“Tình bạn thử nghiệm” giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ

Thứ Tư, 21/11/2018, 08:31

"Đối với chúng tôi, Nga là một người bạn. Chúng tôi có thể hợp tác lâu dài với Nga và là một nhà cung cấp khí tự nhiên quan trọng", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã nói như vậy khi tham dự lễ hoàn thành tuyến đường vận chuyển dưới biển mang tên “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” cùng người đồng cấp Nga, Tổng thống Vladimir Putin hôm 19-11.

Mục tiêu thương mại 100 tỷ USD

Phát biểu tại lễ khánh thành dự án, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan ca ngợi đây “một bước tiến mới” trong quan hệ song phương và rằng dự án này là một trong những kết quả của "tình bạn thử nghiệm" trong nhiều năm giữa hai nước.

“Dự án “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” vận chuyển hơn 31 tỷ m3 khí đốt không chỉ cung cấp khí đốt cho Thổ Nhĩ Kỳ mà còn mang lại nhiều lợi ích cho khu vực và các nước láng giềng khác.

Quyết định của các nước về cách lấy khí tự nhiên phù hợp với hoàn cảnh riêng của họ phải được tôn trọng. Gây ra áp lực với các nước là hành động vi phạm quyền chủ quyền của các quốc gia và ngăn cản họ phục vụ công dân của mình. Không ai có lợi ích gì trong chuyện đó.

Mối quan hệ hữu nghị giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vốn trải qua thử thách trong nhiều năm qua đã và đang mang lại kết quả có lợi cho cả hai nước. Chúng tôi chưa bao giờ áp đặt khuôn khổ cho mối quan hệ này theo yêu cầu hay áp lực từ quốc gia khác.

“Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” là minh chứng cho sự phát triển vượt bậc trong quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Getty.

“Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” là một dự án có ý nghĩa lịch sử đối với quan hệ song phương của chúng tôi và địa chính trị năng lượng trong khu vực. Tôi tin rằng tình đoàn kết của chúng tôi với Tổng thống Vladimir Putin và người dân Nga trong dự án này sẽ báo trước các dự án lớn hơn”, ông Recep Tayyip Erdogan nhấn mạnh.

Trong khi đó, Tổng thống Nga cũng bày tỏ tin tưởng hai dự án “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” và nhà máy điện hạt nhân Akkuyu sẽ trở thành biểu tượng rõ rệt cho quan hệ đối tác ngày càng phát triển giữa hai nước. Trong đó, dự án “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” sẽ biến Thổ Nhĩ Kỳ thành một trung tâm quan trọng về khí đốt của châu Âu cũng như nâng cao vị thế địa chính trị của nước này.

“Dự án “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” về cơ bản sẽ cho phép hai nước chúng ta mở rộng hợp tác trong lĩnh vực khí đốt” - Tổng thống Nga Putin nói. “Nó cũng tác động đáng kể tới sự phát triển kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực Biển Đen. Dự án cũng là một thành tố quan trọng đảm bảo an ninh năng lượng cho châu Âu”.

Người đứng đầu Điện Kremlin còn cho biết thêm rằng chính Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã đề nghị đặt tên cho dự án là “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” và rằng phần khó khăn nhất của dự án đã được hoàn thành.

“Một dự án quan trọng như vậy sẽ không được thực hiện trừ khi các bên có lòng tin. Tôi cảm ơn ông Tayyip Erdogan vì “ý chí chính trị và lòng can đảm” của ông cũng như sự hỗ trợ từ Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ bằng việc thông qua ngay lập tức dự án này”, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định.

Đồng thời, Tổng thống Vladimir Putin lưu ý rằng Nga muốn đạt được thương mại song phương trị giá 100 tỷ USD với Thổ Nhĩ Kỳ. Các báo cáo trước đó cho biết kim ngạch thương mại giữa hai nước đã tăng 40,5% lên 22,1 tỷ USD trong năm 2017 so với năm trước.

Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 8 năm nay, kim ngạch thương mại Nga-Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng thêm 30% so với cùng kỳ năm ngoái và “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ" cùng nhà máy điện hạt nhân Akkuyu sẽ là biểu tượng cho sự phát triển quan hệ giữa hai nước.

Và những dự án năng lượng

Hãng tin Sputnik của Nga cho hay, “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” bao gồm 2 tuyến đường ống dẫn khí đốt dưới biển với mỗi đoạn dài 930km, chạy xuyên qua biển Đen từ khu vực Anapa của Nga tới làng Kiyikoy của Thổ Nhĩ Kỳ ở độ sâu 2km.

Dòng đầu tiên được thiết kế cho thị trường Thổ Nhĩ Kỳ và đáp ứng 35% lượng tiêu thụ khí tự nhiên của Thổ Nhĩ Kỳ. Dòng thứ hai là nguồn cung cấp khí đốt cho các nước ở phía Nam và Đông Nam châu Âu. Công suất của mỗi dây chuyền là 15,75 tỷ m3 khí mỗi năm. Việc giao hàng đầu tiên được lên lịch vào cuối năm 2019.

Tiến độ xây dựng tuyến thứ hai sẽ phụ thuộc vào nơi mà khí đốt tự nhiên của Nga sẽ vào châu Âu, các thỏa thuận khí tự nhiên có liên quan sẽ được ký kết và tuyến đường nhưng theo nguồn tin từ Tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga thì sẽ khởi công vào năm 2019.

Khí thiên nhiên được chiết xuất từ Novy Urengoy trong khu tự trị Yamalo-Nenets ở Siberia của Nga sẽ cung cấp đường ống dẫn khí Thổ Nhĩ Kỳ và các nước như Đức, Ba Lan, Áo, Đan Mạch, Pháp, Anh và Hà Lan.

Trước đó, trong chuyến thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 4, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã tham gia lễ khởi công xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên do Nga hỗ trợ mang tên Akkuyu nằm bên bờ Địa Trung Hải.

Dự án trị giá 20 tỉ USD này sẽ được Tập đoàn Nhà nước Rosatom của Nga đầu tư vốn và xây dựng, Rosatom nắm giữ 51% cổ phần nhà máy. Đây cũng là một trong những dự án quốc tế lớn nhất mà tập đoàn năng lượng hạt nhân của Nga tiến hành.

Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ tại Akkuyu sẽ bao gồm 4 tổ máy với công suất 1.200 megawatt mỗi tổ. Khi cả 4 tổ máy đi vào hoạt động năm 2026, nhà máy sẽ cho sản lượng điện 4.800 megawatt/ngày, đảm bảo cung cấp 10% điện tiêu thụ hàng ngày của Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo bình luận của Sputnik, hợp tác năng lượng giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã vượt qua phạm vi hợp tác trong lĩnh vực dầu khí và nâng lên mức độ cao hơn là năng lượng hạt nhân. Nhờ đó, quan hệ hợp tác trở nên bền vững và ổn định hơn và là một dấu mốc lịch sử.

Và lễ khánh thành dự án “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ” là dấu hiệu mới nhất cho thấy sự cải thiện mạnh mẽ trong hợp tác giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Hãng Political còn bình luận rằng, sau sự kiện Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay chiến đấu của Nga tại Syria, người ta những tưởng quan hệ hai nước sẽ rơi xuống mức thấp nhất. Nhưng ngược lại, quan hệ này đã đảo chiều một cách ngoạn mục và “tình bạn thử nghiệm” giữa hai nước đang ngày càng tiến triển tốt đẹp.

Còn hãng AP thì viết: “Vượt qua những định kiến và nghi ngờ lẫn nhau trong quá khứ, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang từng bước củng cố lòng tin để có thể xây dựng mối quan hệ đối tác và đồng minh trên một số lĩnh vực” và rằng việc duy trì quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước là sự lựa chọn địa chính trị mang tính tất yếu đối.

Đáng chú ý là ngoài hợp tác năng lượng, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ còn kí hợp đồng mua bán hệ thống tên lửa phòng không S-400 và đồng quan điểm trong nhiều vấn đề quốc tế, đặc biệt là cuộc chiến ở Syria.

Gia Nam