Tro xỉ nhiệt điện có nguy cơ uy hiếp vịnh Hạ Long và Bái Tử Long

Các bãi chứa đều quá tải

Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện có 7 nhà máy nhiệt điện than, với tổng công suất là 4.150 MW, chiếm 16% tổng sản lượng điện cả nước. Trong đó, chỉ có 2 nhà máy nằm xa khu dân cư là Nhà máy nhiệt điện Mạo Khê (thị xã Đông Triều) và Nhà máy nhiệt điện Mông Dương (TP Cẩm Phả). Trong khi đó theo quy hoạch đến năm 2020 Quảng Ninh sẽ có thêm 2 nhà máy nhiệt điện nữa.

Theo báo cáo, số lượng tro bay, xỉ đáy lò thải ra của các nhà máy Nhiệt điện hàng năm trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh vào khoảng 6,7 triệu tấn. Đáng chú ý, hầu hết các nhà máy nhiệt điện than này đều nằm ven biển, có nhà máy sát bờ vịnh Hạ Long, Bái Tử Long... gây nguy cơ ô nhiễm biển, nhất là khu vực TP Cẩm Phả, nơi có tới 4 nhà máy nhiệt điện than, 1 nhà máy xi măng cùng nhiều bãi thải mỏ…

Tại Nhà máy nhiệt điện Cẩm Phả do TKV đầu tư, gồm 2 tổ máy với tổng công suất 600 MW, bắt đầu hoạt động từ năm 2010. Theo thiết kế, bãi thải được cấp phép của nhà máy này rộng khoảng 34ha, nằm bên cạnh nhà máy. Tuy nhiên lượng tro xỉ thải theo thiết kế 1 triệu tấn/năm, đến nay, bãi thải của nhà máy đã đầy.

Bãi xỉ thải nhà máy Nhiệt điện Cẩm Phả đã quá tải.

Còn Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 1, bãi thải xỉ có dung tích 2,25 triệu m3 nhưng đến nay đã sử dụng khoảng 1,8 triệu m3. Theo đại diện Công ty Nhiệt điện Mông Dương, với tình hình hiện nay, chỉ khoảng 8 tháng nữa là bãi thải của nhà máy sẽ đầy. Điều đáng lưu ý, Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 1 có nhiều hạng mục dùng chung với Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 2, vì thế nếu nhà máy 1 đóng cửa thì nhà máy 2 cũng dừng hoạt động.

Trong khi đó  theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1696 ngày 23-9-2014 và số 452 ngày 12-4-2017 đến năm 2020, các bãi chứa của nhiệt điện chỉ thiết kế cho 2 năm sản xuất. Các nhà máy không được cấp thêm đất để xây bể chứa tro xỉ. Đây là sức ép lớn cho các nhà máy nhiệt điện trong việc xử lý tro, xỉ thải và đảm bảo công tác vệ sinh môi trường.

Đâu là giải pháp tốt nhất(?)

Đứng trước thực trạng bãi tro xỉ đã quá tải và đổ vượt ranh giới, đại diện Nhà máy nhiệt điện Cẩm Phả cho biết mặc dù Nhà máy đã ký hợp đồng bán tro xỉ cho 2 doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu làm xi măng nhưng số lượng không đáng kể. Để khắc phục tình trạng này, nhà máy trước mắt bố trí một tổ công nhân hơn 10 người làm suốt 3 ca để lu lèn, trồng cây xung quanh bãi thải. Còn Công ty Nhiệt điện Mông Dương đã xin phép xây dựng một bãi xỉ thải mới, nhưng chưa được phê chuẩn do vướng nhiều thủ tục, quy định.

Trao đổi về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh Phạm Văn Cường cho biết, giải pháp trước mắt sẽ chỉ đạo 2 Công ty Nhiệt điện Cẩm Phả và Mông Dương chống trôi xỉ thải ra môi trường, đặc biệt là vịnh Bái Tử Long.

Thực hiện làm ẩm tro xỉ trong quá trình vận chuyển, đổ thải tro xỉ đảm bảo không phát tán bụi làm ảnh hưởng đến môi trường và người dân khu vực lân cận. Tích cực liên hệ với các đơn vị có nhu cầu sử dụng tro xỉ để chuyển giao theo quy định pháp luật. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng bãi thải mới đã được UBND tỉnh đồng ý chủ trương, địa điểm để đưa vào hoạt động từ năm 2018.

Giải pháp lâu dài để khắc phục tình trạng quá tải các bãi thải xỉ, ông Phạm Văn Cường cho biết thêm dự kiến đến cuối năm 2017, đầu năm 2018, khi Bộ Xây dựng ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế quy định trong việc sử dụng tro, xỉ thải làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng. Theo đó các đơn vị sản xuất xi măng, nhiệt điện phải thực hiện đề án quản lý tiêu thụ tro xỉ thải. Đầu tư hoặc liên kết với các đơn vị khác để đầu tư dây chuyền sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ, thải, giảm thiểu lượng tro xỉ thải ra môi trường không được sử dụng gây lãng phí tài nguyên.

Ông Phạm Văn Cường cũng lưu ý các đơn vị, địa phương tích cực tuyên truyền, hướng dẫn kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất xi măng, nhiệt điện thực hiện công tác quản lý, tiêu thu tro xỉ thải theo đúng quy định của pháp luật.