Đàm phán Mỹ-Trung: Những điều đang tranh luận

Thứ Ba, 26/02/2019, 11:23

Các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã kết thúc nhiều ngày đàm phán thương mại tại Bắc Kinh vào thứ Sáu (15-2) với kế hoạch nối lại đàm phán tại Washington trong tuần này khi hai nền kinh tế hàng đầu thế giới cố gắng giải quyết tranh chấp thương mại gai góc của họ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các cuộc đàm phán đang diễn ra "cực kỳ tốt", trong khi các cố vấn của ông đi sâu vào chi tiết cảnh báo vẫn còn "nhiều việc" phải làm.

Bắc Kinh và Washington đã áp thuế đối với hơn 360 tỷ USD trong thương mại hai chiều, vốn đang đè nặng lên các lĩnh vực sản xuất của họ và đã làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu. Trump cho biết ông có thể gia hạn thời hạn ngày 1-3, khi mức thuế đối với hàng hóa trị giá 200 tỷ đô la Mỹ của Trung Quốc tăng lên hơn gấp đôi.

Washington cho rằng Bắc Kinh đã khuyến khích hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Mỹ đồng thời buộc các công ty Mỹ phải tiết lộ bí mật thương mại để tiếp cận thị trường. Bắc Kinh từ lâu đã bác bỏ các cáo buộc nhưng đang nỗ lực đẩy mạnh các hình phạt cho hành vi trộm cắp IP, nhanh chóng theo dõi một luật đầu tư nước ngoài mới mà rõ ràng cấm chuyển giao công nghệ. Nó cũng đang dần tăng phạm vi của các ngành công nghiệp mà các công ty nước ngoài có thể hoạt động mà không cần đối tác liên doanh của Trung Quốc.

Không rõ liệu các động thái có đủ để xoa dịu chính quyền Trump hay không. FBI gần đây cho biết họ đang điều tra hoạt động gián điệp kinh tế của Trung Quốc trên khắp nước Mỹ trong khi Bộ Tư pháp đang dẫn đầu một chiến dịch truy tố chống lại gián điệp và trộm cắp của Trung Quốc.

Chính sách công nghiệp của Trung Quốc đã gây lo ngại - đặc biệt là sáng kiến "Made in China 2025" nhằm biến người khổng lồ châu Á trở thành người dẫn đầu toàn cầu về các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo, thông qua hỗ trợ nhà nước hào phóng cho các doanh nghiệp trong nước. Bắc Kinh và các phương tiện truyền thông Nhà nước Trung Quốc đã bác bỏ chính sách này trong năm qua vì nó gây tranh cãi, nhưng đối với Trung Quốc, căng thẳng thương mại chỉ củng cố nhu cầu tăng khả năng tự cung cấp công nghệ quan trọng như chất bán dẫn.

Trong những năm gần đây, các công ty nhà nước của Trung Quốc đã tăng cường sự thống trị trong nước. Washington hy vọng Trung Quốc sẽ giảm bớt vai trò của nhà nước trong nền kinh tế và cắt giảm trợ cấp hào phóng cho các ngành công nghiệp và công ty. Nhưng nhà kinh tế Cui Fan của Đại học Kinh doanh và Kinh tế Quốc tế tại Bắc Kinh cảnh báo Trung Quốc có thể không đưa ra căn cứ nếu Mỹ muốn thảo luận về các khoản trợ cấp của nhà nước ngoài việc ký kết thỏa thuận của Tổ chức Thương mại Thế giới. "Tôi e rằng sẽ rất khó để giải quyết hoàn toàn trong tháng này", ông nói.

Thặng dư thương mại nhạy cảm về mặt chính trị của Trung Quốc với Mỹ năm 2018 đã đạt mức kỷ lục là 323,3 tỷ USD do thuế quan áp đảo khiến người mua Trung Quốc tránh xa các mặt hàng nông sản và năng lượng của Mỹ. Bắc Kinh đã cam kết sẽ mua các loại đậu nành và các hàng hóa khác của Mỹ và đưa ra một thỏa thuận mua lớn trong các cuộc đàm phán để thúc đẩy Nhà Trắng tiến tới một thỏa thuận. Nhà Trắng hôm 15-2 nhấn mạnh các cuộc thảo luận về mua hàng để giảm "thâm hụt thương mại song phương lớn và liên tục". Nhưng bất kỳ cuộc mua bán nào cũng sẽ phải phụ thuộc nhiều vào các công ty nhà nước Trung Quốc.

Hai bên đang làm việc hướng tới Bản ghi nhớ để nêu chi tiết các cam kết của họ trước cuộc gặp tiềm năng giữa hai ông Trump và Tập. Đầu tháng này, ông Trump nói với công chúng Mỹ một thỏa thuận "phải bao gồm thay đổi cấu trúc thực sự để chấm dứt các hoạt động thương mại không công bằng", nhưng các nhà phân tích Trung Quốc nói rằng sẽ mất thời gian.

Nam Tiên