Đẩy mạnh thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá tại Việt Nam

• Ngừng bán thuốc lá trong Vatican
• Thâm nhập “thế giới” thuốc lá lậu
• Cai nghiện thuốc lá không nhờ vào “phép lạ”

Công ước khung FCTC ra đời với quyết tâm dành ưu tiên cho quyền bảo vệ sức khoẻ công cộng. Tổ chức Y tế thế giới đánh giá, sự lan rộng của nạn dịch thuốc lá là một vấn đề toàn cầu với những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khoẻ công cộng, đòi hỏi phải có sự hợp tác quốc tế và sự tham gia rộng rãi nhất của tất cả các nước để đối phó với nạn dịch này.

Các bằng chứng khoa học đã chứng minh một cách rõ ràng rằng việc sử dụng thuốc lá và phơi nhiễm với khói thuốc là nguyên nhân dẫn đến tử vong, bệnh tật và tàn phế.

Trong khi đó, sự gia tăng trong tiêu thụ và sản xuất thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá khác trên toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển tạo ra gánh nặng đối với các gia đình, người nghèo và các hệ thống y tế quốc gia. Sau hơn 10 năm thực hiện Công ước khung FCTC, Việt Nam đã đạt được nhiều thành công trong việc giảm tác hại của thuốc lá.

Cụ thể, tỷ lệ người nghiện thuốc lá ở nam giới trưởng thành đã giảm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên cũng giảm đáng kể, nhận thức của người dân về tác hại thuốc lá cũng tăng lên rất nhiều. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề mà chúng ta cần phải đẩy mạnh thực hiện để nỗ lực giảm tác hại thuốc lá đạt hiệu quả cao hơn, đó là các chính sách kiểm soát thuốc lá.

Điều 5.3 của Công ước khung FCTC đã quy định rất rõ: “Các quốc gia thành viên có trách nhiệm xây dựng các quy định cụ thể cho nước mình, nhằm bảo vệ các chính sách kiểm soát thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá,… thúc đẩy xã hội không nhận tài trợ hay hỗ trợ của các doanh nghiệp thuốc lá, không được hỗ trợ tài chính, giảm thuế hoặc trợ cấp cho ngành công nghiệp thuốc lá…”.

Về vấn đề này, bác sỹ Nguyễn Trọng An, Điều phối Liên minh phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN), Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng cho rằng: “Việt Nam đã ký phê chuẩn FCTC từ năm 2004, nhưng điều khoản 5.3 của Công ước khung FCTC cho tới nay chưa được quan tâm thực hiện đúng mức ở Việt Nam, gây khó khăn và làm hạn chế đáng kể các cố gắng triển khai hiệu quả chiến lược quốc gia phòng chống tác hại của thuốc lá”.

Bác sỹ An cũng khẳng định: “Việt Nam đã, đang và có thể sẽ tiếp tục ở vị trí tụt hậu trong khu vực ASEAN về thực thi Công ước FCTC”.

Cần tăng cường chính sách kiểm soát thuốc lá.

Các nghiên cứu của Tổ chức Nhịp cầu Sức khỏe (Health Bridge Canada) tại Việt Nam đã chỉ ra rằng sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá đang ngăn ngừa tiến trình hình thành chính sách và thực thi chính sách kiểm soát thuốc lá ở Việt Nam tuân thủ theo Công ước khung FCTC. Bởi vậy, tại Hội thảo “Thúc đẩy thực hiện Công ước quốc tế về kiểm soát thuốc lá – các quy định của điều khoản 5.3 tại Việt Nam do Vụ Báo chí – Xuất bản và Vụ Các vấn đề xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức ngày 6-12 tại Hà Nội.

Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam đã kiến nghị: Ban Tuyên giáo Trung ương sớm có sự chỉ đạo, hướng dẫn cho toàn bộ cán bộ Đảng viên gương mẫu chấp hành quy định của Công ước FCTC và Luật Phòng chống tác hại thuốc lá 2012; mong muốn Chính phủ có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá đến việc xây dựng chính sách có liên quan đến thuế và bảo vệ sức khỏe nhân dân theo quy định của Công ước.

Đồng thời đề xuất đưa việc thực thi điều 5.3 của Công ước FCTC vào nội dung chương trình phòng chống tham nhũng quốc gia; đề nghị các bộ, ngành chức năng xây dựng Kế hoạch hành động cụ thể trong giai đoạn 2018-2020 và phòng chống tác hại thuốc lá và thực hiện Công ước FCTC.

Trước những tác hại khôn lường của thuốc lá gây ra, Chính phủ và các đơn vị, bộ, ngành liên quan cần phải có hành động cụ thể, thiết thực, tích cực thực hiện các quy định về phòng chống tác hại của thuốc lá.