Đi tìm giải pháp kiến tạo không gian sống xanh trong đô thị

Chiều 26/7, tại Hà Nội, Tạp chí Môi trường và Cuộc sống tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Bảo vệ không gian xanh đô thị” nhằm trao đổi, ghi nhận ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý về thực trạng thiếu không gian xanh trong các khu đô thị và những hệ lụy từ tình trạng này.

Nhà báo Khánh Toàn, Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống chia sẻ, quá trình đô thị hóa mang lại cho các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh một bộ mặt mới khang trang hiện đại hơn, nhưng đi liền với đó là phần không gian xanh, không gian công cộng ngày càng bị thu hẹp.

"Việc tuỳ tiện điều chỉnh quy hoạch cũng khiến không gian xanh bị giảm đi đáng kể, nhiều diện tích được quy hoạch làm khu cây xanh nhưng cũng đc điều chỉnh công năng sang nhà chung cư thương mại, dịch vụ, văn phòng. Ngoài việc diện tích cây xanh đang bị thu hẹp thì các ao, hồ cũng bị giảm đi rất nhiều do phát triển đô thị”, ông Toàn nêu thực trạng.

Ths. Trần Thị Thanh Ý, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Quy hoạch và phát triển đô thị, thông tin thêm, trong các văn bản chính sách của Việt Nam đã đề cập vấn đề cây xanh đô thị nhiều và đầy đủ theo tầng nấc.

“Cây xanh là lá phổi của toàn đô thị, có những con số để so sánh rằng nếu diện tích không gian xanh của đô thị từ độ khoảng 20-50% thì sẽ giảm được nhiệt độ của đô thị từ 3-7 độ, một con số rất đáng kể”, bà Ý nhấn mạnh.

Trong khi đó, KTS Đinh Đăng Hải, Chuyên gia cao cấp thuộc Chương trình Thành phố Sống tốt cho biết, không gian xanh đều có trong các quy chuẩn, quy chuẩn phát triển không gian xanh đô thị như diện tích bình quân.

Ông Hải nhấn mạnh lợi ích sức khỏe của không gian xanh với người dân, nhất là nhóm yếu thế như người già, trẻ nhỏ, bởi đó là nơi họ rèn luyện thể chất, nâng cao sức khỏe. “Cái khó khi quy hoạch không gian sống xanh tại các đô thị như trường hợp của Hà Nội là đô thị lịch sử có từ hàng nghìn năm, quỹ đất không còn để phát triển cây xanh”, ông Hải nói. “Bức tranh toàn cảnh cho thấy để đạt quy chuẩn ban đầu rất khó”.

Tiến sĩ Nguyễn Thế Đồng, Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cũng đánh giá, hiện nay, tất cả đô thị đang rất thiếu không gian xanh, chưa đảm bảo được không gian xanh như các quy chuẩn.

Ngoài các nguyên nhân khách quan như quỹ đất eo hẹp, ông Đồng cho rằng, “nguyên nhân nữa của việc thiếu mảng xanh đô thị, có thể nói đến con người quản lý đô thị, chính sách đô thị”. “Cơ quan quản lý cần có trách nhiệm chung thực hiện theo Luật hay tại những quy chuẩn đã có, để có tầm nhìn dài hạn về vấn đề không gian xanh”, ông Đồng nhấn mạnh.

Bàn về giải pháp giải tỏa ''cơn khát'' không gian xanh đô thị, KTS Đinh Đăng Hải cho biết: Cây xanh chiếm phần lớn trong công viên nên việc quy hoạch cây xanh tại các công viên, không gian công cộng thì số lượng và diện tích không gian xanh sẽ tăng.

“Nhìn từ kinh nghiệm quốc tế từ Canada, Singapore, Thái Lan, chúng ta cần có ưu tiên từ cấp quốc gia đến địa phương. Tại nhiều thành phố, họ có các hội đồng phát triển cây xanh đô thị thực hiện thiết kế, đầu tư thực hiện phát triển không gian công cộng”, ông Hải nói.

Tại tọa đàm, các chuyên gia cũng tin rằng, các cấp ngành cần tính toán chính sách hỗ trợ các nhóm, tổ chức, thành phần kinh tế, khu vực ngoài nhà nước tham gia phát triển không gian công cộng vì thực tế có các doanh nghiệp đã đầu tư trồng cây xanh, tạo không gian xanh rất hiệu quả.

Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường tuyên truyền để phát huy vai trò của cộng đồng, người dân trong việc kiến tạo, mở rộng không gian xanh đô thị.