Hành trình của những cây bàng vuông Trường Sa

• Ươm cây bàng vuông trên đảo Lý Sơn

Trong chuyến đi này, nhiều cây bàng vuông mang khí chất hiên ngang của người lính Hải quân trước phong ba, bão táp đã được đưa về đất liền trồng; nay nhiều cây lên xanh tốt, trổ hoa, trở thành hình ảnh thiêng liêng của Trường Sa tại đất liền…

Sau thời gian làm công tác chuẩn bị, sáng 18-5-2013, con tàu HQ 996 rúc lên những hồi còi dài và rời bến cảng Cát Lái (TP Hồ Chí Minh). Hành trình trên sông Sài Gòn kéo dài khoảng 3 giờ, là lúc các thành viên đoàn công tác háo hức lên boong tàu chụp ảnh lưu niệm…

Một cây bàng vuông được đưa từ đảo Trường Sa Lớn lên tàu về đất liền.

Ra đến cửa biển Vũng Tàu, mặt biển phẳng lặng thi thoảng bị khuấy động bởi từng đàn cá chuồn lao xao vút lên rồi lại mất hút trong làn nước thăm thẳm.

Ngoài anh em báo chí chúng tôi, có những vị khách rất say mê chụp ảnh, ghi hình bằng điện thoại, iPad. Mấy khi có được chuyến đi để đời tới vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc nên mọi người đều tranh thủ ghi lại những hình ảnh, kỉ niệm đẹp.

Đại tá Trần Quốc Trung, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Giao thông Đường thủy (nay là Thiếu tướng, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Giao thông) là người hăng hái tác nghiệp như một phóng viên. Trong suốt chuyến đi kéo dài 10 ngày, anh thường xuyên dùng iPad, điện thoại chụp ảnh, quay clip ghi lại hoạt động của cán bộ, bộ đội, nhân dân trên các đảo.

Hành trình gần 10 ngày thăm các đảo và nhà giàn, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của Trường Sa. Hôm ở Trường Sa Lớn, thấy chúng tôi mải mê ngắm cây bàng vuông tán rộng như những chiếc dù lớn toả bóng mát, Trung tá Trần Ngọc Oanh, Cụm trưởng Cụm chiến đấu số 3 kể: Khoảng 30 năm trước, anh em bộ đội tuần tra trên đảo phát hiện một loại quả có hình gần như vuông, to bằng cỡ cái chén uống trà, tấp vào bờ, bèn chọn những quả đã già, chắc hạt đem về ươm.

Thiếu tướng Trần Quốc Trung tự hào khoe cây bàng vuông 2 tuổi trong khuôn viên Cục CSGT tại Hà Nội.

Từ đó, tại Trường Sa Lớn và các đảo nổi khác, cây bàng vuông được nhân giống, trồng cùng với các loại cây như phong ba, bão táp, tra… Đây là những loại cây có sức chịu đựng rất tốt với thời tiết khắc nghiệt ở Trường Sa.

Nghe vậy, các vị khách từ đất liền không ai bảo ai đều lẳng lặng tìm cho mình một quả bàng vuông để mang về làm kỉ niệm. Có người còn xin được những cành bàng vuông đã chiết ghép, mang lên tàu. Riêng Thiếu tướng Trần Quốc Trung thì “máu lửa” hơn, anh xin hẳn 5 cây bàng vuông  được ươm tại đảo Trường Sa Lớn.

Cây đặt trong chậu nhựa, đã ra vài chiếc lá và cao chừng 30 cm. Anh em chúng tôi cũng mỗi người một tay giúp anh chuyển những cây bàng vuông lên lên tàu, cẩn trọng đặt ngay ngắn ở một lối đi khiến ai nhìn thấy cũng tấm tắc “Kỳ công thật!”.

Bẵng đi một thời gian sau chuyến thăm Trường Sa, mỗi người mỗi việc nên tôi cũng ít gặp lại anh Trung, dù trụ sở 2 cơ quan chỉ cách nhau chừng 1 cây số.

Cho đến một hội nghị của Bộ tổ chức ở Hà Nội, hai anh em gặp lại nhau. Sau lời thăm hỏi, câu chuyện của chúng tôi trở về với những kỉ niệm Trường Sa và anh khoe: “Mấy cây bàng vuông Trường Sa anh mang về, lên nhanh lắm, xanh tốt, có cây ra hoa rồi chú ạ”.

Anh Trung say sưa kể về hành trình của những cây bàng vuông từ chuyến đi Trường Sa năm ấy. Sau khi rời cảng Cát Lái, 3 cây được đưa về trồng tại trụ sở Thủy đoàn 3 (đóng tại phường 12, TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), 2 cây được trồng ở trụ sở Bộ Công an tại phía Nam (đóng tại quận 1, TP Hồ Chí Minh). Cả 5 cây đều phát triển tốt, thậm chí một cây ở Vũng Tàu đã trổ hoa từ năm 2016…

Cây bàng vuông do Thiếu tướng Trần Quốc Trung mang về từ Trường Sa năm 2013, nay đã xanh tốt, cao gần 4 mét  trước cổng trụ sở Cục CSGT tại Hà Nội.

Anh Trung rút điện thoại ra khoe nhiều bức ảnh chụp những cây bàng vuông được trồng ở TP Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Cần Thơ – nơi Cục Cảnh sát Giao thông có trụ sở đóng quân của các thủy đoàn, đơn vị trực thuộc.

Từ chuyến đi Trường Sa, Thiếu tướng Trần Quốc Trung giữ mối quan hệ thân tình với anh em Hải quân và tiếp tục nhận được những món quà đầy ý nghĩa là bàng vuông. Qua mỗi năm, các trụ sở của Cục Cảnh sát Giao thông được trồng thêm nhiều bàng vuông; từ lãnh đạo đến cán bộ, chiến sỹ mỗi đơn vị đều tận tình chăm sóc chúng bằng tình cảm của đất liền với Trường Sa thiêng liêng.

Đầu tháng 5-2018 sau nhiều lần hẹn, đích thân Thiếu tướng Trần Quốc Trung đưa chúng tôi đến thăm một cây bàng vuông chở từ Vũng Tàu ra trồng trước cổng trụ sở Cục Cảnh sát Giao thông (bộ phận đóng tại phường Thượng Thanh, quận Long Biên, Hà Nội).

Đây là 1 trong 5 cây bàng vuông được anh đưa về từ Trường Sa năm 2013. Sau hơn 3 năm trồng ở Vũng Tàu cho quen với thổ nhưỡng, khí hậu đất liền, cuối năm 2016, cây được đưa ra Hà Nội và trồng đúng dịp Tết trồng cây năm 2017.

Đứng bên cây bàng vuông Trường Sa giờ đã cao khoảng 4 mét, Thiếu tướng Trần Quốc Trung kể: “Thời tiết ở Hà Nội có mùa đông, nên cây bàng vuông rụng hết lá khi gió đông bắc về. Cuối năm 2017, anh em tôi lo lắm, cây trụi sạch cả lá, thân khẳng khiu…

Mình lo đến thắt ruột, chỉ sợ cây chết. Nhiều khi sốt ruột quá, lại phải gọi điện thoại nhắc anh em dành nhiều thời gian chăm sóc cây”.

Thượng tá Nhữ Đình Trụ, Thủy đoàn trưởng Thủy đoàn 1, là người cùng một số đồng đội rất tích cực chăm cây, kể lại: “Anh em tôi phải vun cho ấm gốc cây rồi pha nước muối loãng tưới quanh gốc… Vài tháng sau thì cây thích nghi được và bắt đầu trổ những lá non. Hôm nhìn thấy cây ra lá non sau những ngày đông rét mướt, ai nấy đều mừng, như trút được gánh nặng vậy”.

Nhà báo Duy Hiển (giữa) và Đại tá Trần Quốc Trung cùng chỉ huy tàu HQ 996 trong chuyến công tác Trường Sa năm 2013.

Thiếu tướng Trần Quốc Trung và một số lãnh đạo đơn vị đưa chúng tôi đi thăm khuôn viên trụ sở. Có lẽ, đây là một trong những trụ sở có cảnh quan môi trường đẹp nhất, với nhiều cây cảnh, cây ăn trái như bưởi Đoan Hùng. Cùng với cây bàng vuông đã cao lớn ở cổng trụ sở, trong khuôn viên còn có một số cây khác đã cao khoảng 50cm, lá xanh mơn mởn…

Anh Trung kể: Ngoài những cây đã trồng ở các tỉnh phía Nam, Đà Nẵng và Hà Nội, tại trụ sở đơn vị ở Hải Phòng đã trồng 2 cây và lên xanh tốt nhờ khí hậu gần biển. Tôi nghiệm ra, cây trồng từ hạt ươm ở đảo thì sức đề kháng tốt, dễ thích nghi với thổ nhưỡng, khí hậu vùng khác; chứ cây chiết cành trồng khó hơn… “Cây bàng vuông cũng là hình ảnh người lính Hải quân hiên ngang trước phong ba bão táp” – Thiếu tướng Trần Quốc Trung chiêm nghiệm.