Thu phí rác thải theo khối lượng: "Người dân ủng hộ và trực tiếp làm sẽ thành công"

• Người dân không thực hiện phân loại rác thải sẽ phải trả phí cao hơn
• Thế giới lo ngại khủng hoảng xử lý rác thải y tế
• Nỗ lực chống rác thải nhựa: Dần thay đổi ý thức từ những hành động nhỏ
• Đổi rác thải nhựa lấy nhu yếu phẩm để bảo vệ môi trường

PV: Dự thảo luật Bảo vệ môi trường trình Quốc hội lần này dự kiến quy định thu phí rác thải sinh hoạt theo khối lượng. Vấn đề này đang thu hút sự quan tâm của người dân, xin Bộ trưởng chia sẻ thêm về chính sách này?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Dự thảo luật không quy định cụ thể mà chỉ đưa ra nguyên tắc là không thu tiền xử lý rác đổ đồng theo hộ gia đình mà dựa trên lượng rác, đo bằng khối lượng, thể tích thải ra. Anh xả ra nhiều thì anh phải trả tiền nhiều hơn. Thông thường, đo bằng khối lượng thì không thực tế nên chủ yếu đo bằng thể tích. Chẳng hạn trên bao bì đựng rác người ta tính khoảng bao nhiêu m3 rác. Tính theo thể tích phù hợp hơn.

PV: Cách thu phí rác thải sinh hoạt sẽ được thực hiện như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Có nhiều cách thực hiện. Nhiều nước tính tiền thu gom, xử lý rác qua việc bán bao bì đựng rác. Người dân sẽ thực hiện phân loại rác theo các loại bao bì đựng rác với màu sắc khác nhau. Mỗi bao bì sẽ có các thể tích khác nhau. Dựa vào lượng rác qua các bao bì này để thu tiền thu gom, xử lý rác.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội.

PV: Tuy nhiên trong thực tế, người dân vẫn có thói quen vứt rác vừa bãi, vứt trộm rác thì liệu phương án thu phí này có khả thi?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Hàn Quốc phải mất 10 năm để thực hiện được vấn đề này. Chính sách có thực thi được hay không thì quan điểm, chủ trương của luật pháp phải phù hợp thực tế. Khi đưa ra chính sách như vậy phải xác định trách nhiệm người dân phân loại, đến thu gom thế nào, tức là phải có sự đồng bộ giải pháp từ người dân, cho đến khâu cuối cùng là xử lý. Quan trọng hơn nữa là người dân có nhận thức đầy đủ vấn đề này hay không, vì đây là việc người dân trực tiếp làm, trực tiếp giải quyết vấn đề bảo vệ sức khoẻ cho chính mình. Nếu người dân ủng hộ được và trực tiếp làm thì sẽ thành công.

Nhà nước đảm bảo các điều kiện để làm sao từ khi người dân phân loại thì có chính sách khuyến khích người dân tham gia vào quá trình này và người dân cũng được thụ hưởng qua việc phân loại đó. Nhà nước sẽ đầu tư ngay để đảm bảo tính đồng bộ từ quá trình vận chuyển đến công nghệ xử lý khác nhau với các loại rác khác nhau. Truyền thông báo chí có vai trò quan trọng trong tuyên truyền để bà con hiểu làm việc này phải đi vào thực chất. Xả rác ra thì phải có sự giám sát của người dân chứ không thể chỉ cơ quan Nhà nước giám sát. Hiện ta có nhiều chế tài xử lý, nhưng quan trọng nhất là trách nhiệm giám sát và cách tổ chức cộng đồng.

PV: Nếu chính sách được thông qua thì chi phí rác thải sinh hoạt của người dân có tăng lên, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Chi phí thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt hiện nay cũng có nhiều đối tượng khác nhau. Có người sẵn sàng chi trả nhưng có người khó khăn. Do đó, Nhà nước sẽ hỗ trợ một phần chi phí trong việc phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt, người dân chỉ chịu trách nhiệm một phần.

Phần chi phí của nhà nước sẽ được bổ sung để các nhà cung cấp dịch vụ thu gom, xử lý đảm bảo được lợi nhuận tối thiểu duy trì hoạt động sản xuất. Đó là những điều chúng ta phải làm và luật phải quy định điều đó. Có như vậy mới xã hội hóa được.

Bên cạnh đó, rất nhiều rác sinh hoạt có thể tái chế được như giấy, nhựa... Do đó, luật lần này quy định nếu người dân gom lại, phân loại rác thì loại rác này người dân sẽ không phải trả tiền thu gom, xử lý. Người dân chỉ phải trả tiền những gì mà doanh nghiệp phải đầu tư để thu gom, xử lý. Nếu thực hiện việc phân loại rác tốt thì Nhà nước, nhà cung cấp dịch vụ sẽ tính toán giá thành có lợi cho người dân.

PV: Bộ trưởng nói, chúng ta phải tăng cường tuyên truyền để thay đổi thói quen của người dân. Có ý kiến cho rằng, phải tăng chế tài xử phạt với các hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường. Quan điểm của ông về vấn đề này?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Đó là quan điểm của dự án luật này với các quy định về thanh tra, kiểm tra đột xuất không cần thông báo trước. Xử lý vi phạm sẽ khung mức cao nhất và phải bằng mức chi phí mà nhà sản xuất vi phạm, trốn tránh để mang lại lợi nhuận phi pháp của mình… Tất nhiên, việc đưa ra mức xử phạt như thế nào thì phải được Quốc hội cho phép. Nhưng quan điểm là phải xử phạt thật nghiêm, tiền xử phạt đủ lớn để răn đe, không để nhờn luật.

PV: Xin cảm ơn Bộ trưởng!