Sai phạm tràn lan, xử lý chưa kiên quyết (Bài cuối)
Ngoài tình trạng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh vẫn còn những điểm nóng vi phạm về TTXD với quy mô diện tích vi phạm rất lớn, thì cách kiểm tra, giám sát, xử lý về vi phạm TTXD không bình thường ở một số nơi đang gây nhức nhối dư luận, người dân…
"Sai phép nhưng không thuộc phạm vi xử lý" (?)
Để giải quyết vụ việc nhà số 21/21 đường Nguyễn Ngọc Phương, phường 19, quận bình Thạnh của bà Vũ Thị Hội Diễm, Phó phòng Quản lý đô thị (QLĐT), Đội trưởng Đội quản lý TTXD quận Bình Thạnh liên tiếp bị người dân phản ánh xây dựng sai phép, lấn chiếm hẻm… gây bức xúc dư luận, ngày 24/6 vừa qua UBND TP Hồ Chí Minh đã giao Sở Xây dựng khẩn trương phối hợp với UBND quận Bình Thạnh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đầu tư xây dựng đối với căn nhà này.
Sau khi Sở Xây dựng báo về vụ việc, ngày 10/8, UBND thành phố tiếp tục giao UBND quận Bình Thạnh phối hợp với Sở Xây dựng khẩn trương rà soát, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính đối với nhà số 21/21. UBND thành phố cũng giao Sở TNMT phối hợp với UBND quận Bình Thạnh rà soát việc cấp "sổ hồng" đối với căn nhà này và xem xét, xử lý trong trường hợp có sai sót.
Trả lời về việc xây dựng sai phép của bà Vũ Thị Hội Diễm tại căn nhà trên, ngày 27/9 vừa qua, ông Huỳnh Lê Công Trường, Phó Chánh Thanh tra Sở Xây dựng đã thông tin, ngày 7/7, Thanh tra Sở xây dựng đã phối hợp với UBND quận Bình Thạnh và UBND phường 19 kiểm tra công trình này.
Thời điểm đó công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng nhưng đoàn kiểm tra xác định tại tầng 2 của căn nhà có một phần xây dựng tăng diện tích so với giấy phép được cấp là 0,55 x 3m, kết cấu sảnh bê tông cốt thép. Tại tầng 3 phần xây dựng tăng so với giấy phép cũng có diện tích tương tự. Riêng tầng mái được thay đổi từ mái dốc thành mái bằng, kết cấu bê tông cốt thép. Trước đó, tại buổi làm việc do Phòng QLĐT và Thanh tra quận Bình Thạnh tổ chức vào ngày 28/8 để bàn hướng xử lý đối với căn nhà của bà Diễm, đại diện Đội Thanh tra xây dựng địa bàn cũng đã đề nghị: Việc xây dựng không đúng giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà do UBND quận Bình Thạnh cấp đối với nhà số 21/21 Nguyễn Ngọc Phương cần phải được xử lý theo quy định.
Đại diện Thanh tra xây dựng cũng khẳng định, theo chỉ đạo của UBND thành phố ngày 10/8, việc xử lý vi phạm thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh. Báo cáo với UBND thành phố và Sở Xây dựng về việc xây dựng nhà số 21/21 vào ngày 19/10 vừa qua, ông Hồ Phương, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh đã liên tiếp khẳng định: Đội Thanh tra xây dựng địa bàn quận Bình Thạnh xác định nhà số 21/21 Nguyễn Ngọc Phương do bà Vũ Thị Hội Diễm và chồng làm chủ đầu tư xây dựng sai nội dung giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà ở và giấy xác nhận điều chỉnh do UBND quận Bình Thạnh cấp. Nhưng hành vi xây dựng sai phép này không thuộc trường hợp phải xử lý vi phạm.
Trong khi đó, cũng tại báo cáo này ông Hồ Phương đã nói rõ là căn nhà trên có diện tích đất 61,9m2, diện tích xây dựng trước đây là 41,2m2 và tổng diện tích sàn trước khi sửa chữa, cải tạo chỉ có 127,6m2, đã được UBND quận Bình Thạnh cấp "sổ hồng" vào ngày 18/7/2013. Ngày 18/8/2017, UBND quận Bình Thạnh cấp giấy phép sửa chữa, cải tạo nhà ở cho vợ chồng bà Diễm với mục đích cải tạo tăng diện tích tầng 1, 2, 3 và mái che cầu thang với tổng diện tích sàn xây dựng mới lên đến 123,5m2. Đến ngày 1/9/2017, UBND quận Bình Thạnh cấp giấy xác nhận điều chỉnh nội dung giấy phép xây dựng trên với tổng diện tích sàn xây dựng giảm còn 79,3m2. Do đó, ngày 30/12/2019, khi Sở TNMT cấp sổ cho vợ chồng bà Diễm, tổng diện tích sàn xây dựng căn nhà này đã tăng lên 182,5m2.
Giải thích vì sao việc cấp phép xây dựng đối với căn nhà này giảm từ 123m2 xuống còn 79m2, một người dân ở quận Bình Thạnh cho biết, lúc đầu chủ nhà xin cấp phép xây dựng luôn cả phần sân và hẻm, nhưng sau đó buộc phải giảm diện tích xây dựng xuống gần phân nửa.
Diện tích sàn xây dựng của căn nhà trên tăng thêm nhiều như vậy, nhưng trong văn bản báo cáo UBND thành phố và Sở Xây dựng, ông Hồ Phương đã viện dẫn biên bản kiểm tra công trình của Đội Thanh tra xây dựng địa bàn đối với nhà số 21/21 Nguyễn Ngọc Phương với nội dung: "Ban công trước nhà tại tầng 2 và 3 diện tích 0,6m x3m là hiện trạng cũ, có thể hiện trong chủ quyền, không xây dựng phía trước nhà tại tầng 2 và 3, không tăng mật độ xây dựng, đề xuất không xử lý". Đồng thời Phó Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh cũng cho rằng, thời điểm căn nhà trên được xây dựng, thẩm quyền kiểm tra, xử lý sai phạm xây dựng nếu có thuộc Thanh tra Sở Xây dựng.
Trong khi đó, người dân bức xúc đặt vấn đề: Tổng diện tích sàn nhà cũ chỉ hơn 127m2, UBND quận cấp phép cải tạo tăng diện tích các tầng thêm 79m2 qua việc cải tạo tăng diện tích cả 3 tầng và mái che cầu thang, nay diện tích sàn xây dựng được công nhận lên đến 182m2. Như vậy không thể nói căn nhà này chỉ sửa chữa, cải tạo theo hiện trạng cũ. Đối với yêu cầu phối hợp với Sở TNMT rà soát việc cấp "sổ hồng" cho nhà số 21/21 của UBND thành phố, ông Hồ Phương cho rằng đến khi báo cáo với thành phố, UBND quận Bình Thạnh chưa nhận được đề nghị phối hợp của Sở TNMT.
Thực tế cho thấy, căn nhà số 21/19 nằm sát cạnh nhà 21/21 Nguyễn Ngọc Phương đã phải lùi ranh tường vào cả mét, căn nhà 21/23 nằm dọc phía trước 2 căn nhà trên cũng phải lùi ranh tường vào vài chục cm. Thế nhưng nhà số 21/21 của vợ chồng bà Vũ Thị Hội Diễm cả ranh tường trước nhà và ban công đều lòi hẳn ra đến gần 2m so với nhà sát cạnh. Đã vậy, căn nhà này còn xây cổng chặn luôn hẻm để làm sân trong khi đây là một hướng tiếp cận về PCCC cho các căn nhà xung quanh.
"Đo vẽ một đằng, báo cáo một nẻo"
Liên quan đến vụ việc hơn 2 năm người dân không được hoàn công nhà do các cơ quan chức năng của quận Bình Thạnh "đo vẽ một đằng, báo cáo một nẻo", trong thông báo với chủ nhà vào ngày 27/4 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho biết: Chủ tịch UBND thành phố đã có văn bản giao Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh khẩn trương giải quyết dứt điểm, nhưng đến nay vụ việc vẫn chưa có hồi kết…
Năm 2019, bà Nguyễn Thị Hằng được UBND quận Bình Thạnh cấp 2 Giấy phép xây dựng cho 2 căn nhà số 139A và 139/4 Bùi Hữu Nghĩa, phường 1. Sau thời gian xây nhà theo giấy phép được cấp, tháng 11/2021 bà Hằng nộp hồ sơ hoàn công cho 2 căn nhà trên.
Ngày 24/12/2021 Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai quận Bình Thạnh đã có phiếu chuyển hồ sơ hoàn công nhà đến Phòng Quản lý đô thị (QLĐT) quận để đơn vị này kiểm tra việc thực hiện theo giấy phép xây dựng. Ngày 31/12, cán bộ Phòng QLĐT quận xuống kiểm tra hiện trạng xây dựng, trên biên bản kiểm tra không hề ghi nhận số liệu, thông tin gì xác định 2 căn nhà trên xây dựng sai phép. Ngay sau đó, ngày 7/1/2022 Phòng QLĐT gửi giấy mời cho bà Hằng về việc kiểm tra lại xây dựng 2 căn nhà và 3 ngày sau, đích thân Phó Phòng QLĐT quận xuống kiểm tra, lập biên bản hiện trạng 2 căn nhà bà Hằng.
Giống như lần trước, lần kiểm tra này trên biên bản cũng không ghi số liệu, nội dung gì cụ thể. Tuy nhiên, đến ngày 16/2/2022 bà Hằng nhận được văn bản của Chi nhánh Văn phòng đăng lý đất đai với nội dung nhà xây dựng trên diện tích lộ giới hẻm 2m không được cấp phép nên không được hoàn công. Từ đó đến nay bà Hằng liên tục khiếu nại, kiến nghị về số liệu đo vẽ thực tế diện tích xây dựng nhà được ghi sai trên các văn bản của UBND quận Bình Thạnh và Phòng QLĐT.
Bà Hằng cho biết, đến nay 2 căn nhà của bà đã 7 lần được các đoàn của quận xuống kiểm tra, đo vẽ lại. Trong đó kết quả đo vẽ của đoàn liên ngành với 9 thành viên, do Thanh tra quận Bình Thạnh chủ trì vào ngày 27/9 vừa qua đã đưa ra số liệu chính xác.
Biên bản ghi nhận việc đo đạc hiện trạng thực tế của Thanh tra quận Bình Thạnh đã ghi rõ kết cấu thực tế đối với bức tường nhà cũ được giữ lại làm tường rào nằm trong lộ giới hẻm: "Tầng 1 tường gạch cao 2,35m tiếp giáp hẻm, phía trên gắn khung sắt kích thước 0,4m x 5,76m trang trí, có khoét lỗ thông gió. Tầng 2 và 2 gồm một phần khung sắt, một phần thạch cao khung nhôm kiếng, gắn rời từng tầng"… Thế nhưng sau đó, UBND quận Bình Thạnh đã ra thông báo với nội dung nhà bà Hằng vi phạm giống như báo cáo của Phòng QLĐT trước đó. Bức xúc với kiểu số liệu kiểm tra, đo vẽ thực tế một đằng, báo cáo một nẻo, bà Hằng đã khiếu nại thông báo kết luận của UBND quận Bình Thạnh.
Trưng ra bản cam kết và có xác nhận đồng ý của UBND phường 1, bà Hằng giải thích, do giấy phép xây nhà mới buộc phải lùi ranh tường vào trong đối với đoạn hông nhà phía sau nằm tiếp giáp với hẻm. Vì vậy bà vẫn giữ lại phần tường nhà cũ bên ngoài ranh tường mới để giữ phần đất được công nhận trên "sổ hồng".
Bà Hằng xin phép và tháng 1/2022 được UBND phường 1 đồng ý cho cải tạo bức tường cũ lại thành tường rào nhằm bảo vệ tài sản. Tường rào này không ảnh hưởng hay liên kết gì với phần diện tích được phép xây dựng mới, nhưng Phòng QLĐT liên tục cho rằng bà đã xây 3 tầng trên phần diện tích phải chừa lại rồi lấy đó làm lý do để từ chối cho hoàn công. Do vậy, suốt 2 năm qua bà Hằng phải đi lại nhiều lần đến nhiều cơ quan của quận Bình Thạnh và UBND thành phố để khiếu nại về việc "số liệu đo vẽ một đằng, báo cáo một nẻo" của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận Bình Thạnh.
Báo cáo với thường trực UBND quận và Thanh tra quận Bình Thạnh về xử lý đối với 2 căn nhà trên vào ngày 13/9 vừa qua, ông Nguyễn Viên Tịnh, Phó Chủ tịch UBND phường 1 đã nói rõ: Theo ý kiến của Đội Thanh tra xây dựng phụ trách địa bàn, phần diện tích vi phạm đối với nhà 139/4 theo các văn bản của quận là nhỏ, tạm. Nếu phù hợp theo quy định hiện hành thì đề xuất cho phép tồn tại. Đối với nhà 139A, theo văn bản của UBND quận hiện chưa thực hiện mở rộng hẻm trong khi chủ nhà có đăng ký sửa chữa là phù hợp, đề nghị xem xét cho tồn tại.
Từ đó UBND phường 1 kiến nghị quận Bình Thạnh rằng phần diện tích tại tầng 1 nhà số 139A có diện tích 2,95m2; tầng 2, 3 lắp khung sắt tạm để chống trộm, kiến nghị UBND quận cho tồn tại đối với phần diện tích thuộc lộ giới hẻm 2m do có kết cấu tạm, hiện chưa có chủ trương mở rộng hẻm. UBND phường 1 cũng kiến nghị quận Bình Thạnh xem xét lại quy hoạch của hẻm 139 Bùi Hữu Nghĩa vì thực tế chỉ có 2 hộ dân sử dụng, hẻm cũng chỉ dài 20m để tạo điều kiện cho người dân khi xây dựng mới công trình. Tuy nhiên, kiến nghị này không được UBND quận Bình Thạnh chấp thuận. Trong các văn bản sau đó, quận Bình Thạnh vẫn lấy số liệu đo vẽ được cố tình ghi sai do Phòng QLĐT và cơ quan chuyên môn tự đưa ra.
Trả lời phóng viên về vụ việc trên, ông Hồ Phương, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh cho rằng phần tường rào này "Không đủ điều kiện cấp phép xây dựng do không đảm bảo chiều rộng hẻm tối thiểu 2m theo quy định". Về nội dung các cơ quan chuyên môn của quận 6-7 lần báo cáo không đúng hoặc cố tình ghi sai số liệu do vẽ, kiểm tra thực tế, ông Hồ Phương nêu ra nhiều lý do, trong đó có việc "Công trình đã hoàn thiện, xây tường bao nên không đo được kích thước phủ bì tường cột cạnh tiếp giáp nhà liền kề. Sau khi đo đạc hiện trạng thực tế, đối chiếu nội nghiệp với bản bản vẽ theo giấy phép xây dựng và "sổ hồng" của căn nhà trên dẫn đến việc không chính xác về số liệu. Để làm rõ nguyên nhân vụ việc, Chủ tịch UBND quận đã giao Thanh tra quận và Phòng Nội vụ lập đoàn kiểm tra trách nhiệm đối với các đơn vị, cá nhân liên quan".
Và mặc dù chủ nhà chỉ khiếu nại về kết quả đo vẽ, kiểm tra ghi trong các văn bản là không đúng, đến nay UBND quận vẫn chưa ra văn bản xác định xây dựng như vậy là đúng hay sai, nhưng ông Hồ Phương cho biết, địa phương đã nhiều lần tiếp xúc, vận động tháo dỡ tường rào này.
Chỉ đạo về vấn đề vi phạm TTXD vào ngày 15/11 vừa qua, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi yêu cầu Sở Xây dựng, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện tăng cường theo dõi, kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý hoặc kiến nghị xử lý kịp thời khi phát sinh vi phạm xây dựng trên địa bàn. Kiểm tra, giám sát chất lượng công trình xây dựng, nhất là công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được duyệt, độ an toàn công trình. UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện có trách nhiệm quản lý và xử lý nếu phát sinh vi phạm sau khi công trình được đưa vào sử dụng. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý nhà nước dẫn đến các trường hợp vi phạm không được kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Không ít “con voi chui lọt lỗ kim” (Bài 1) 
