Quảng Nam - Đà Nẵng phối hợp đảm bảo an ninh nguồn nước và ứng phó biển đổi khí hậu

Ngày 29/8, tại TP Đà Nẵng, UBND tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng phối hợp tổ chức hội thảo và ký kết thỏa thuận phối hợp quản lý tổng hợp tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam – Đà Nẵng.

Tại hội thảo, Quảng Nam và Đà Nẵng đã có đánh giá chung, việc vận hành các công trình hồ chứa thủy điện, thủy lợi trên lưu vực nếu không hợp lý sẽ làm suy giảm, cạn kiệt dòng chảy trên lưu vực sông, nhất là ở hạ lưu các công trình hồ chứa, đập dâng thủy lợi, thủy điện, đặc biệt là vào mùa khô những năm hạn hán, thiếu nước, chẳng hạn như sông Vu Gia ở hạ lưu thủy điện Đăk Mi 4 và hạ lưu đập dâng An Trạch.

Bên cạnh đó, việc sử dụng nước thiếu hiệu quả, vận hành các công trình hồ chứa chưa hợp lý trong khi nhu cầu dùng nước ngày một gia tăng do phát triển kinh tế xã hội sẽ càng làm giảm rõ rệt khả năng đáp ứng nhu cầu nước vào mùa khô. Điều đó cho thấy Quảng Nam và Đà Nẵng đang đứng trước thách thức lớn về bảo đảm an ninh nguồn nước cho phát triển phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Được biết, hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn có diện tích lưu vực 10.350 km2 , bắt nguồn từ địa bàn tỉnh Kon Tum chảy qua tỉnh Quảng Nam, TP Đà Nẵng và đổ ra Biển Đông. Vu Gia - Thu Bồn là một trong 10 hệ thống sông lớn của Việt Nam, có tổng lượng dòng chảy năm trung bình nhiều năm đạt 19.347 triệu m3/năm (tương ứng với lưu lượng nước trung bình nhiều năm khoảng 614 m3/s).

Theo ông Hồ Quang Bửu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam: Ngoài việc tiếp tục duy trì thể chế liên tỉnh - thành phố để hợp tác, điều phối các hoạt động liên quan tới quản lý tổng hợp tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam - Đà Nẵng.

Đà Nẵng và Quảng Nam cần cùng nhau nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ để đề xuất các giải pháp quản lý tổng tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu như: Giảm thiểu tác động của các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội trên lưu vực đến tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu;  Vận hành các công trình điều tiết, sử dụng nước quy mô lớn hợp lý, hài hoà, đa mục tiêu, chú trọng các công trình thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn;

Điều hòa, phân phối nguồn nước trong trường hợp hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, lũ lụt; duy trì dòng chảy tối thiểu;  Giám sát, ứng phó, khắc phục tác hại và sự cố ô nhiễm nguồn nước do các hoạt động khai thác, sử dụng nước và xả thải vào nguồn nước gây ra; đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải của nguồn nước; Gia cố, cải tạo lòng, bờ sông; giảm thiểu tác động của các hoạt động khai thác khoáng sản khác trên sông, suối, hồ chứa; 

Cải tạo, khôi phục nguồn nước, bảo tồn các hệ sinh thái, cải thiện chất lượng nước, các khu đất ngập nước…; Bảo vệ, phục hồi và phát huy các giá trị di sản văn hóa liên quan đến tài nguyên nước, như du lịch, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí... 

Ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho rằng bảo đảm an ninh nguồn nước tại hai địa phương là việc làm cấp thiết cho phát triển phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Do vậy, Đà Nẵng và Quảng Nam cần có quy chế phối hợp ứng phó, khắc phục sự cố ô nhiễm nguồn nước trên lưu vực được xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai thực hiện.

Trong đó, xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mỗi địa phương trong việc xác định rõ nguyên nhân, tổ chức, cá nhân gây ra sự cố; phối hợp giảm thiểu tác hại do sự cố gây ra; giám sát, đánh giá mức độ suy giảm chất lượng nước, thiệt hại do sự cố gây ra để yêu cầu đối tượng gây ra sự cố bồi thường thiệt hại trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn;

Lập Bản đồ các nguồn thải lớn, xả vào lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý; Tổ chức các đợt phối hợp kiểm tra, giám sát các hoạt động xả nước thải vào nguồn nước (đối với các nguồn thải lớn, nguy hại, có nguy cơ ảnh hưởng đến vấn đề cấp nước sinh hoạt) được ban hành và tổ chức thực hiện;  Các mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu trên lưu vực được xây dựng và hoạt động hiệu quả...