Nga nhượng bộ Mỹ để cứu hiệp ước kiểm soát hạt nhân cuối cùng

• Mỹ từ chối Nga về việc gia hạn NEW START
• Nga tố Mỹ "chiêu trò" trong việc rút khỏi START
• Nga - Mỹ và Hiệp ước START-3

"Nga đề xuất gia hạn Hiệp ước New START thêm một năm và sẵn sàng cùng với Mỹ thực hiện cam kết chính trị về việc "đóng băng" các đầu đạn hạt nhân mà hai bên nắm giữ trong giai đoạn này", Bộ Ngoại giao Nga ngày 20/10 ra tuyên bố, CNN đưa tin.

Tên lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nhân của Nga di chuyển trên Quảng trường Đỏ. Ảnh: ITN

Phía Nga khẳng định việc tạm "đóng băng" các đầu đạn hạt nhân có thể thực hiện nghiêm túc và nhất quán nếu phía Mỹ không đưa ra thêm yêu cầu bổ sung khác.

Mỹ cùng ngày ra tuyên bố đánh giá cao việc Nga "sẵn sàng đạt được tiến bộ trong vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân", đồng thời hối thúc Nga nhóm họp lập tức để hoàn thiện thỏa thuận.

New START hay START-3, được Nga và Mỹ ký năm 2010 và hết hạn vào tháng 2/2021, là văn kiện chiến lược cuối cùng về kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa hai siêu cường quân sự, quy định mỗi nước được phép triển khai tối đa 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược các loại trên 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa hoặc oanh tạc cơ.

Nga muốn gia hạn New START mà không có bất cứ điều kiện tiên quyết nào. Tuy nhiên, Mỹ dưới thời Tổng thống Trump nhiều lần phàn nàn về văn kiện. Tổng thống Trump nói ông muốn một thỏa thuận hạt nhân ba bên mới cùng Nga, Trung Quốc. Moscow sẵn sàng đối thoại ba bên, nhưng Bắc Kinh nhất quyết khước từ tham gia đàm phán kiểm soát vũ khí với Nga-Mỹ.

Tuần trước, Mỹ đã từ chối đề xuất của Nga gia hạn vô điều kiện New START và cho rằng bất cứ đề xuất nào như vậy phải bao gồm việc phong tỏa toàn bộ đầu đạn hạt nhân. Giới quan sát cho rằng việc sẵn sàng phong tỏa đầu đạn là một bước đi nhượng bộ của Nga để cứu New START.

Hồi đầu tháng, các nguồn tin Mỹ khẳng định Nga và Mỹ đã có các cuộc đối thoại kéo dài nửa năm qua và thống nhất được một hiệp ước kiểm soát hạt nhân mới trong tháng 10/2020. Tuy nhiên, Nga sau đó bác bỏ thông tin này, cho rằng hai nước còn nhiều bất đồng.

Nhiệm kì hiện tại của ông Trump sẽ kết thúc đầu năm sau. Phía Mỹ cảnh báo có thể đòi hỏi Nga nhiều nội dung hơn nếu Moscow không chấp thuận thỏa thuận mới trước thềm bầu cử ở Mỹ. Trong khi đó, ứng viên Tổng thống Mỹ đảng Dân chủ Joe Biden muốn gia hạn thỏa thuận thêm ít nhất 5 năm, theo đúng nguyện vọng của Nga.