Đi 10km cõng nước về Lục Khu

Thứ Hai, 22/05/2023, 07:00

Với người dân vùng Lục Khu ở huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, có mặt tại đây trong những ngày trung tuần tháng 5/2023 giữa những ngày nắng nóng khắc nghiệt mới thấy, nước và đặc biệt là nước sạch rất khan hiếm.

Lục Khu là tên gọi từ xưa chỉ vùng đất thuộc 6 xã, nay đã được tách thành 7 xã (Lũng Nặm, Tổng Cọt, Nội Thôn, Cải Viên, Thượng Thôn, Mã Ba, Hồng Sỹ) của huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Lục Khu là vùng núi cao, đặc biệt khó khăn về nước sản xuất, nước sinh hoạt. Với địa hình núi cao, nơi đây hầu như không có ruộng nước, chủ yếu là nương rẫy với cây trồng chính là ngô và lạc - loại cây có tính chịu hạn cực tốt mới có thể sinh trưởng được ở đây. Tình trạng khô hạn kéo dài từ cuối năm 2022, nhất là từ tháng 2 đến nay đã khiến cho 7 xã Lục Khu rơi vào tình trạng hạn hán nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt và sản xuất của người dân nơi đây.

Đi 10km cõng nước về Lục Khu -0
Các bể, lu chứa nước ở xóm Ngườm Vài, xã Nội Thôn đã cạn trơ đáy.

Anh Trương Văn Chổng, xóm Ngườm Vài, xã Nội Thôn cho biết, người dân trong xóm chủ yếu trồng ngô và gừng. Không có mưa, không có nước, đời sống sinh hoạt của người dân rất khó khăn. Các lu chứa nước khô cạn, người dân phải đi rất xa để chở từng can nước về để dùng, phải đi lấy nước ở Lũng Xuân cách nhà gần 2km. Thiếu tá Triệu Văn Nha, phụ trách chốt 709, Đồn Biên phòng Tổng Cọt cho biết, xóm Ngườm Vài có 33 hộ dân đa phần là hộ nghèo, năm nay khô hạn không có mưa nên việc trồng ngô, chăn nuôi của người dân rất vất vả. Mỗi lần đi lấy nước cách nhà 2km mà chỉ chở được 1-2 can.

Ông Sầm Văn Quẩy, Bí thư Chi bộ xóm Ngườm Vài cho biết, xóm có 3 cụm dân cư ở Lũng Xuân, Pác Tạc và Ngườm Vài. Khô hạn trong thời gian dài đã ảnh hưởng rất lớn tới việc trồng ngô, nhiều nương ngô khô cháy. Người dân phải lên nương để vun, trồng dặm lại trên các diện tích ngô bị hỏng. Nếu trời sớm có mưa thì cây trồng dặm này sẽ mọc, nhưng hiện giờ đã quá vụ nên dù có mọc thì năng suất cũng thấp. Dự kiến vụ ngô này, bà con sẽ thiệt hại, năng suất chỉ được 60 - 70%.

“Người dân ngóng 6 tháng mà không có mưa, vừa rồi có mưa ở Tổng Cọt thì lại là mưa đá, cây trồng hỏng hết, mái nhà cũng bị vỡ hỏng nhiều. Giờ chúng tôi chỉ ngóng mưa thôi, có mưa cây cối còn mọc được và có nước để ăn, nước ở đây quý lắm. Thiếu nước nên việc dùng nước của người dân rất tiết kiệm, một chậu nước sáng ra rửa mặt xong để lắng chiều về rửa chân, tay sau đó để lắng cho trâu, bò, ngựa uống,” ông Quẩy chia sẻ.

Ông Sầm Văn Rióng, ở xóm Kéo Sỹ, xã Tổng Cọt cho biết, xóm Kéo Sỹ cũng chịu ảnh hưởng của khô hạn. Việc trồng trọt, canh tác của người dân, cũng như cuộc sống sinh hoạt hàng ngày rất khó khăn. Người dân trong xóm trông chờ vào từng can nước lấy từ bể nước công cộng. Bể nước gần nhất cũng phải đi mất hơn nửa giờ đi đường núi đá. Có hộ ở xa đi hơn 10km mới lấy được nước về dùng. Nhà nào có điều kiện thì mua nước về dùng với giá giá 250.000 đồng/1m3. Giờ người dân nơi đây mòn mỏi ngóng trời đổ mưa.

Ông Phạm Xuân Tùng, Chủ tịch UBND huyện Hà Quảng cho biết, vùng Lục Khu gồm 7 xã, 68 xóm với trên 3.900 hộ, gần 18.000 nhân khẩu. Các xã Lục Khu có địa hình phức tạp, chủ yếu là núi đá vôi, không có sông, suối. Người dân sống rải rác khắp các sườn núi và thung lũng nhỏ; tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo còn cao. Những năm qua, các xã vùng cao Lục Khu được Nhà nước đầu tư hạ tầng cơ sở, đặc biệt là công trình cấp nước sinh hoạt. Nhà nước đã đầu tư 21 hồ vải địa, mỗi hồ dung tích 3.000m3, 255 bể nước công cộng, mỗi hồ chứa từ 200 - 300m3 và hơn 10.000 bể lu, bể vuông trữ nước sinh hoạt cho các hộ gia đình. Nhờ đó, cơ bản đáp ứng được nhu cầu nước sinh hoạt của nhân dân trong những năm thời tiết thuận lợi. Tuy nhiên, năm nay tình hình hạn hán nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến cuộc sống và sản xuất của người dân. Hiện một số hồ vải địa, bể công cộng, bể lu… tại các hộ gia đình đã cạn nước. Một số xóm không có hồ vải địa, bể công cộng phải đi gánh, chở nước sinh hoạt rất xa.

Để tháo gỡ vấn đề thiếu nước sinh hoạt cho người dân vùng Lục Khu, ông Phạm Xuân Tùng cho biết, UBND huyện đã xây dựng kế hoạch cứu trợ nước sinh hoạt cho người dân. Cách thức thực hiện là huy động xe téc chở nước, xe tải… vận chuyển nước từ vùng thấp, có nước đưa vào các xóm vùng cao để người dân nước sinh hoạt sử dụng. Việc cấp nước được tổ chức theo từng đợt tùy theo diễn biến thời tiết của từng vùng. Trong đợt 1, từ ngày 22 – 27/4, huyện đã đưa được trên 220 m3 nước cho gần 1.500 hộ ở 28 xóm. Trong đó, huyện phối hợp với Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an tỉnh Cao Bằng, vận chuyển hơn 126m3 nước cho 4 xã Cải Viên, Tổng Cọt, Nội Thôn, Lũng Nặm. Nếu trời vẫn không mưa, huyện sẽ tiếp tục chở nước cho bà con.

Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp trước mắt, về lâu dài, ông Phạm Xuân Tùng cho rằng, phải tiếp tục đầu tư bổ sung hệ thống công trình trữ nước, cấp nước trên các xã vùng cao của huyện Hà Quảng. Huyện đã bố trí vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước, vốn chương trình mục tiêu quốc gia, vốn khác để thực hiện đầu tư cho cả giai đoạn 2021-2025. Đặc biệt, đến hết năm 2025, sẽ có thêm 28 hồ vải địa và 8 bể nước công cộng. Hiện nay, một số công trình đã được khởi công, một số công trình đang trong quá trình làm thủ tục đầu tư. Dự kiến, đến năm 2025 tình trạng thiếu nước sinh hoạt tại vùng cao huyện Hà Quảng sẽ cơ bản được giải quyết…

Đồng thời, huyện Hà Quảng kiến nghị UBND tỉnh Cao Bằng tiếp tục hỗ trợ thêm cho huyện hai xe chở nước để giải quyết tình trạng thiếu nước cho nhân dân; hỗ trợ kinh phí hoặc các vật dụng chứa nước cho hộ nghèo, hộ đặc biệt khó khăn. Cùng với đó, người dân Lục Khu đang rất cần sự quan tâm của các cấp chính quyền, các nhà khoa học và doanh nghiệp hỗ trợ nghiên cứu, đưa ra những giải pháp chiến lược lâu dài để người dân có thể yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế.

Lưu Hiệp
.
.
.