Tháp nước Hàng Đậu: Dấu ấn một Hà Nội cổ kính

Thuộc sở hữu của Nhà máy nước sạch Hà Nội, nhưng từ khi Nhà máy nước được nâng cấp thì vai trò của tháp nước không còn. Trước đây tháp nước được ví như là “công trình văn minh đầu tiên”, làm thay đổi bộ mặt của Thủ đô Hà Nội. Giai đoạn cuối thế kỷ 19, ở Hà Nội có khá đông người Âu gặp một số trận dịch bệnh nặng nề khiến đại diện nước Pháp, đứng đầu là Tổng trú sứ Paul Bert chết. Điều này khiến người Pháp phải hoàn thiện hệ thống cấp nước sạch giống châu Âu, thay vì dùng nước giếng, nước mưa hay nước ao. Năm 1894, tháp nước Hàng Đậu được xây dựng trước hết để phục vụ bộ máy cai trị và binh lính Pháp; phần thừa ra mới cung cấp cho người dân phố cổ.

Theo các tài liệu lưu trữ thì tháp nước Hàng Đậu có kiến trúc hình trụ, cao khoảng 25m với phần mái chóp nhọn, được làm từ đá hộc, xi măng cốt thép, dung tích 1.250m3. Đá làm bốt được lấy từ đá phá thành Hà Nội vào năm 1894.

Tới những năm 1960, chức năng chính của tháp nước mới ngừng khi nâng cấp Nhà máy nước Yên Phụ và thay đổi công nghệ truyền dẫn nước sạch. Đến nay, tuy về chức năng sử dụng thì không còn nhưng tháp nước Hàng Đậu luôn là một công trình kiến trúc đẹp mắt, khiến người Hà Nội tự hào. Nằm ở ngã sáu của các con phố Hàng Than, Hàng Lược, Hàng Giấy, Hàng Đậu, Quán Thánh và đường Phan Đình Phùng, chếch qua bên phải, qua phố Trần Quang Khải phía bên kia là cầu Long Biên – một công trình kiến trúc nổi tiếng khác của Hà Nội, tháp Hàng Đậu là điểm đầu tiên của 6 con phố cổ của Hà Nội. Quanh tháp là con đường vòng uốn lượn với phố cổ sầm uất, đông đúc, điểm đến của nhiều du khách nước ngoài. Phố Phan Đình Phùng với hàng cây sấu cổ thụ, quanh năm tỏa bóng mát; phố Hàng Than với món bánh cốm, bánh phu thê, thứ bánh chủ đạo trong các lễ ăn hỏi và cũng là món quà độc đáo cho những người khách khi đi xa; phố Hàng Lược là chợ hoa nổi tiếng; phố Hàng Giấy nhỏ cổ kính; phố Quán Thánh cổ kính, sầm  uất, là nơi bắt nguồn và kết thúc của rất nhiều con phố nhỏ trong lòng phố cổ… Với vị trí đắc địa như vậy, cộng với tự thân đã là một công trình kiến trúc đẹp và độc đáo, tháp nước Hàng Đậu khiến người Hà Nội tự hào.

Với vị trí quá đẹp như vậy nên tháp nước Hàng Đậu hôm nay luôn là điểm đến của những người yêu nghệ thuật. Những ngày đông giá này, khi những cây bàng bắt đầu rụng lá khẳng khiu, những cơn gió lạnh thổi về càng tôn lên vẻ đẹp cổ kính của tháp nước Hàng Đậu.

Nằm trong khuôn khổ lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023, đây là dịp để tháp nước Hàng Đậu mở cửa cho khách tham quan. Những ai yêu công trình kiến trúc độc đáo này sẽ được tận mắt chứng kiến bên trong của tòa nhà để thỏa mãn mọi sự yêu mến và tự hào.