Lộ diện những “địa đạo” khai thác vàng trái phép ở Lâm Đồng

• Người dân khốn khổ vì môi trường bị tàn phá vì khai thác vàng
• Sạt lở núi khu khai thác vàng ở Phước Sơn, 2 người tử vong

Miệng các đường hầm được ngụy trang dưới những tán cà phê thoạt nhìn không ai hay biết. Ban ngày, mọi việc “án binh bất động”, toàn khu vực có vẻ rất bình yên. Đêm xuống hàng chục người hối hả chui vào lòng đất khai thác sa khoáng đãi vàng.

Những ngày cuối tháng 9, từ nguồn tin của người dân, PV Báo CAND quyết định thâm nhập những địa đạo khai thác vàng bất hợp pháp trong lòng đất ở thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn. 

Theo phản ánh của người dân địa phương, từ tháng 6-2018, khi phát hiện các đối tượng đổ về đây thăm dò, đào hầm khoét sâu vào lòng đất để khai thác vàng, sợ xảy ra trượt lở đất nghiêm trọng giống như khu vực đồi Chợ Niên, bà con đã báo cáo sự việc cho chính quyền địa phương. 

Ngay sau đó, các cơ quan chức năng huyện Lâm Hà cũng đã vào cuộc kiểm tra, tạm giữ một số máy móc, phương tiện. “Tưởng chừng mọi việc đã chấm dứt, ai ngờ các đối tượng chuyển sang hoạt động vào ban đêm, cao điểm từ 1-5 giờ sáng hằng ngày”, một người dân cho biết.

Băng qua những rẫy cà phê trái đang vào kỳ căng mọng hứa hẹn sẽ cho một mùa bội thu, thỉnh thoảnh chúng tôi lại bắt gặp những lỗ sâu hõm, đen ngòm vào lòng đất, rộng chừng 25cm. Anh T, người chấp nhận đồng hành cùng chúng tôi cho biết, đó chính là những lỗ do “vàng tặc” tạo ra. “Đây là lỗ mà họ khoan thăm dò sa khoáng vàng trước khi đào hầm thông tới để khai thác!...”, anh T chia sẻ.

Đường hầm khai thác vàng tại vườn của gia đình ông Nguyễn Văn Sáu.

Lên tới lưng chừng một quả đồi, ẩn kín trong những tán cà phê xanh mướt bắt đầu lộ diện một khu vực khai thác vàng bằng hai hồ chứa nước tự tạo để phục vụ cho công tác đãi sa khoáng vàng. 

Đường hầm thọc sâu vào lòng đất ban ngày được đóng lại bằng một cửa sắt. Cửa hầm có chiều cao gần 2m, rộng 1m. Một khối lượng đất đá rất lớn đã được đưa ra ngoài, tập kết trước miệng cửa hầm khoảng 25m. 

Bên cạnh đó còn có một đống gỗ bạch đàn đã được cắt ngắn thành từng khúc. Anh T cho biết số gỗ này được “vàng tặc” dùng để gia cố đường hầm khi đào sâu vào bên trong gặp khu vực địa chất yếu. 

Theo tìm hiểu của chúng tôi, vị trí đường hầm này nằm trong trong diện tích đất của gia đình ông Võ Minh Tuấn, ngụ thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn sử dụng. 

Đường hầm khai thác vàng trên mới hình thành trong thời gian gần đây nhưng đã có chiều sâu ăn ngang vào lòng đất khoảng 80m. Cuối đường hầm có một giếng đào theo chiều thẳng đứng, sâu 12m. Sau khi đưa đất đá có lẫn sa khoáng vàng ra ngoài, các đối tượng sẽ tiến hành đãi tìm vàng.

Hai đường hầm còn lại nằm cách biệt dưới một thung lũng, khu vực này khá xa khu dân cư, việc di chuyển cũng gặp rất nhiều khó khăn. Hệ thống điện đã được các đối tượng kéo lên đồi, dẫn vào đường hầm để phục vụ việc chiếu sáng trong đường hầm và vận hành các máy móc. 

Một đường hầm tọa lạc tại vị trí đất do gia đình ông Nguyễn Văn Sáu, thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn sử dụng có chiều cao 2m, rộng 1,2m. Nhánh đi thẳng của đường hầm này dài khoảng 120m. Bên trong đường hầm còn rẽ đi nhiều nhánh khác.

Để có thể làm việc trong môi trường nằm sâu dưới lòng đất, các đối tượng đã dùng máy bơm hơi, khí vào bên trong qua một hệ thống ống dẫn được lắp đặt khá bài bản. 

Ở đường hầm này, để thuận tiện cho việc vận chuyển đất đá ra ngoài, “vàng tặc” đã dùng những cây gỗ xếp thành đường ray để kéo. Ngay tại miệng hầm, mặc dù lán trại, hồ nhỏ chứa nước đã bị phá dỡ nhưng vẫn có một lượng đất đá lớn có dấu hiệu mới được đào đưa ra ngoài khoảng một tuần trước đó.

Đường hầm khai thác vàng bất hợp pháp còn lại nằm trong đất của gia đình ông Trần Khắc Hữu, thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn. Đường hầm này có chiều sâu khoảng 20m nhưng bên trong lại được chia thành nhiều nhánh. Trước miệng đường hầm, các đối tượng đã tập kết ra được một lượng lớn đất đá để chuẩn bị đãi tìm vàng. 

“Mấy ngày nay đang bị động nên các đối tượng phải tạm thời lánh khỏi hầm vàng. Trước đây, việc khai thác vàng diễn ra ban ngày, sau khi bị lực lượng chức năng truy đuổi, họ lại chuyển sang làm vàng vào ban đêm!...”, anh T cho biết.

Theo báo cáo về tình hình khai thác vàng trái phép tại thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn của Phòng TN&MT huyện Lâm Hà, cả 3 hầm khai thác vàng không phép trên đều đã được các cơ quan chức năng phát hiện. 

Chủ tịch UBND huyện Lâm Hà đã chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương vào cuộc làm rõ. Qua kiểm tra, Công an huyện Lâm Hà còn phát hiện nhiều người làm việc ở các hầm vàng này chưa đăng ký tạm trú tại địa phương và có dấu hiệu sử dụng chất ma túy. 

Theo UBND huyện Lâm Hà, từ năm 2005 khu vực thôn Yên Thành, xã Đạ Đờn là “điểm nóng” khai thác vàng trái phép trên địa bàn. Thời gian đó lực lượng chức năng đã phải vất vả đẩy đuổi các đối tượng, lập lại trật tự tại khu vực trên. Tuy nhiên, từ đầu năm 2018, người dân phản ánh một số cá nhân đã lén lút đào hầm khai thác nhỏ lẻ gây ảnh hưởng tới đời sống sản xuất của một số hộ dân.

Qua kiểm tra, Công an huyện, Phòng TN&MT và UBND xã Đạ Đờn đã yêu cầu 3 hộ trên cam kết lấp miệng hầm, di dời máy móc, phương tiện ra khỏi khu vực. UBND huyện Lâm Hà cũng đã chỉ đạo xử lý nghiêm những người có trách nhiệm nếu có hành vi dung túng, bao che cho hoạt động khai thác vang bất hợp pháp này. 

“Ngoài cử các lực lượng thường xuyên tuần tra, kể cả từ 1-2 giờ sáng để phát hiện xử lý, về giải pháp sắp tới chúng tôi đang lên phương án đánh sập các hầm vàng trên để ngăn chặn tức thời và không để hoạt động khai thác vàng trái phép có cơ hội tái phát trở lại”, ông Nguyễn Minh An, Phó Chủ tịch UBND huyện Lâm Hà cho biết.