Định danh người bán hàng để chống hàng giả trên mạng

Theo ông Lê Đức Anh, Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), "trở ngại lớn nhất của người tiêu dùng trong mua sắm online đó là chất lượng hàng hóa. Nhiều khi đặt hàng xong, hàng nhận về khác xa so với hình ảnh quảng cáo”, ông Lê Đức Anh nói.

Chung quan điểm này, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) Trần Hữu Linh cho rằng, với TMĐT, người tiêu dùng ở bất cứ đâu, bất cứ nơi nào, không phân biệt thành thị hay miền núi đều có thể trở thành người kinh doanh, buôn bán và dễ dàng đặt mua hàng hóa. Theo ông Linh, hàng giả bày ở ngoài đường, ngoài phố, ngoài cửa hàng kiểm tra đã khó, hàng giả bán trên TMĐT thì cái khó nhân lên gấp bội. Do vậy, nếu không có những chế tài phù hợp thì TMĐT sẽ trở thành nơi phân phối, buôn bán hàng giả, từ đó làm giảm niềm tin của người tiêu dùng cũng như cản trở sự phát triển của nền kinh tế.

Trước “ma trận” hàng giả, hàng nhái trên TMĐT, các lực lượng chức năng, chuyên gia và nhà quản lý đã đưa ra nhiều giải pháp để phòng, chống hàng giả. Tuy nhiên, để thực hiện được và sử dụng những công cụ hữu hiệu trong phòng, chống hàng giả cũng đang là bài toán nan giải đối với lực lượng chức năng. Theo lãnh đạo Tổng cục QLTT, để công tác đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm trên TMĐT đạt hiệu quả thì lực lượng chức năng cần công cụ, phương pháp phù hợp chứ không thể “tay không bắt giặc”, trong đó có thể sử dụng các giải pháp công nghệ.

Để chống gian lận thương mại, hàng giả trên mạng, theo ông Lê Đức Anh, cần áp dụng giải pháp công nghệ tiên tiến trong định danh người bán, người mua, truy xuất nguồn gốc hàng hóa trong TMĐT để phòng chống hàng giả. Đồng quan điểm này, bà Đỗ Thị Xuân Hương, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, Chính phủ ban hành các quy định tiêu chuẩn về truy vết hàng hóa, định danh người bán trên TMĐT; đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai giải pháp. Đối với người tiêu dùng, cần điều chỉnh thói quen mua sắm, nâng cao ý thức cảnh giác, thận trọng, kiểm tra kỹ thông tin về sản phẩm, người bán. Đối với đơn vị kinh doanh vận chuyển, đảm bảo hàng hóa phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; sản phẩm sau khi đóng gói phải sử dụng tem chống giả và phải định danh được người bán. “Hàng hóa khi tham gia lưu thông cần được đính kèm hóa đơn điện tử nhằm chống gian lận thương mại thất thu thuế”, bà Hương đề xuất.

Còn TS Đinh Lê Hải Hà, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, trên TMĐT, không chỉ là phòng tránh hàng giả, mà cần đảm bảo quyền lợi đầy đủ của khách hàng. Theo đó, cần quản lý thương nhân cung cấp hàng hóa dịch vụ gắn liền với thương nhân tổ chức sàn TMĐT và hệ sinh thái TMĐT. Cùng với đó, luật hóa việc sử dụng thông tin chủ hàng và khách hàng tại các sàn TMĐT và các nhà cung cấp ứng dụng (app).

Theo ông Lê Đức Anh, Bộ Công Thương đã và đang nỗ lực để hoàn thiện hạ tầng, khung pháp lý và chính sách phát triển TMĐT và kinh tế số. Mới nhất, trong năm 2023, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã xây dựng hệ sinh thái số tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong đó bao gồm hệ thống quản lý và giải quyết phản ánh, tranh chấp trực tuyến trong TMĐT giữa người dân và doanh nghiệp. Hệ sinh thái số sẽ góp phần bảo vệ nhãn hàng trên môi trường trực tuyến, đảm bảo giao dịch trong TMĐT, giải quyết khiếu nại tranh chấp, xác thực và định danh chủ thể trong TMĐT.

“Hệ sinh thái số tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng chống hàng giả trên môi trường mạng”, ông Lê Đức Anh kỳ vọng.