Bộ trưởng Tô Lâm: “Phòng ngừa, xoá bỏ các điều kiện nảy sinh tội phạm mới là quan trọng”

• Tội phạm hình sự giảm về số vụ nhưng xảy ra nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng
• Đẩy mạnh công tác phòng ngừa xã hội, giảm tội phạm hình sự
• Bộ trưởng Tô Lâm: Nghiên cứu, đối thoại với người dân để giải quyết dứt điểm những khiếu kiện

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2018 của Ban Chỉ đạo (BCĐ) 138/CP và BCĐ 389 Quốc gia chiều nay, 26-7, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, tội phạm hình sự giảm về số vụ nhưng tính chất đặc biệt nghiêm trọng, tập trung ở 18 tỉnh trọng điểm (chiếm 70%).

 Riêng 5 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tỷ lệ tội phạm hình sự là 22%; hàng năm có những quận, huyện khởi tố hàng nghìn vụ án hình sự. Bên cạnh đó, tội phạm ngày càng trẻ hoá, người phạm tội từ 18-30 tuổi chiếm 70%, dưới 18 tuổi chiếm 8%. Đáng chú ý, 82% số người phạm tội là phạm tội lần đầu, chưa có tiền án, tiền sự…

Bộ trưởng Tô Lâm phát biểu tại hội nghị

Tội phạm sử dụng bạo lực gia tăng

“Về cơ cấu tội phạm, nhóm tội phạm sử dụng bạo lực chiếm 27,3%; cường độ sử dụng bạo lực gia tăng, trong đó nhiều vụ sử dụng vũ khí, vật liệu nổ gây án rất manh động. Có đối tượng dàn trận, sử dụng vũ khí đánh nhau giữa ban ngày, truy sát nạn nhân ngay trong bệnh viện…” – Bộ trưởng Tô Lâm nói. 

Nhóm tội phạm do nguyên nhân tâm lý xã hội chiếm 19,7%, trong đó có nhiều vụ giết nguời thân trong gia đình, giết nhiều người, có hành vi dã man, tàn bạo, nhiều vụ do đối tượng tâm thần phân liệt hoặc “ngáo đá” gây án.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, nhóm tội phạm nhức nhối hiện nay nhất là liên quan đến chiếm đoạt tài sản, chiếm 68%. Tội phạm trộm cắp, cướp, cướp giật chiếm hơn 44%.

 “Đây là loại tội phạm rất khó điều tra, đặc biệt trộm cắp vặt gây bức xúc trong nhân dân, nhiều nơi không xử lý được nên dân lại tự xử và thành một vụ án hình sự nghiêm trọng khác. Ví dụ như trộm chó, trộm hoa quả, hoa màu… đánh chết người lại trở thành một vụ án hình sự” - Bộ trưởng lưu ý, đây là loại vụ án xảy ra nhiều ở nông thôn, tỷ lệ điều tra khám phá thấp nhưng gây nên tâm lý bất an, không an toàn trong nhân dân.

Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định, trong công tác phòng, chống tội phạm thì phòng ngừa tội phạm rất quan trọng. “Qua nghe phát biểu tại hội nghị thấy phòng ngừa tội phạm còn rất ít, mà vấn đề này phải có sự tham gia của cả hệ thống chính trị và quần chúng nhân dân. Coi trọng phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, xoá bỏ các điều kiện nảy sinh tội phạm mới là vấn đề quan trọng”.

Bộ trưởng cho rằng, mục tiêu mà Đảng ta chỉ đạo là xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, không có tội phạm. Đây cũng là nhiệm vụ quan trọng, mục tiêu phấn đấu của lực lượng Công an. “Chúng tôi không lấy tỷ lệ mỗi năm khám phá hàng nghìn vụ án, bắt hàng nghìn đối tượng làm mục tiêu, mà làm sao giảm tội phạm, giảm phạm pháp mới là cái tốt” – Người đứng đầu Bộ Công an nhấn mạnh.

“Ma tuý là tội phạm của các loại tội phạm”

Bộ trưởng Tô Lâm đã chỉ ra một số vấn đề phức tạp còn tiềm ẩn, mà trước hết là tội phạm về ma tuý: “Chúng tôi xác định tội phạm ma tuý là tội phạm của các loại tội phạm. Vừa qua Bộ Công an đã cùng với các lực lượng liên quan tấn công trấn áp tội phạm ma tuý rất quyết liệt, trên nhiều mặt… Số vụ bắt giữ 6 tháng đầu năm tăng 10% và lượng ma tuý thu được bằng gần cả năm 2017. Nhiều vụ đánh trúng cả đường dây, ổ nhóm chứ không chỉ những người vận chuyển thuê như thời gian trước. Do đó tội phạm ma tuý có dấu hiệu chững lại”.

Tuy nhiên bên cạnh đó số phường, xã có ma tuý tiếp tục tăng, 6 tháng đầu năm số phường xã có ma tuý tăng hơn 36%, vẫn còn hơn 210.000 người nghiện ma tuý. Vụ Lóong Luông đánh được hang ổ ma tuý tồn tại 5 năm trời nay. Tuy nhiên thách thức là phấn đấu không để Việt Nam trở thành điểm trung chuyển ma tuý, đi sang nước thứ 3.

“Khi chúng ta làm mạnh thì sẽ khan hiếm “hàng”, giá cả ma tuý trong nội địa sẽ cao lên, càng kích thích số đối tượng bên ngoài vận chuyển vào. Sơn La làm quyết liệt nhưng nảy sinh ở Điện Biên, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, thậm chí  ở Kon Tum, dọc tuyến biên giới với Lào, đặt ra thách thức rất lớn… Giá ma tuý trong nội địa cao lên cũng kích thích tội phạm về ma tuý tăng cường trộm cắp, cướp của, giết người để có tiền thoả mãn cơn nghiện”, Bộ trưởng lo ngại.

Đi liền sau “tín dụng đen” là tội phạm hình sự

Về tội phạm tín dụng đen, cho vay nặng lãi, Bộ trưởng cho rằng đây là mầm mống của tội phạm. Hiện nay tiền dư dôi trong dân rất lớn, chứng minh là các vụ án cờ bạc hàng nghìn tỷ đồng. Nhân dân đang có tiềm lực nhưng nhà nước chưa huy động được. Tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại cũng sử dụng “tín dụng đen” để hoạt động; vay “nóng” có ngay, vay ngân hàng thì thủ tục khó khăn.

Toàn cảnh hội nghị

“Tín dụng đen” đi liền sau đó là tội phạm hình sự. Hầu hết cơ sở cho vay “tín dụng đen” đều là vay mượn, thế chấp nhà cửa, đất đai, ruộng vườn. Nếu một hai tháng không giải quyết được là dở giấy cam kết ra, như đi cướp ngày, nhiều người dân rất bức xúc…” – Bộ trưởng Tô Lâm nêu quan điểm.

Từ “tín dụng đen” cũng nảy sinh trộm cắp, cướp, giết người. Theo báo cáo của tỉnh Gia Lai, 6 tháng đầu năm 2018 tình trạng mua nợ hàng hoá, vay tiền lãi suất cao phát triển mạnh. Hiện đã có 509 đầu mối cho vay tiền, lãi suất từ 2-5%. Hơn 9.000 người dân tộc thiểu số ở 9 địa phương vay để sản xuất, làm nhà, cưới hỏi, chữa bệnh…; nhiều trường hợp rơi vào hoàn cảnh nợ nần, không có khả năng trả nợ.

“Một địa phương rất bình dị, chưa phát triển như Gia Lai cũng rơi vào tình trạng này. Rất phổ biến ở nông thôn, từ “tín dụng đen” cũng nảy sinh những vấn đề phức tạp và tiềm ẩn tội phạm” – Bộ trưởng đánh giá.

Riêng trong mùa WorldCup có 49/63 địa phương phát hiện, triệt phá các vụ cá độ bóng đá; các vụ cá độ bóng đá thu hút nhiều người, thuộc nhiều thành phần trong xã hội tham gia, số tiền hàng nghìn tỷ đồng, tập trung ở nhiều thành phố, gây nhiều hệ luỵ xấu. Bộ Công an đã triệt phá 405 vụ, bắt giữ 2.203 đối tượng, thu hàng nghìn tỷ đồng tiền mặt. Sau cờ bạc cũng tiềm ẩn nảy sinh các tội phạm hình sự trộm cắp, cướp của, giết người…