Quan hệ Mỹ-Trung vẫn bất định sau cuộc gặp cấp cao mới

Ảnh minh họa Reuters.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết các cuộc gặp diễn ra “thẳng thắn và cởi mở”, đồng thời cho rằng Bắc Kinh đang phá bỏ các chuẩn mực quốc tế, viện dẫn những cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tân Cương và việc Trung Quốc không hợp tác trong cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết rằng “Thứ trưởng (Sherman) nhấn mạnh rằng Mỹ hoan nghênh sự cạnh tranh giữa hai nước - và rằng Mỹ có ý định tiếp tục củng cố sức cạnh tranh của mình nhưng không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc”.

Trong khi đó, Bắc Kinh mô tả các cuộc đàm phán là “có chiều sâu và thẳng thắn”, đồng thời, đáp lại bằng một loạt lời lên án. Các quan chức Trung Quốc bày tỏ “sự bất mãn mạnh mẽ” với “chính sách Trung Quốc cực kỳ nguy hiểm” của Washington và cáo buộc đây là “đạo đức giả về nhân quyền”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại trưởng Trung Quốc Zhao Lijian cho biết các quan chức Trung Quốc “yêu cầu Mỹ ngay lập tức ngừng can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, ngừng làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc và ngừng bước vào lằn ranh đỏ, ngừng chơi với lửa và ngừng dàn dựng đối đầu nhóm dưới chiêu bài giá trị”.

Cả hai nước đều đang cố gắng giành lợi thế trong khi đang gặp nhiều khó khăn trong duy trì mối quan hệ song phương quan trọng nhất thế giới và tạo tiền đề cho cuộc gặp đầu tiên giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến ​​tại hội nghị thượng đỉnh G7 vào tháng 10. Bất chấp những tuyên bố cứng rắn, hai bên đều bày tỏ mong muốn tiếp tục đối thoại.

Neil Thomas, nhà phân tích về Trung Quốc tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, cho biết Mỹ và Trung Quốc đang ở trong giai đoạn cạnh tranh chiến lược, quan hệ đang đi xuống và xu hướng đó tiếp tục diễn ra qua các cuộc đàm phán ngày hôm nay. “Nhưng thực tế là cả hai bên đều muốn tổ chức cuộc gặp này, cho thấy cả hai ông Biden và Tập Cận Bình vẫn muốn đặt một nền tảng nào đó cho mối quan hệ đang xấu đi, vì cả hai đều biết đây là mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới. Nó có những hậu quả đáng kể đối với sự ổn định toàn cầu - đối với chính trị, an ninh và kinh tế”, chuyên gia này cho biết.

Sau cuộc gặp, bà Sherman nhận định hai bên “đã có những cuộc thảo luận rất thực chất, chia sẻ một số ý tưởng về những lĩnh vực có lợi ích chung và có những lợi ích toàn cầu lớn”.

Trước khi đến Trung Quốc, bà Sherman đã có chuyến công du châu Á với các điểm dừng ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Mông Cổ. Ngoài ra, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin thăm Singapore, Ngoại trưởng Antony Blinken cũng đến Ấn Độ. Điều này phản ánh chính quyền Biden đang rất quan tâm đến châu Á.

Chuyến đi của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ tới Thiên Tân đánh dấu cuộc gặp cấp cao đầu tiên kể từ cuộc họp gây tranh cãi vào tháng 3 ở Alaska giữa ông Blinken và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan với Ngoại trưởng Vương Nghị và các quan chức cấp cao của Trung Quốc.

Các kết quả sau các cuộc họp của bà Sherman báo hiệu rằng các tranh chấp vào tháng 3 không những vẫn chưa được giải quyết mà sẽ tiếp tục tạo ra xích mích trong tương lai - đặc biệt là về các vấn đề nhân quyền, trong bối cảnh Bắc Kinh sẽ đăng cai Thế vận hội mùa đông, cũng như các nỗ lực quốc tế điều tra về nguồn gốc đại dịch.

Cuộc gặp diễn ra chỉ vài ngày sau khi Trung Quốc từ chối kế hoạch của Tổ chức Y tế Thế giới về giai đoạn hai của cuộc điều tra về nguồn gốc của virus SARS-CoV-2.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho biết, “Thứ trưởng (Sherman) tái đề cập lo ngại về việc Trung Quốc không sẵn sàng hợp tác với Tổ chức Y tế Thế giới và cho phép điều tra giai đoạn hai ở về nguồn gốc của COVID-19”.