Nhiều bất ngờ cần sáng tỏ ở phiên tòa vụ VN Pharma
Những giọt nước mắt…
Có thể nói, hình ảnh đáng lưu ý của những ngày xét xử phiên phúc thẩm vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma là bị cáo Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc VN Pharma) đã phải rơi nước mắt.
Từ những ngày đầu phiên phúc thẩm bị cáo này luôn tỏ ra vui vẻ, có phần thoải mái, nhưng sau khi bị đọc lệnh bắt giam và lúc nói lời sau cùng trước khi tòa có thời gian nghị án (chiều 24-10), bị cáo Hùng đã bật khóc…
 |
| Hai bị cáo Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường trao đổi với luật sư. |
Bị cáo Hùng nghẹn ngào: "Từ khi xét xử sơ thẩm tới nay, bị cáo luôn thành khẩn khai báo, chấp nhận cái gì sai thì nhận. Trong công ty, hoạt động của các bộ phận là theo quy chế, có những cái bị cáo chỉ đạo, xác định là sai, bị cáo nhận. Những gì bị cáo không chỉ đạo, nhưng cấp dưới làm sai, bị cáo cũng xin nhận".
Trước sự xúc động mạnh của bị cáo Hùng, thẩm phán, chủ tọa phiên tòa đã động viên bị cáo bình tĩnh, ghi nhận sự thành khẩn và ý thức sửa sai của bị cáo.
Hùng tiếp tục giãi bày trong nước mắt: "Bị cáo rất ăn năn hối hận, suốt hơn 2 năm rưỡi bị bắt tạm giam, gia đình bị cáo đã mất đi tất cả. Bố mẹ già yếu, vợ mang bầu. Bị cáo không còn biết cuộc đời thế nào. Bị cáo xin sự khoan hồng của pháp luật, cho bị cáo được làm lại, đóng góp cho xã hội.
Có những cái bị cáo không hiểu pháp luật, qua phiên tòa, đã hiểu thêm. Qua phiên tòa, bị cáo xác định sẽ chấp nhận hình phạt, qua đó rút kinh nghiệm để làm lại cuộc đời. Bị cáo cũng xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo cấp dưới của mình".
Trước những lời "gan ruột" của bị cáo Hùng, chủ tọa phiên tòa cũng chia sẻ: "Nếu bị cáo biết việc mua thuốc ung thư kém chất lượng và nâng giá cao đã khiến các bệnh nhân rơi vào con đường khánh kiệt, ngoài bản án sắp tuyên, sau này bị cáo sẽ phải đối diện với tòa án lương tâm nữa".
Có lẽ những lời ăn năn hối cải của Hùng đã quá muộn màng và có phần do thấy được sự nghiêm minh của pháp luật trong lần xét xử này nên Hùng mới thay đổi thái độ. Bởi chỉ trước đó mấy ngày khi chưa bị bắt giam theo quyết định của Chánh án TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh, Hùng còn tỏ ra rất thoải mái, cười nói với luật sư, phóng viên báo chí, khai nhận tại tòa chung chung mà chưa thành khẩn.
Chỉ đến khi bị bắt giữ lại và những diễn biến đầy bất ngờ tại phiên tòa, Hùng đã gần như thay đổi hoàn toàn thái độ khi trả lời HĐXX cũng như gương mặt đầy nét lo âu, mệt mỏi.
Trước đó, sau hai ngày xét xử phúc thẩm vụ án (19 và 20-10), TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh thông báo nghị án kéo dài tới ngày 23-10 sẽ tuyên án. Tuy nhiên, xét thấy đây là một vụ án phức tạp, có nhiều chứng cứ cần phải điều tra làm rõ, HĐXX đã quyết định quay lại xét hỏi để làm rõ một số vấn đề liên quan.
Ngay trong ngày 23-10, phiên tòa đã có hàng loạt diễn biến bất ngờ. Trong đó, bất ngờ và cũng hiếm thấy từ trước đến nay là việc Chánh án TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã ký quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn, bắt giam bị cáo Nguyễn Minh Hùng và bị cáo Võ Mạnh Cường (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C - người môi giới cho VN Pharma nhập lô thuốc H-Capita) ngay tại phiên tòa.
Đặc biệt, do quá sốc, nguyên Tổng giám đốc VN Pharma đã ngất xỉu khiến HĐXX phải gọi xe cấp cứu và bác sĩ tới hỗ trợ. Trong suốt phiên xét xử sau đó, bộ phận y tế luôn phải túc trực để đảm bảo sức khỏe cho bị cáo Hùng.
Tiếp đó, do vụ án có liên quan tới Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao và Bộ Công Thương (Bộ Y tế là đơn vị cấp phép cho lô hàng H-Capita và một số lô hàng khác của Công ty VN Pharma. Bộ Công Thương - đơn vị cấp "giấy phép con" trong quá trình xuất nhập khẩu thuốc và Bộ Ngoại giao là đơn vị xác nhận về sự "không tồn tại" của Công ty Helix Canada - công ty được xác định là đơn vị sản xuất thuốc H-Capita) nên TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã có thư mời, đề nghị các bộ này cử cán bộ đại diện tới để trả lời các vấn đề liên quan tới cấp phép, thẩm định lô thuốc H-Capita 500mg. Trong đó, Tòa đã gửi giấy triệu tập đích danh Thứ trưởng Bộ Y tế kiêm Cục trưởng Cục Quản lý dược Trương Quốc Cường, tuy nhiên ông Cường vắng mặt không có lý do…
Theo đại diện Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh, việc ông Cường vắng mặt dù đã được tòa triệu tập là sự không nghiêm túc. Vì thế, cơ quan này yêu cầu Tòa cần có biện pháp mạnh tay đối với cá nhân này.
Trong khi đó, trong các ngày xét xử, đại diện Bộ Công Thương và Bộ Y tế liên tục trả lời "Không phải chuyên môn của tôi" hoặc "Chúng tôi sẽ trả lời bằng văn bản sau"...
Tuy nhiên, trong các xét xử mới đây, HĐXX đã tập trung xét hỏi mở rộng tất cả các vấn đề mà Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã nêu tại bản kháng nghị cũng như phần luận tội tại phiên tòa. Nhiều vấn đề mới so với phiên tòa sơ thẩm đã được làm rõ.
Có dấu hiệu của tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh
Kết quả xét hỏi bổ sung của đại diện Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã làm rõ hơn hành vi phạm tội của các bị cáo. Đồng quan điểm trước đó đã nêu, kết quả giám định thuốc của Bộ Y tế có mâu thuẫn, không phù hợp với quy định pháp luật và thực tế khách quan của vụ án.
Chẳng hạn, đơn vị này lại tham gia giám định tư pháp chính lô hàng mà mình cấp phép là chưa đảm bảo tính khách quan. Kết luận giám định kết luận lô thuốc là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được dùng làm thuốc chữa bệnh cho người trong khi các bị cáo nhập về với mục đích chữa bệnh ung thư cho người.
Về số tiền 7,5 tỷ đồng mà Công ty VN Pharma đã dùng chi cho ai, chi cho bác sĩ nào, chi hoạt động gì là vấn đề được HĐXX và đại diện Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh tập trung xét hỏi các bị cáo.
 |
| Ông Đỗ Trung Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế trả lời tại tòa. |
Trả lời HĐXX, bị cáo Nguyễn Minh Hùng liên tục nói đó là tiền chi cho hoạt động bán hàng chứ không phải chi "hoa hồng" cho bác sĩ. Tuy nhiên, phần xét hỏi của Viện KSND lộ ra đường đi của dòng tiền này. Theo đó, số tiền 7,5 tỷ đồng do trình dược viên chi cho hoạt động bán hàng. Trình dược viên vào bệnh viện làm việc với bác sĩ và bác sĩ là người kê thuốc cho bệnh nhân.
Bị cáo Ngô Anh Quốc, nguyên Phó Tổng giám đốc VN Pharma, thừa nhận việc chi khoản tiền 7,5 tỷ đồng để bán hàng (chi cho trình dược viên, để người này làm việc với bệnh viện) nhưng không ghi vào sổ sách, kế toán. Tuy nhiên, bị cáo Quốc khai không nhớ rõ đã chi cho ai.
Theo hồ sơ vụ án, sau khi bị cáo Nguyễn Minh Hùng đặt mua thuốc H-Capita 500mg Caplet, bị cáo Võ Mạnh Cường liên hệ một người tên Raymundo (thương gia ở Philippines, đại diện Công ty Helix Canada) để đặt hàng.
Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định Helix Canada là công ty "ma", nhân vật Raymundo không có lai lịch rõ ràng. Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Cường khẳng định Công ty Helix Canada được Bộ Y tế cấp phép hoạt động tại Việt Nam.
Bà Phạm Thị Ngân Hạnh (Phó Trưởng phòng Quản lý kinh doanh dược - Cục Quản lý dược) cũng cho biết theo quy định về trình tự, thủ tục cấp phép cho doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam thì việc xác minh nguồn gốc của doanh nghiệp là bắt buộc.
Tuy nhiên, Cục Quản lý dược chỉ xem xét trên giấy tờ bởi việc cấp phép đã làm theo "quy trình" và đơn giản hóa thủ tục hành chính, những giấy tờ VN Pharma cung cấp và được công chứng nên Cục Quản lý dược cấp phép.
Trong công văn trả lời TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh, Cục Quản lý dược cũng cho rằng việc các đối tượng làm giả hồ sơ như Giấy chứng nhận bán hàng tự do (FSC), Giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) là rất tinh vi, không thể phát hiện bằng mắt thường.
Các giấy tờ này cũng đã được chứng thực sao y bản chính của Phòng Tư pháp quận 10, TP. Hồ Chí Minh và chỉ được khẳng định là giả sau khi có kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an trong quá trình điều tra.
Về việc Bộ Y tế cấp giấy phép hoạt động cho Công ty Helix Canada, đại diện cho Bộ Y tế, ông Đỗ Trung Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế viện dẫn các văn bản mà Bộ Y tế dựa vào đó để cấp phép cho doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam…
Trong khi đó, liên quan đến hồ sơ cấp phép nhập khẩu lô thuốc H-Capita mà Công ty VN Pharma nhập về Việt Nam, đại diện Bộ Y tế cho biết trước đó Cục Quản lý dược có công nhận cho Công ty VN Pharma nhập khẩu thuốc H-Capita.
Nhưng sau khi xem xét hồ sơ, thấy giá của công ty này chênh lệch với thị trường nên Cục nghi ngờ và mời lên làm việc. Do giải trình của VN Pharma chưa thỏa đáng nên Cục Quản lý dược đã có công văn yêu cầu công ty này tạm ngừng, không tiếp tục nhập khẩu và lưu hành thuốc H-Capita…
Riêng quy trình cấp giấy phép nhập khẩu lô thuốc H-Capita, ông Đỗ Trung Hưng cho biết đã làm đúng "theo quy trình", quy định do Bộ Y tế ban hành. Tuy nhiên, chi tiết vì sao ba thành viên của Tổ thẩm định là Nguyễn Diệu Hà, Nguyễn Thị Xuân Hòa, Hoàng Thanh Mai không ký tên cũng không có ý kiến ghi vào biên bản thẩm định hồ sơ nhập khẩu thuốc, ông Hưng lý giải có thể ba người này không tham gia thẩm định hoặc đi công tác (?!).
Ngoài ra, đại diện Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh cũng đặt nhiều câu hỏi liên quan đến việc giám định, Hội đồng giám định về hoạt động của Công ty Austin hoạt động tại Việt Nam, chất lượng lô thuốc H-Capita... Tuy nhiên đại diện Bộ Y tế trả lời lòng vòng, nói không nắm chuyên môn nên đùn đẩy từ người này qua người khác và kết quả trả lời không vào trọng tâm câu hỏi.
Theo Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh, một số bị cáo làm theo chỉ đạo, nhưng căn cứ vào hồ sơ và lời khai tại phiên tòa, không phải các bị cáo hoàn toàn làm theo chỉ đạo. Với trình độ chuyên môn của các bị cáo có đủ khả năng nhận thức pháp luật…
Hành vi của các bị cáo có dấu hiệu của tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh nên cần khởi tố để điều tra về hành vi này.
Với những gì đã diễn ra tại phiên tòa và trước đề nghị của VKSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh cần phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại, nhằm xử lý đúng người đúng tội. Chúng ta đợi HĐXX sẽ quyết định tuyên án ngày 30-10 sắp tới.
