Thành lập Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định

Bảo tàng biệt động Sài Gòn - Gia Định trước đây từng thuộc Nghiệp đoàn Ngọc Quế - cơ sở bí mật của lực lượng Biệt động Sài Gòn hoạt động dưới vỏ bọc là cơ sở đóng mới xích lô và gia công đồ nội thất cho Dinh Độc Lập, do Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (tức Năm Lai) quản lí.

Bảo tàng có 7 bộ sưu tập hiện vật quý giá gắn liền với lực lượng biệt động qua từng giai đoạn hoạt động cách mạng, gồm: Các hầm bí mật chứa vũ khí, ém quân; những chiếc xe các chiến sĩ biệt động đã sử dụng; vũ khí; vật dụng sinh hoạt gắn với hoạt động của lực lượng biệt động; dụng cụ đồ nghề sản xuất của Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai (Mai Hồng Quế) trong vỏ bọc nhà thầu khoán Dinh Độc Lập; thiết bị thông tin liên lạc… Đặc biệt và duy nhất tại Bảo tàng là bộ sưu tập hầm bí mật và bộ sưu tập phương tiện đi lại để hoạt động cách mạng của các chiến sĩ Biệt động Sài Gòn - Gia Định.

Từ những năm 1980, bằng tấm lòng và quyết tâm nung nấu, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai cùng gia đình đã miệt mài đi tìm, chuộc và phục dựng từng căn nhà, những căn hầm, kỷ vật ghi dấu quá trình hoạt động đầy huyền thoại của Biệt động Sài Gòn - Gia Định.

Đại diện Bảo tàng cho biết, thời gian tới, song song việc tìm kiếm, sưu tầm hiện vật, bảo tàng sẽ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện trên định hướng bảo tàng thông minh. Toàn bộ dữ liệu của bảo tàng sẽ được số hóa để lưu giữ tốt hơn; cho phép sử dụng các công cụ hiện đại như hình ảnh 3D, VR (thực tế ảo) và AR (tăng cường thực tế) nhằm tái hiện các sự kiện quan trọng và không gian liên quan đến Biệt động Sài Gòn - Gia Định.

Ngày 21/6/2023, Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh đã kí cấp giấy phép hoạt động bảo tàng ngoài công lập cho Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Bảo tàng chịu sự quản lý của Nhà nước và chính quyền địa phương nơi hoạt động và thuộc sở hữu của gia đình Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Trần Văn Lai.

Trong không khí xúc động, những người tham dự buổi lễ bày tỏ lòng biết ơn và tưởng nhớ đến những Anh hùng, Liệt sĩ lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định, một lực lượng vũ trang đặc biệt đã hy sinh, góp công lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.