa bố trí đủ nguồn kinh phí phòng, chống dịch COVID-19 các quận.
Lĩnh vực chi các dịch vụ công ích đô thị còn tồn tại, hạn chế. Hầu hết các quận, huyện được kiểm toán chưa triển khai thực hiện hoặc thực hiện chưa phù hợp; chưa thực hiện đấu thầu hoặc thực hiện đấu thầu chậm so với chủ trương của TP; xây đơn giá dự toán để thực hiện đấu thầu chưa phù hợp quy định.
Về kế toán và quyết toán ngân sách, qua kiểm toán cho thấy, TP Hồ Chí Minh vẫn tồn đọng số dư tạm ứng ngoài dự toán bằng lệnh chi tiền, chưa thu hồi kịp thời theo quy định tại Điều 6 Luật NSNN 22.603,8 tỷ đồng. Tại thời điểm kiểm toán, Kho bạc Nhà nước (KBNN) còn theo dõi khoản tạm ứng 94,5 tỷ đồng, được UBND TP phê duyệt sử dụng từ nguồn dự phòng ngân sách TP bố trí cho các công trình khẩn cấp phòng, chống dịch bệnh COVID-19, UBND TP đã chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu quyết định giao kế hoạch vốn cho các công trình nêu trên từ nguồn dự phòng ngân sách năm 2022 bố trí cho chi đầu tư phát triển, Sở Tài chính nhập dự toán nguồn chi đầu tư phát triển, tuy nhiên tại thời điểm kiểm toán vẫn chưa được Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất ghi danh mục KHV đầu tư năm 2022 theo quy định…
Trong giai đoạn 2015-2021, trên địa bàn thành phố có 27 dự án trường phổ thông tư thục được cấp phép; 284 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, 36 khu đất được giao theo hình thức chỉ định. Tuy nhiên chỉ có 2 dự án được Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận, trình UBND TP ban hành quyết định chủ trương đầu tư; có 36 dự án được Cục Thuế phê duyệt và ban hành quyết định miễn giảm tiền thuê đất để thực hiện XHH lĩnh vực giáo dục dạy nghề…
Qua kiểm toán ngân sách địa phương (NSĐP) năm 2021 tại TP Hồ Chí Minh, Đoàn kiểm toán của KTNN khu vực IV đã kiến nghị xử lý tài chính 3.294 tỷ đồng, gồm: Nộp ngân sách Nhà nước (NSNN) 361 tỷ đồng; thu hồi, giảm chi NSNN hơn 2.376 tỷ đồng; giảm lỗ của doanh nghiệp 556 tỷ đồng; kiến nghị khác hơn 1.737 tỷ đồng.