Tăng cường cảnh báo sớm về phòng vệ thương mại

Việc các nước gia tăng điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM đối với hàng hóa XK của Việt Nam được nhìn nhận là một trong những trở ngại lớn đối với hoạt động XK. Trong khi đó, dự báo trong giai đoạn 2021-2030, có khả năng Việt Nam sẽ tăng gấp đôi kim ngạch xuất nhập khẩu và đạt đến con số 1.000 tỷ USD. Điều này đồng nghĩa với việc có thể dẫn đến xuất hiện nhiều hơn các biện pháp PVTM đối với XK và Việt Nam cũng phải tăng cường áp dụng các biện pháp PVTM đối với hàng nhập khẩu.

Theo Cục Phòng vệ thương mại, trong bối cảnh dịch bệnh tác động tiêu cực tới kinh tế toàn cầu, mâu thuẫn thương mại diễn biến phức tạp, xu thế sử dụng các biện pháp để bảo hộ sản xuất trên thế giới được dự báo là sẽ tiếp tục gia tăng.

Cùng với đó, hiện, Việt Nam đã tham gia các Hiệp định FTA mang lại nhiều cơ hội và triển vọng XK cho hàng hoá của Việt Nam. Cơ hội rộng mở nhưng sẽ đi cùng với những nguy cơ khi Việt Nam phải đối diện với những vụ kiện PVTM do nước nhập khẩu khởi xướng điều tra (do các FTA truyền thống và cả FTA thế hệ mới hầu hết đều đã có điều khoản về PVTM).

Trước nguy cơ hàng hóa XK bị nước ngoài điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại Chu Thắng Trung cho rằng, sẽ có những tác động tiêu cực đến doanh nghiệp cũng như ngành sản xuất trong nước. Trong đó, nếu hàng hóa XK bị áp dụng thuế PVTM ở mức cao sẽ làm giảm lợi thế cạnh tranh dẫn đến mất một phần hoặc toàn bộ thị trường XK.

Do vậy, giải pháp cấp thiết cần triển khai là thông tin XK phải được kết nối và liên thông chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý có liên quan, hiệp hội và doanh nghiệp. Đặc biệt cần vận hành hiệu quả cơ chế cảnh báo sớm về nguy cơ áp dụng các biện PVTM. Bởi, bên cạnh việc cảnh báo nguy cơ bị điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM, hệ thống cảnh báo sớm còn giúp các cơ quan chức năng tăng cường các hoạt động đấu tranh với các hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp nhằm lẩn tránh biện pháp PVTM.

Theo ông Chu Thắng Trung, hệ thống cảnh báo sớm được xây dựng trên nguyên tắc theo dõi biến động XK của những mặt hàng đã bị thị trường XK áp dụng biện pháp PVTM, hoặc các biện pháp hạn chế thương mại khác với nước thứ ba nhưng chưa áp dụng biện pháp tương tự đối với Việt Nam.

Nếu xuất hiện những yếu tố rủi ro như XK từ Việt Nam có sự tăng trưởng nhanh, hàng Việt Nam chiếm thị phần đáng kể tại thị trường XK hay có những dấu hiệu cho thấy các doanh nghiệp sản xuất tại thị trường XK đang bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh từ hàng Việt Nam, hệ thống sẽ đưa những mặt hàng này vào danh sách cảnh báo. Hệ thống cảnh báo sớm còn giúp các cơ quan chức năng tăng cường các hoạt động đấu tranh với các hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp nhằm lẩn tránh biện pháp PVTM.

"Hiện nay, định kỳ hàng quý, Cục Phòng vệ thương mại đều cập nhật và thông báo công khai danh sách cảnh báo để các cơ quan chức năng, các hiệp hội, doanh nghiệp và các bên liên quan khác để có định hướng cụ thể, chuẩn bị trước cho khả năng bị nước ngoài tiến hành điều tra PVTM", ông Chu Thắng Trung cho hay.

Trên cơ sở danh sách cảnh báo do Cục cung cấp, các cơ quan chức năng cũng đã phối hợp, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xác minh việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ, khai báo xuất xứ khi thông quan, đăng ký đầu tư nước ngoài; hợp tác với cơ quan chức năng của các đối tác thương mại nhằm ngăn chặn các hành vi mạo nhận xuất xứ Việt Nam để lẩn tránh biện pháp PVTM một cách bất hợp pháp.

Đồng thời, Cục PVTM đẩy mạnh phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát và hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về phòng, chống lẩn tránh biện pháp PVTM, gian lận xuất xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp. Tăng cường cung cấp thông tin, khuyến nghị cộng đồng doanh nghiệp không tiếp tay cho các doanh nghiệp có ý định, hành vi giả mạo, gian lận xuất xứ Việt Nam, lẩn tránh biện pháp PVTM. Nhờ đó, các hiệp hội, doanh nghiệp đã có nhận thức tốt hơn về vấn đề này.