Giải pháp để giảm tình trạng mắc ung thư ở Việt Nam

• Các chuyên gia đầu ngành Việt Nam cập nhật kiến thức phòng, trị ung thư mới
• Trào ngược dạ dày, thực quản nếu không điều trị dứt điểm có thể dẫn tới ung thư

Phần lớn người bệnh đều phát hiện muộn

Theo thông tin từ Bệnh viện K, năm 2020, Việt Nam xếp thứ 91/185 quốc gia về tỷ suất mắc ung thư mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này tương ứng của năm 2018 là 99/185 và 56/185. Như vậy, có thể thấy là tình hình mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh. Tình hình này cũng tương tự với nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Ý, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong do ung thư tại các quốc gia này lại giảm.

Vì sao tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam lại tăng nhanh? Theo phân tích của chuyên gia, hầu hết người bệnh ung thư khi phát hiện đã ở giai đoạn tiến triển nên tỷ lệ tử vong cao. Có mặt tại Bệnh viện K vào một ngày cuối năm, chúng tôi gặp cảnh người bệnh đông đúc đến đây chờ khám và xếp hàng thanh toán, làm các thủ tục. Nhiều người bệnh điều trị tại đây có hoàn cảnh hết sức thương tâm, đặc biệt có bệnh nhân tuổi còn trẻ nhưng đã mắc ung thư giai đoạn cuối. 

Vừa vào điều trị tại Bệnh viện K hơn 1 tuần nay, chị L.P.L (40 tuổi, Hà Nội) được chẩn đoán mắc ung thư dạ dày giai đoạn cuối. Nửa tháng trước khi vào nhập viện, chị L thấy đau bụng dữ dội, đau xuyên qua lưng vào xương, chị tới Bệnh viện Bạch Mai thăm khám. Tại đây, chị được các bác sĩ cho nội soi dạ dày, phát hiện khối u và kết quả sinh thiết cho thấy chị bị ung thư dạ dày. Chị L là trường hợp đáng tiếc khi mắc ung thư giai đoạn cuối mới phát hiện khi tuổi đời còn trẻ.

Chị L chia sẻ, chị bị đau dạ dày đã vài năm, chỉ nội soi lần đầu, thỉnh thoảng bị đau lại, chị mua đơn thuốc cũ uống. Gần đây, có biểu hiện mệt mỏi, đau bụng, nhưng tới khi đau đến mức không chịu nổi, chị mới tới bệnh viện khám và kết quả khiến chị sững sờ. Theo bác sĩ điều trị, trường hợp của chị L đến viện đã ở giai đoạn muộn nên không can thiệp phẫu thuật hay điều trị hóa chất được, mà chỉ điều trị giảm đau.

Tương tự, anh P.V.B (58 tuổi, ở Ninh Bình) thấy nuốt khó, nuốt nghẹn đến Bệnh viện K khám thì được chẩn đoán ung thư thực quản giai đoạn 3. Vợ anh B kể, anh B thỉnh thoảng bị đau dạ dày, ợ nóng, cách đây vài năm lên bệnh viện tỉnh khám, bác sĩ bảo trào ngược dạ dày thực quản. GS.TS Nguyễn Khánh Trạch, Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam cho biết, nhiều người cứ nghĩ trào ngược dạ dày thực quản điều trị đơn giản, nhưng đây là bệnh mãn tính, nếu để lâu dài không chữa dứt điểm, tái phát nhiều lần dễ dẫn đến ung thư thực quản.

Theo Bệnh viện K, ung thư dạ dày là một trong 5 loại ung thư phổ biến nhất đối với nam giới tại Việt Nam, gồm: Ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tiền liệt tuyến (chiếm khoảng 65.8% tổng các loại ung thư). Ở nữ giới, ung thư dạ dày cũng đứng trong 5 bệnh ung thư phổ biến nhất gồm: Ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan (chiếm khoảng 59.4% tổng các loại ung thư).

Phát hiện sớm ung thư, khả năng chữa khỏi càng cao.

Nên có thói quen khám sức khỏe định kỳ

Theo các bác sĩ Bệnh viện K, một trong những nguyên nhân khiến số người mắc và tử vong vì ung thư ở Việt Nam tăng nhanh là tỷ lệ người sử dụng rượu bia, thuốc lá gia tăng, trong đó hút thuốc lá là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi; lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra các loại ung thư như ung thư miệng, họng, gan, vú, đại trực tràng. Chế độ ăn uống không hợp lý như ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc (gạo, lạc…), hay thực phẩm chế biến sẵn (thịt hun khói, cá muối…)  đóng vai trò 35% nguyên nhân gây ung thư (như ung thư vú, thực quản, đại trực tràng…). Thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng….

Bác sĩ Bệnh viện K khuyến cáo, sàng lọc phát hiện sớm có vai trò quan trọng trong điều trị ung thư, khi phát hiện ở giai đoạn sớm thì việc điều trị càng hiệu quả và tiết kiệm về chi phí, ngược lại nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì điều trị gặp nhiều khó khăn và để lại gánh nặng lớn về kinh tế.

Những năm gần đây, các phương pháp điều trị ung thư tân tiến, kỹ thuật và thuốc mới được nghiên cứu đã có sự tiến bộ vượt bậc. Nếu như trước đây, phải sau nhiều năm các thuốc mới điều trị ung thư mới được sử dụng trên bệnh nhân Việt Nam, thì ngày nay khoảng cách này đã được rút ngắn lại. Đặc biệt, các kỹ thuật xạ trị hiện đại như VMAT, IMRT… phẫu thuật nội soi, Robot, xạ phẫu Gamma Knife... cũng đã được triển khai tại Bệnh viện K cũng như một số trung tâm ung bướu khác trên cả nước. Nhờ đó, rất nhiều người bệnh đã điều trị thành công, quay trở về cuộc sống thường. 

Ung thư là một trong những bệnh lý không lây nhiễm và đã được Chính phủ đưa vào Chương trình quốc gia y tế - dân số và Chương trình sức khỏe Việt Nam nhằm tiến tới mục tiêu kiểm soát tình trạng ung thư tại Việt Nam. Ngành ung thư cũng đã có nhiều nỗ lực giảm nhẹ gánh nặng ung thư trên phạm vi cộng đồng như tập trung đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về dự phòng ung thư, phát hiện sớm ung thư, triển khai tăng cường khám sàng lọc ung thư ở quy mô rộng hơn, đặc biệt ưu tiên sàng lọc các ung thư thường gặp, có khả năng điều trị hiệu quả và phát hiện bằng các phương tiện có thể tiến hành trên quy mô lớn.

Theo khuyến cáo của bác sĩ Bệnh viện K, mỗi người dân cần duy trì thói quen khám sức khoẻ định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư. Ngoài ra, người dân không hút thuốc lá, thuốc lào, rượu bia, chất kích thích. Hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối, tránh đồ uống có đường. Không ăn thực phẩm mốc, ôi thiu, thực phẩm nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trọng... Xây dựng chế độ tập luyện, nghỉ ngơi hợp lý, giữ tinh thần thoải mái, tích cực. Sinh hoạt tình dục lành mạnh, an toàn và thực hiện tiêm chủng đầy đủ các bệnh lây nhiễm như viêm gan B; HPV…